BÀI 12. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG BẢO VỆ, CHĂM SÓC SỨC KHỎE

VÀ BẢO ĐẢM AN SINH XÃ HỘI

MỞ ĐẦU

Em hãy kể một số quyền của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội.

Đáp án chuẩn:

Trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội, công dân có quyền được chăm sóc sức khỏe; được bình đẳng trong khám bệnh, chữa bệnh; được tôn trọng danh dự, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng bí mật riêng tư trong khám bệnh, chữa bệnh;…

1. QUYỀN CỦA CÔNG DÂN TRONG HỌC TẬP.

CH: Trong các trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì? 

Đáp án chuẩn:

Trong hai trường hợp trên, cả Bệnh viện A và anh H đều đã vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

+ Bệnh viện A: Theo Hiến pháp và pháp luật, mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế. Khi từ chối chữa trị cho bà M vì lý do tình trạng bệnh quá nặng và thiếu bác sĩ, trang bị y tế, Bệnh viện A đã vi phạm quyền của bà M. Hậu quả của việc này có thể rất nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ mất mạng của bà M và tình trạng sức khỏe tồi tệ hơn do không nhận được sự can thiệp y tế kịp thời.

+ Anh H: Mặc dù anh H có quyền được chăm sóc sức khỏe và nhận dịch vụ y tế, nhưng anh cũng có nghĩa vụ phải tôn trọng người hành nghề y tế. Khi tức giận và có những lời nói tiêu cực xúc phạm các nhân viên bệnh viện, anh H đã vi phạm nghĩa vụ này. Hành vi của anh H có thể tạo ra một môi trường làm việc tiêu cực cho nhân viên y tế và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế mà anh và những người khác nhận được. Ngoài ra, nếu anh H quyết định không điều trị, điều này cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của chính anh.

2. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG BẢO ĐẢM AN SINH XÃ HỘI

CH:

1/ Trong thông tin trên, quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân được thể hiện như thế nào? Theo em, công dân có những quyền gì trong bảo đảm an sinh xã hội?

2/ Trong trường hợp trên, chủ thể nào đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội? Vì sao? Hành vi vi phạm đó có thể dẫn tới những hậu quả gì?

Đáp án chuẩn:

1/ Quyền được bảo đảm an sinh xã hội của công dân được thể hiện qua việc mọi công dân, không phân biệt giới tính, tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, trình độ đều có quyền được đảm bảo an sinh xã hội. Cụ thể, công dân có quyền:

+ Được tạo cơ hội tăng cường việc làm, đảm bảo thu nhập tối thiểu.

+ Được tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và vệ sinh môi trường.

+ Được hỗ trợ đột xuất khi gặp rủi ro không lường trước hoặc vượt quá khả năng kiểm soát.

+ Được hỗ trợ thường xuyên nếu có hoàn cảnh đặc biệt hoặc thuộc nhóm yếu thế trong xã hội.

+ Được mở rộng cơ hội tham gia hệ thống chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

2/ Trong trường hợp trên, gia đình bà M và ông H đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo đảm an sinh xã hội. Gia đình bà M cố tình kê khai mức thiệt hại lớn hơn thực tế để trục lợi, đây là hành vi vi phạm quy định của pháp luật. Ông H, mặc dù phát hiện hành vi vi phạm của gia đình bà M nhưng do có mối quan hệ họ hàng với bà M nên đã im lặng và bỏ qua, đây là vi phạm nghĩa vụ của một cán bộ. Hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả là mất lòng tin của người dân vào chính quyền, gây mất cân đối trong việc phân bổ nguồn lực hỗ trợ, và những người thực sự cần sự hỗ trợ có thể không nhận được đủ sự hỗ trợ. Ngoài ra, những người vi phạm cũng sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý tương ứng.

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Theo em, chủ thể trong trường hợp sau sẽ có những quyền, nghĩa vụ gì khi khám bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện?

Gần đây, anh H thường xuyên bị đau đầu không rõ nguyên nhân nên đã tới bệnh viện tỉnh A để thăm khám và phát hiện có một khối u nhỏ ở não. Sau khi được các bác sĩ giải thích về tình trạng sức khoẻ của mình và tư vấn về các phương pháp điều trị phù hợp, anh H quyết định nhập viện để phẫu thuật tách bỏ khối u, tránh những ảnh hưởng xấu trong tương lai.

Đáp án chuẩn:

Quyền:

+ Được khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở y tế.

+ Được tư vấn, giải thích về tình trạng sức khoẻ và các phương pháp điều trị phù hợp.

+ Được quyết định việc nhập viện để phẫu thuật tách bỏ khối u dựa trên sự tư vấn của các bác sĩ.

+ Được bảo đảm quyền riêng tư, bí mật về tình trạng sức khoẻ.

Nghĩa vụ:

+ Tuân thủ các quy định của bệnh viện và hướng dẫn của các bác sĩ trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh.

+ Thực hiện đúng các chỉ dẫn y tế, điều trị của bác sĩ.

+ Chấp nhận các biện pháp y tế cần thiết để bảo vệ sức khoẻ của bản thân và cộng đồng.

Câu 2: Em hãy xác định các quyền, nghĩa vụ trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội mà các chủ thể trong những trường hợp sau đã vi phạm. Nêu hậu quả của các hành vi vi phạm đó.

a. Bà C phát hiện cơ thể mình xuất hiện một số triệu chứng mắc bệnh bệnh truyền nhiễm nhưng không thông báo với cán bộ y tế ở địa phương mà tự mua thuốc về chữa trị. 

b. Sau khi kết thúc 2 tháng thử việc, ông V liên tục đưa ra nhiều lí do khác nhau để trì hoãn việc ký hợp đồng và đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho người lao động theo quy định của pháp luật. Đồng thời, ông V cũng không đầu tư trang bị bảo hộ lao động cho các công nhân làm việc trong xưởng sản xuất để đảm bảo an toàn và sức khỏe cho họ.

Đáp án chuẩn:

a. Trong trường hợp này, Bà C đã vi phạm nghĩa vụ của mình trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe. Cụ thể, Bà C không tuân thủ quy định về phòng bệnh khi không thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khoẻ của mình khi có triệu chứng mắc bệnh truyền nhiễm. Đồng thời, Bà C cũng không tôn trọng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người khác khi tiếp tục xuất hiện ở những nơi đông người mà không thực hiện bất kì phương pháp bảo hộ nào. Hậu quả của hành vi này có thể là việc bệnh truyền nhiễm lan rộng và gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

b. Ông V đã vi phạm nghĩa vụ của mình trong việc bảo đảm an sinh xã hội. Cụ thể, ông V đã không tuân thủ các quy định về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế khi trì hoãn việc ký hợp đồng và đóng bảo hiểm cho người lao động. Đồng thời, ông V cũng không tuân thủ quy định về việc đầu tư trang bị bảo hộ lao động cho công nhân, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của họ. Hậu quả của hành vi này có thể là việc công nhân gặp phải tai nạn lao động, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của họ, đồng thời ông V cũng có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý vì vi phạm quy định của pháp luật.

Câu 3: Nếu là chủ thể trong các tình huống sau, em sẽ làm gì để thực hiện tốt các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm an sinh xã hội?

a. Chị M bị nhân viên y tế quấy rối khi khám bệnh.

b. Bạn V phát hiện chị gái mình đăng tin kêu gọi hỗ trợ người nghèo trên mạng xã hội để trục lợi.

c. Nhân viên Y không được chủ doanh nghiệp đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận.

d. Các bạn cùng lớp đùa giỡn, gây ồn ào khi đến bệnh viện thăm B.

Đáp án chuẩn:

a. Nếu chị M bị nhân viên y tế quấy rối khi khám bệnh, chị M có quyền khiếu nại, tố cáo hành vi này đến cơ quan quản lý y tế hoặc cơ quan công an. Đồng thời, chị M cũng nên thông báo với người thân hoặc luật sư để được hỗ trợ trong quá trình giải quyết vụ việc.

b. Nếu bạn V phát hiện chị gái mình đăng tin kêu gọi hỗ trợ người nghèo trên mạng xã hội để trục lợi, bạn V nên thảo luận với chị gái mình về hậu quả của việc lợi dụng lòng tốt của người khác để trục lợi. Nếu chị gái mình không thay đổi, bạn V có quyền báo cáo hành vi này cho cơ quan chức năng hoặc quản lý mạng xã hội để họ xử lý theo quy định của pháp luật.

c. Nếu nhân viên Y không được chủ doanh nghiệp đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội như đã thoả thuận, nhân viên Y có quyền khiếu nại, tố cáo hành vi này đến cơ quan quản lý lao động hoặc cơ quan công an. Nhân viên Y cũng nên tìm hiểu về quyền lợi của mình theo quy định của pháp luật và yêu cầu chủ doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết.

d. Khi các bạn cùng lớp đùa giỡn, gây ồn ào khi đến bệnh viện thăm B, bạn nên nhắc nhở họ về quy định của pháp luật về việc tôn trọng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người khác. Bạn cũng nên giải thích cho họ hiểu rằng việc làm ồn có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ và quyền riêng tư của các bệnh nhân khác trong bệnh viện.

VẬN DỤNG 

CH: Em hãy tìm hiểu các hoạt động thực hiện quyền bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội ở trường em và nêu cảm nghĩ của em về các hoạt động đó.

Đáp án chuẩn:

+ Giáo dục sức khoẻ: Trường thường xuyên tổ chức các buổi giảng về sức khoẻ, dinh dưỡng, vệ sinh cá nhân và phòng chống các bệnh truyền nhiễm. Đây là cơ hội để em và các bạn học sinh khác nắm bắt thông tin và kiến thức cần thiết để chăm sóc sức khoẻ của mình.

+ Kiểm tra sức khoẻ định kỳ: Mỗi năm, trường đều tổ chức kiểm tra sức khoẻ định kỳ cho tất cả học sinh. Đây là cách để phát hiện sớm các vấn đề về sức khoẻ và đưa ra giải pháp kịp thời.

+ Bảo đảm an sinh xã hội: Trường cung cấp hỗ trợ tài chính cho những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, giúp đảm bảo rằng tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục.

Em thực sự biết ơn vì những hoạt động này. Chúng giúp em hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khoẻ và bảo vệ quyền lợi của mình.