BÀI 6. EM BẢO VỆ CÁI ĐÚNG, CÁI TỐT

KHỞI ĐỘNG

Nghe/hát bài hát Nói lời hay, làm việc tốt (Sáng tác: Mai Trâm) và trả lời câu hỏi

Trong bài hát có những việc tốt nào mà học sinh cần thực hiện? 

Đáp án chuẩn:

- Học sinh cần thực hiện:

+ Kính trọng thầy cô, trung thực.

+ Biết ơn, xin lỗi.

+ Học tập tốt, chuyên cần.

+ Trả lại đồ rơi.

+ Chia sẻ tin tốt.

KIẾN TẠO TRI THỨC MỚI

1. Quan sát tranh và nêu những cái đúng, cái tốt cần bảo vệ

Kể thêm những cái đúng, cái tốt khác cần bảo vệ. 

Đáp án chuẩn:

a. Những hành động tốt trong tranh:

- Tranh 1: Giúp đỡ người già.

- Tranh 2: Yêu nước, thể hiện lòng tự hào dân tộc.

- Tranh 3: Giúp đỡ cha mẹ.

- Tranh 4: Trả lại đồ rơi.

b. Một số hành động tốt khác:

- Giữ gìn vệ sinh chung.

- Yêu thương, quan tâm em nhỏ.

2. Đọc câu chuyện “MỘT NHÀ THƠ CHÂN CHÍNH” và trả lời câu hỏi:

- Nhà thơ cuối cùng trong câu chuyện đã bảo vệ cái đúng, cái tốt như thế nào? Hành động đó đã mang lại điều gì? 

- Vì sao chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt? 

Đáp án chuẩn:

- Nhà thơ kiên định:

+ Bị thiêu vì không ca ngợi vua bạo ngược.

+ Khi bị thiêu, vẫn hát vang bài ca phơi bày sự thật.

+ Vua cảm động, ra lệnh dập lửa, ca ngợi nhà thơ.

- Lí do cần bảo vệ:

+ Xây dựng xã hội tốt đẹp, mọi người tôn trọng nhau.

+ Bảo vệ quyền lợi, sự công bằng cho mọi người.

+ Giúp bản thân phát triển, trở thành con người tốt đẹp.

3. Quan sát tranh và nêu cách bạn trong tranh đã bảo vệ cái đúng, cái tốt. 

Kể thêm các cách khác để bảo vệ cái đúng, cái tốt. 

Đáp án chuẩn:

a. Cách bảo vệ cái đúng, cái tốt trong tranh:

- Tranh 1: Khuyên bạn tự làm bài, không gian lận.

- Tranh 2: Luôn đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy.

- Tranh 3: Trồng lại cây khi bị đổ, dù không phải do mình.

- Tranh 4: Xin lỗi khi làm hỏng đồ chơi của bạn.

b. Các cách bảo vệ cái đúng, cái tốt khác:

- Giúp đỡ người già qua đường, được người khác ủng hộ.

- Anh trai khuyên em dọn dẹp bát đũa, anh trai rửa bát.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Học sinh còn nhỏ tuổi nên không thể bảo vệ được cái đúng, cái tốt ở xung quanh ta. 

- Ý kiến 2: Bảo vệ cái đúng, cái tốt là ủng hộ, bênh vực thái độ, việc làm phù hợp với chuẩn mực đạo đức

- Ý kiến 3: Bảo vệ cái đúng, cái tốt sẽ góp phần giúp xã hội thêm an toàn, công bằng và tốt đẹp.

- Ý kiến 4: Để không a dua theo cái xấu. chúng ta nên tránh tham gia những việc không liên quan đến mình. 

- Ý kiến 5: Nhắc nhở bạn thực hiện đầy đủ nội quy trường lớp cũng là bảo vệ cái đúng, cái tốt

- Ý kiến 6: Để bảo vệ cái đúng, cái tốt, ta cần tôn trọng và bảo vệ sự thật. 

Đáp án chuẩn:

1. Ý kiến 1: Học sinh nhỏ tuổi cần được giáo dục để hiểu và thực hiện việc bảo vệ cái đúng, cái tốt.

2. Ý kiến 2: Đúng. Bảo vệ cái đúng, cái tốt đòi hỏi sự can đảm và tinh thần phản đối những hành vi sai trái. 

3. Ý kiến 3: Đúng. Mọi người bảo vệ cái đúng, cái tốt góp phần phát triển và cải thiện xã hội.

4. Ý kiến 4: Tham gia hoạt động có ích cho xã hội, tránh xa việc làm xấu.

5. Ý kiến 5: Đúng. Tuân thủ nội quy trường lớp là cách bảo vệ cái đúng, cái tốt và duy trì môi trường học tập lành mạnh.

6. Ý kiến 6: Đúng. Bảo vệ sự thật đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội đáng tin cậy và công bằng.

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với lời nói, việc làm nào sau đây?

a. Tình cờ gặp thầy giáo ở nhà sách, Cốm lễ phép khoanh tay chào thầy. Em Cam nhìn thấy cũng khoanh tay chào giống chị

b. Thấy Tin cùng anh chị mình thường xuyên tham gia hoạt động thiện nguyện cuối tuần, Cốm phản đối vì cho rằng sẽ mất nhiều thời gian. 

c. Khi nhân viên quầy bán hàng đưa nhầm tiền thừa cho anh mình, Bin nhìn thấy nhưng không nhắc anh gửi trả lại. 

d, Thấy bạn định đạp xe vượt đèn đỏ vì đường vắng, Na liền ngăn cản 

Đáp án chuẩn:

a. Đồng tình với Cốm và Cam: Lễ phép, tôn trọng thầy giáo là cách bảo vệ và thể hiện sự đúng đắn trong giao tiếp xã hội.

b. Không đồng tình với Cốm: Tham gia thiện nguyện là bảo vệ cái tốt, xây dựng xã hội tốt đẹp. Giúp đỡ người khác là hành động đáng khích lệ.

c. Không đồng tình với Bin: Bảo vệ cái tốt đòi hỏi trung thực. Nhắc nhở anh trả tiền thừa là đúng đắn để bảo vệ cái đúng và duy trì lòng trung thực.

d. Đồng ý với Na: Ngăn cản bạn vượt đèn đỏ là an toàn, có trách nhiệm. Bảo vệ cái tốt bao gồm tuân thủ luật lệ giao thông để đảm bảo an toàn.

Câu 3: Chọn cách ứng xử phù hợp với mỗi trường hợp và giải thích lí do

Theo em, còn có thể bảo vệ cái đúng, cái tốt bằng những lời nói, việc làm nào khác trong từng trường hợp trên?

Đáp án chuẩn:

A, Cách ứng xử phù hợp 

a – 3                                c - 5                         e - 4

b – 1                               d - 2

B, Có thể bảo vệ cái đúng cái tốt bằng cách: 

a – Nên nói chuyện với bạn để giải thích.

b, c – Khuyên bạn không nên như thế.

d - Chúc mừng và chia sẻ tấm gương tốt.

e – Giải thích và khuyên em gái xin lỗi. 

4. Xử lí tình huống

Tình huống 1: 

Trên đường đi học về, Cốm bị một nhóm bạn bắt nạt. Thấy Tin chạy đến, nhóm bạn đó cảnh cáo: “Nếu không muốn bị ăn đòn thì không được kể vởi ai!”. 

Nếu là Tin, em sẽ làm gì? 

Tình huống 2: 

Hưng là học sinh siêng năng, có thành tích tốt trong học tập, rèn luyện và hoạt động phong trào. Trong giờ học, Hưng thường hăng hái phát biểu xây dựng bài nhưng một số bạn lại cho rằng Hưng thích thể hiện. Hưng tâm sự với Bin “Mình rất buồn vì các bạn nói mình như thế”. 

Nếu là Bin, em sẽ làm gì giúp đỡ Hưng

Đáp án chuẩn:

- Tình huống 1: Cốm bị bắt nạt

+ Tin:

• Đứng về phía Cốm: Thể hiện sự ủng hộ, giúp Cốm an tâm và giảm hành vi bắt nạt.
• Nói chuyện với giáo viên hoặc người trưởng thành: Báo cáo tình trạng bắt nạt để được hỗ trợ giải quyết.
• Khuyến khích Cốm tìm sự giúp đỡ: Kết nối Cốm với bạn bè, gia đình hoặc người lớn tin cậy.

- Tình huống 2: Hưng ngại phát biểu trong lớp

+ Bin:

• Lắng nghe và đồng cảm: Thể hiện sự thấu hiểu và quan tâm, giúp Hưng không đơn độc.
• Khích lệ Hưng: Động viên và khẳng định giá trị của việc thể hiện ý kiến.
• Tạo môi trường học tập tích cực: Hình thành nhóm hỗ trợ, khuyến khích mọi người chia sẻ và tôn trọng ý kiến.

VẬN DỤNG

Câu 1: Chia sẻ với các bạn về những việc em đã làm để bảo vệ cái đúng, cái tốt. 

Đáp án chuẩn:

- Bảo vệ bạn mới bị kỳ thị:

+ Thấy bạn bị trêu chọc vì ngoại hình khác biệt.

+ Tiếp cận, trò chuyện và kết bạn với bạn ấy.

+ Nhận ra bạn ấy hòa nhã, thông minh.

+ Tức giận với hành vi kỳ thị, lên tiếng bảo vệ bạn.

+ Giải thích cho nhóm bạn về sự sai trái của phân biệt đối xử.

+ Khuyến khích nhóm bạn tôn trọng và đối xử công bằng với mọi người.\

Câu 2: Sưu tầm câu chuyện về các tấm gương dũng cảm bảo vệ cái đúng, cái tốt và rút ra bài học cho bản thân

Đáp án chuẩn:

- Tấm gương bạn Minh bảo vệ cái đúng:

+ Minh là người tận tụy, luôn đứng về phía cái đúng.

+ Minh lên tiếng khi bạn bị hiểu lầm, bị trừ điểm oan.

+ Nhờ Minh, sự thật được sáng tỏ, bạn được minh oan.

+ Minh là tấm gương về lòng dũng cảm, công lý, truyền cảm hứng cho em.

Câu 3: Ghi lại một số điều chưa đúng, chưa tốt và thảo luận với các bạn về các biện pháp để cùng nhau bảo vệ cái đúng, cái tốt. 

Đáp án chuẩn:

Một số điều chưa đúng và cách giải quyết:

* Bạn chép bài:

- Khuyên bạn không chép bài.

- Hỏi lý do và giải thích nếu bạn không hiểu.

* Bạn bắt nạt em bé:

- Khuyên bạn không bắt nạt.

- Báo cáo giáo viên nếu bạn vẫn tiếp tục.