BÀI 16: QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Quan sát Hình 16.1 và cho biết quy trình trồng trọt gồm các bước nào?

Đáp án chuẩn: 

- Bước 1: Làm đất, bón lót

- Bước 2: Gieo hạt, trồng cây

- Bước 3: Chăm sóc

- Bước 4: Thu hoạch

1. LÀM ĐẤT, BÓN LÓT

Luyện tập: Cày, bừa đất có tác dụng gì đối với cây trồng?

Đáp án chuẩn: 

Làm nhỏ và tơi xốp đất, đất sạch, có nhiều chất dinh dưỡng hơn để cây dễ hấp thụ và phát triển tốt hơn.

Hình thành kiến thức: Chọn đất như thế nào để thích hợp với cây trồng nước, cây trồng cạn?

Đáp án chuẩn: 

- Trồng nước: đất phù sa, đất bùn, đất sét…

- Trồng cạn: đất cát, đất thịt, đất đen, đất đỏ bazan,...

Luyện tập:

1. Trong các loại cây trồng sau đây, cây nào không cần lên luống để trồng: lúa, rau cần ta, cà chua, khoai lang, nhãn, hoa cúc?

2. Em hãy quan sát hai kiểu luống A, B ở Hình 16.2 và cho biết kiểu luống nào thích hợp cho trồng cây mùa mưa? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

1. Nhãn.

2. Luống B. Vì luống B cao, hẹp và thoải; tránh ngập úng khi mưa.

Vận dụng: Hãy mô tả phương pháp làm đất và lên luống để trồng cây khoai lang.

Đáp án chuẩn: 

- Chọn đất ẩm, đất cát pha, cày, bừa đất.

- Lên luống có chiều rộng 0,8 – 1mm, cao 25 – 30cm, rãnh thoát nước 30cm.

- Tiến hành rạch hàng, trồng khoai khi củ nhú mầm.

- Khoảng cách trồng: hàng cách hàng 30 – 40cm.

Hình thành kiến thức:

1. Loại phân bón nào thích hợp cho bón lót? Vì sao?

2. Quan sát các phương pháp bón lót ở Hình 16.3 và cho biết mỗi phương pháp thích hợp với loại cây trồng nào? Hãy lấy ví dụ.

Đáp án chuẩn: 

1. Phân hữu cơ, phân hữu cơ vì phân này có chất dinh dưỡng khó tan nên cần thời gian hấp thụ.

2. - Bón vãi: ngô, dưa chuột, dưa hấu , dưa lưới, chè

- Bón theo hàng: cây rau, cây trồng theo luống. VD: cây ngô, cây mía, cây lúa, ..

- Bón theo hốc: cây ăn quả. VD: bưởi, táo, ổi, lê, cam…

- Bón theo hố: cây mộc, cây tường vi,..

Vận dụng: Hãy mô tả phương pháp bón lót cho cây lúa và cây bưởi.

Đáp án chuẩn: 

Cây lúa: bón theo hàng. Cây bưởi: bón theo hốc

2. GIEO HẠT, TRỒNG CÂY

Hình thành kiến thức:

1. Những loại cây trồng như thế nào nên trồng trực tiếp bằng hạt?

2. Loại hạt nào thích hợp với phương pháp gieo vãi, gieo theo hàng, gieo theo hốc?

Đáp án chuẩn: 

1. Cây ăn quả, cây ra hạt.

2. - Cây lương thực: lúa, ngô, đậu,...

- Cây thực phẩm ngắn ngày: rau cải bắp, su hào, xà lách...

- Một số ít loại cây ăn quả 

Luyện tập: Hãy phân tích ưu, nhược điểm của các phương pháp gieo hạt

Đáp án chuẩn: 

Hình thành kiến thức: Vì sao cây ăn quả thường được trồng bằng cây giống?

Đáp án chuẩn: 

Vì nó thường là loại cây thân gỗ lâu năm.

Luyện tập: Em hãy quan sát Hình 16.5 và mô tả phương pháp trồng cây cà chua, cây ổi, cây hành

Đáp án chuẩn:

A. trồng cây vào hố; B. trồng cây con có bầu vào hốc; C. trồng cây con thành hàng

3. CHĂM SÓC

Luyện tập: Hãy quan sát Hình 16.6 và cho biết phương pháp tưới nước phun mưa và tưới nhỏ giọt thích hợp cho những loại cây trồng nào?

Đáp án chuẩn: 

- A: cây cảnh trồng trong nhà, cây trồng trong bồn, trồng trong hốc...

- B: các loại rau, các cây trồng theo hàng..

Hình thành kiến thức: Loại phân bón nào thích hợp bón thúc cho cây? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

Phân đạm, phân kali, phân hỗn hợp. Vì nó chứa nhiều dinh dưỡng và dễ hoà tan.

Luyện tập:

1. Nên bón thúc cho cây vào lúc nào?

2. Xới xáo, làm cỏ và vun gốc có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn: 

1. Vào giai đoạn cây còn nhỏ, giai đoạn cây đẻ nhánh, đâm chồi, giai đoạn hình thành hoa và giai đoạn quả đang lớn.

2. Giúp cho bộ rễ phát triển tốt, loại trừ cỏ dại, giúp cho cây đứng vững,…

Vận dụng: Vì sao phải hạn chế xới xáo khi trồng khoai tây, khoai lang?

Đáp án chuẩn: 

Vì chúng trồng ở dưới đất nên xới đất nhiều sẽ ảnh hưởng đến rễ, củ trong đất.

Luyện tập: Em hãy quan sát 4 kiểu giàn ở Hình 16.7 và phân tích ưu, nhược điểm của mỗi kiểu giàn. Mỗi kiểu giàn thích hợp với những loại cây trồng nào? Cho ví dụ.

Đáp án chuẩn: 

A. - Ưu điểm: dễ thi công, tiết kiệm vật liệu; mật độ trồng cao

- Nhược điểm: chất lượng quả thấp, chăm sóc kém

- Ví dụ: chanh dây, chanh deo,...

B, C. - Ưu điểm: Đón nắng trực tiếp ở cả hai bên, kiên cố, chắc chắn, dễ chăm sóc.

- Nhược điểm: Lối đi giữa các hàng bị hẹp.

- Ví dụ: cà chua,...

D. - Ưu điểm: Dễ thi công, chất lượng quả tốt.

- Nhược điểm: che đi nhiều ánh sáng, khó xen canh, khó chăm sóc.

- Ví dụ: chanh dây, bầu, bí, mướp,...

Vận dụng: Mô tả phương pháp làm giàn cho cây cà chua và cây bầu.

Đáp án chuẩn: 

Cây cà chua:

• Chuẩn bị 1 thanh ngang tre (3 mét) và 10 thanh tre (2 mét).
• Cắm 2 cọc nghiêng theo chữ A, đặt thanh ngang ở giữa và buộc chặt.

Cây bầu:

• Chuẩn bị 4 cọc trụ, 4 thanh ngang và 6-8 cây nứa/chẻ tre.
• Cắm 4 cọc trụ song song, điều chỉnh độ cao.
• Cố định 4 thanh ngang bằng dây thép, buộc đều cây lên trên.

Luyện tập:

1. Vì sao cần cắt tỉa cho cây trồng?

2. Em hãy gọi tên và mô tả các biện pháp cắt tỉa cho cây trồng trong Hình 16.8

Đáp án chuẩn: 

1. Vì để cho cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt hơn, giúp tập trung chất dinh dưỡng đi nuôi những phần khỏe của cây, có lợi.

2. A - Tỉa chồi. B - Tỉa quả. C - Tỉa lá. D - Tỉa cành. E - Bấm ngọn. F - Tỉa hoa

Hình thành kiến thức: Phòng, trừ tổng hợp sâu, bệnh hại cây trồng có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn: 

- Diệt trừ sâu hại trong đất

- Phá hủy nơi ẩn nấp của sâu bệnh

- Giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao, nâng cao chất lượng…

Luyện tập: Nêu các biện pháp trừ sâu bệnh hại cây trồng.

Đáp án chuẩn: 

Biện pháp cơ giới, sử dụng thiên địch, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật…

4. THU HOẠCH

Luyện tập:

1. Nên thu hoạch vào lúc nào để có được sản phẩm đạt năng suất và chất lượng tốt nhất?

2. Khi thu hoạch, làm thế nào để tránh gây thương tổn cho sản phẩm?

Đáp án chuẩn: 

1. Thu hoạch đúng thời điểm và đúng cách tùy loại cây trồng.

2. Thu hoạch bằng phương pháp thủ công, sử dụng kéo cắt.

Vận dụng:

1. Em hãy mô tả quy trình trồng trọt một loại cây phổ biến ở địa phương em.

2. Hãy áp dụng quy trình trồng trọt để trồng và chăm sóc một số loại cây trồng phổ biến trong vườn nhà hoặc ở địa phương.

Đáp án chuẩn: 

1. Ví dụ: cây cà chua:

• Làm đất, bón lót: Đất tơi xốp, thoát nước tốt; dọn sạch tàn dư; bón phân chuồng, hữu cơ, urê, lân, kali.
• Gieo hạt, trồng cây: Gieo vãi hoặc theo hàng; chọn cây giống khỏe, không sâu bệnh; đặt cây vào hốc và lấp đất.
• Chăm sóc: Tưới nước, bón thúc, xới cỏ, vun gốc, làm giàn, cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh.
• Thu hoạch.

2. Học sinh tự thực hiện.