BÀI 23. THỰC HÀNH: QUAN SÁT BIẾN THÁI Ở ĐỘNG VẬT

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích

2. Kết quả và giải thích

- So sánh hình thái của sâu bướm, nhộng và bướm trưởng thành.

- So sánh hình thái nòng nọc và ếch trưởng thành.

- Kết luận về kiểu biến thái của các sinh vật đã quan sát.

3. Trả lời câu hỏi

a) Phát triển của bướm và ếch thuộc kiểu nào? Giải thích.

b) Các giai đoạn phát triển của bướm và ếch thể hiện khía cạnh tiến hoá thích nghi như thế nào?

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích                    

- Quan sát được quá trình biến thái ở bướm

- Quán sát quá trình biến thái ở ếch

2. Kết quả và giải thích

- So sánh hình thái ở sâu bướm, nhộng và bướm trưởng thành.

• Sâu bướm: hình dạng dài, nhiều chân, một số loài có hoa văn và lông.

• Nhộng: sống trong kén treo trên cành cây.

• Bướm trưởng thành: có cánh, có thể bay, ít chân, cánh có nhiều loại hoa văn.

- So sánh hình thái nòng nọc và ếch trưởng thành.

• Nòng nọc có cơ thể ngắn, hình bầu dục không có mang bên ngoài, có răng

• Ếch có hai mắt lồi, chân khỏe có mang ngoài, có răng nhỏ

- Kết luận về kiểu biến thái của các sinh vật đã quan sát: Kiểu biến thái hoàn toàn: ấu trùng có hình thái và cấu tạo rất khác biệt so với con trưởng thành của các sinh vật đã quan sát.

3. Trả lời câu hỏi

Câu a.

- Phát triển của bướm và ếch thuộc kiểu biến thái hoàn toàn, với ấu trùng có hình thái và cấu trúc khác hoàn toàn so với con trưởng thành.

- Sâu bướm trải qua nhiều lần lột xác và biến đổi thành nhộng, sau đó mới trở thành bướm. Nhộng là giai đoạn biến đổi khiến cơ thể, các mô và cơ quan của sâu tiêu biến đi, thay vào đó hình thành những mô và cơ quan mới. Vì vậy, bướm chui ra từ kén có hình dạng và cấu tạo hoàn toàn khác với sâu bướm.

- Vòng đời của ếch gồm: Trứng ếch → Nòng nọc → Nòng nọc có chân → Ếch con → Ếch trưởng thành.

Câu b. 

- Vào mùa xuân hè, sâu bướm phát triển để tận dụng cây cối đâm chồi, lá non mơn mởn. Sang mùa thu đông, chúng kết kén và hoá nhộng để chuẩn bị cho giai đoạn bướm trưởng thành, tập trung chất dinh dưỡng. Bướm trưởng thành lại tìm đến cây hoặc hoa để hút mật.

- Vào đầu mùa hạ sau mưa lớn, ếch đẻ trứng để tận dụng sự ẩm thấp. Đến mùa đông, ếch nòng nọc phát triển thành ếch trưởng thành để chống chọi với điều kiện khắc nghiệt.

- Bướm và ếch đã thuận hoá với quy luật chuyển mùa của tự nhiên, tận dụng nguồn sống và thích nghi với thay đổi của môi trường.