BÀI 3 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

Mở đầu: Sự trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật chịu tác động của những nhân tố nào?

I. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC, DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Câu hỏi 1. Quan sát hình 3.1 trang 18, cho biết nhiệt độ không khí, cường độ ánh sáng tác động đến tốc độ thoát hơi nước như thế nào?

Câu hỏi 2. Sự hấp thụ khoáng và nitrogen ở thực vật chịu ảnh hưởng của nhân tố nào trong môi trường?

Luyện tập. Giải thích cơ sở khoa học của biện pháp xới đất được sử dụng trong trồng trọt

II. ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN

Câu hỏi 3. Tại sao cây có biểu hiện héo (thân, lá mất sức trương)?

III. THỰC HÀNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Thí nghiệm 1. Vẽ hình, mô tả hình dạng tế bào khí khổng

Thí nghiệm 2. Mô tả và giải thích sự thay đổi mực nước trong mỗi ống đong. So sánh sự khác nhau giữa màu sắc của hai cây và lát cắt ngang rễ, thân của chúng.

Báo cáo thí nghiệm 2. 

Thí nghiệm 3. Nhận xét sự chuyển màu và giải thích sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh lá CoCl₂ ở hai mặt trên và dưới của lá.

Báo cáo thí nghiệm 3. 

Thí nghiệm 4. 

- Nhận xét trạng thái của lá cây ở các lô thí nghiệm

- Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)

Báo cáo thí nghiệm 4. 

Thí nghiệm 5. Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)

Vận dụng. Hãy giải thích ưu, nhược điểm của các phương pháp tưới nước cho cây trồng đang được vận dụng trong thực tế.

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Đáp án MĐ: Nhân tố bên trong (sinh lí) và bên ngoài (nhiệt độ, ánh sáng, ...)

I. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC, DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Đáp án CH1: 

• Nhiệt độ: Ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển và trao đổi chất của rễ cây, gây ra biến đổi trong quá trình hấp thụ nước và khoáng chất.

• Ánh sáng: Có vai trò quan trọng trong quá trình hấp thụ khoáng của thực vật bằng cách tác động đến quang hợp và quá trình trao đổi nước của cây.

Đáp án CH2: Nhiệt độ, ánh sáng, nước trong đất, độ thoáng khí của đất, hệ vi sinh vật vùng rễ.

Đáp án LT: Cày bừa và xới đất trước khi trồng cây tăng độ thoáng khí và nồng độ oxy trong đất, cải thiện điều kiện cho sự phát triển của cây và hấp thu chất dinh dưỡng.

II. ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN

Đáp án CH3: Khi cây hút vào nước ít hơn lượng nước thoát ra, cây sẽ phát triển không bình thường và có thể rơi vào trạng thái thiếu nước, thể hiện bằng sự mất sức trương của thân và lá.

III. THỰC HÀNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Đáp án TN1: Nguyên sinh chất của tế bào căng phồng lên, dính sát vào thành tế bào; các khí khổng mở.

Đáp án TN2: 

• Sau 3 giờ quan sát, mực nước trong cả hai ống đong giảm so với ban đầu. Cây được lấy ra khỏi ống đong và cắt ngang rễ và thân cây bằng dao lam.

• Quan sát cho thấy rễ và thân cây trong ống đong thứ hai có màu đỏ (do nước chứa mực đỏ hoặc dung dịch eosin), trong khi rễ và thân cây trong ống đong thứ nhất phát triển bình thường.

Đáp án BCTN2: 

- Kết quả và thảo luận:

+ Sau 3 giờ quan sát, mực nước trong cả hai ống đong giảm so với ban đầu. Cây được lấy ra khỏi ống đong và cắt ngang rễ và thân cây bằng dao lam.

+ Quan sát cho thấy rễ và thân cây trong ống đong thứ hai có màu đỏ (do nước chứa mực đỏ hoặc dung dịch eosin), trong khi rễ và thân cây trong ống đong thứ nhất phát triển bình thường.

- Kết luận: Ở thực vật có quá trình hút nước của rễ cây và sự vận chuyển nước ở thân cây

Đáp án TN3: 

• Màu của CoCl₂ ở mặt dưới chuyển sang màu hồng nhanh hơn mặt trên

• Có sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh giấy CoCl₂ ở hai mặt trên và dưới của lá là vì mặt dưới của lá có nhiều khí khổng hơn mặt trên của lá

Đáp án BCTN3: 

- Kết quả và thảo luận:

• Màu của CoCl₂ ở mặt dưới chuyển sang màu hồng nhanh hơn mặt trên

• Có sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh giấy CoCl₂ ở hai mặt trên và dưới của lá là vì mặt dưới của lá có nhiều khí khổng hơn mặt trên của lá

- Kết luận: Ở thực vật có quá trình thoát hơi nước qua bề mặt lá.

Đáp án TN4:

• Lô 1: Cây bị khô héo do không được cung cấp đủ nước

• Lô 2: Cây còi cọc, vàng  lá

• Lô 3: Cây phát triển chậm hơn, yếu ớt

• Lô 4: Cây phát triển khỏe mạnh, xanh tốt

Biểu đồ sinh trưởng của cây (mang tính chất tham khảo, HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ)

Đáp án BCTN4: 

- Kết quả và thảo luận:

• Lô 1: Cây bị khô héo do không được cung cấp đủ nước

• Lô 2: Cây còi cọc, vàng  lá

• Lô 3: Cây phát triển chậm hơn, yếu ớt

• Lô 4: Cây phát triển khỏe mạnh, xanh tốt

Biểu đồ sinh trưởng của cây (mang tính chất tham khảo, HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ)

- Kết luận: Nước có vai trò quan trọng đối với cây trồng:

• Nước là thành phần cấu tạo cơ bản của tế bào thực vật và môi trường liên kết các bộ phận của cây. Nó là dung môi cho các ion khoáng và các hợp chất tan trong nước, cũng như môi trường cho các phản ứng sinh học.

• Nước tham gia trực tiếp vào các quá trình hóa sinh của cây, điều hòa nhiệt độ, là chất đệm bảo vệ cây khỏi tác động cơ học và là phương tiện vận chuyển các chất trong hệ vận chuyển của cây.

• Thiếu nước, thực vật không thể sinh trưởng và phát triển bình thường

Đáp án TN5: HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ

Đáp án VD: