BÀI 23. CƠ THỂ LÀ MỘT THỂ THỐNG NHẤT

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

Mở đầu: Khi đá bóng, các cơ quan, bộ phận nào trong cơ thể cầu thủ đã tham gia vào hoạt động này?

I. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ

Câu hỏi 1. Hãy lấy ví dụ thể hiện mối quan hệ giữa hoạt động của các hệ cơ quan trong cơ thể

II. CƠ THỂ LÀ MỘT HỆ THỐNG MỞ, TỰ ĐIỀU CHỈNH

Câu hỏi 2. Quan sát hình 23.3 trang 153, cho biết tại sao cơ thể người là một hệ thống mở

Luyện tập. Lấy thêm ví dụ về khả năng tự điều chỉnh của thực vật và động vật.

Vận dụng 1. Một người đứng yên và hít thở sâu liên tục sẽ có sự thay đổi như thế nào về nhịp tim? Giải thích/

Vận dụng 2. Sau khi ăn no, tại sao cần nghỉ ngơi?

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Đáp án MĐ: 

- Cơ bắp: tạo lực đá, duy trì cân bằng và chuyển động.

- Cơ tim: cung cấp máu, oxy và dưỡng chất cho cơ bắp.

- Phổi: cung cấp oxy, thải CO2.

- Các khớp: hỗ trợ động tác linh hoạt.

- Mắt: quan sát và định hướng.

- Não: điều khiển cơ bắp, lập chiến thuật.

- Tim: điều tiết tốc độ trao đổi chất.

- Gan: tạo glucose, lưu trữ glycogen cung cấp năng lượng.

I. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC QUÁ TRÌNH SINH LÍ TRONG CƠ THỂ

Đáp án CH1: Khi chạy bộ, các cơ bắp chân như đùi và bắp chân làm việc nhiều hơn. Hệ hô hấp tăng cường để cung cấp oxy, và hệ tim mạch phải làm việc nặng hơn để đưa oxy đến cơ bắp và loại bỏ chất độc. Hệ tiêu hóa cung cấp năng lượng, và hệ thần kinh điều chỉnh hoạt động của cơ bắp để đảm bảo sự tập trung. Tất cả các hệ này phối hợp để đáp ứng nhu cầu của cơ thể khi chạy bộ.

II. CƠ THỂ LÀ MỘT HỆ THỐNG MỞ, TỰ ĐIỀU CHỈNH

Đáp án CH2: Cơ thể người là một hệ thống mở vì nó trao đổi chất với môi trường. Con người hấp thụ dinh dưỡng, nước, và oxy, đồng thời thải ra CO2 và chất thải. Cơ thể cũng chịu ảnh hưởng từ ánh sáng, nhiệt độ, và các yếu tố môi trường khác. Hệ thần kinh và nội tiết điều chỉnh hoạt động cơ quan và tế bào để thích ứng. Vì vậy, cơ thể tương tác và thích ứng với môi trường để duy trì sự sống.

Đáp án LT: Ví dụ về khả năng tự điều chỉnh của thực vật là cây xương rồng trong môi trường khô cằn, giảm bề mặt lá để giảm bốc hơi nước và phát triển rễ sâu để lấy nước. Động vật cũng tự điều chỉnh, như chim én bay qua bão để tìm thức ăn và sư tử sử dụng chiến thuật săn mồi để bắt con mồi lớn hơn.

Đáp án VD1: Khi đứng yên và hít thở sâu, nhịp tim thay đổi dựa trên tần số thở, sự tập trung, và tình trạng sức khỏe. Hít thở sâu khiến cơ hoành và cơ lồng ngực hoạt động mạnh hơn, tăng áp lực trong ngực và đẩy máu về tim, làm nhịp tim tăng. Tập trung hít thở sâu có thể giảm stress và nhịp tim. Tuy nhiên, người có vấn đề về sức khỏe hoặc thực hiện các hoạt động khác có thể trải nghiệm nhịp tim khác nhau.

Đáp án VD2: Sau khi ăn, cơ thể tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng, cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày. Quá trình này tiêu tốn năng lượng, cần nghỉ ngơi để tiêu hóa và hấp thụ hiệu quả. Insulin được sản xuất để điều tiết đường trong máu, giúp đưa đường vào tế bào sử dụng hoặc lưu trữ. Việc sản xuất insulin cũng tiêu tốn năng lượng, do đó cần nghỉ ngơi để hỗ trợ tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng và điều tiết đường huyết tốt nhất.