BÀI 12. VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

MỞ ĐẦU

Ngày 16-9-1945, hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ, “Tuần lễ vàng” đã được tổ chức tại Nhà hát Lớn (Hà Nội) với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Đây là một trong những biện pháp góp phần giải quyết khó khăn của đất nước trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám thành công.

Vậy trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã thực hiện những biện pháp gì để xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng, giải quyết khó khăn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự?

I. XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG

CH: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát Hình 12.2, nêu các biện pháp của chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng.

II. GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN VỀ KINH TẾ, TÀI CHÍNH, VĂN HÓA, GIÁO DỤC

CH: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 12.1, 12.3, 12.4 nêu các biện pháp của chính phủ để giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục.

III. KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TRỞ LẠI NAM BỘ

CH: Đọc thông tin và quan sát hình 12.5, trình bày những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Bộ.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng tóm tắt những biện pháp chủ yếu của Chính phủ trong những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám (1945) theo mẫu sau vào vở ghi.

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của đồng bào Nam Bộ. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

PHẦN II: 5 PHÚT GIẢI BÀI.

MỞ ĐẦU

a. Biện pháp của chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng:

- Ngày 6-1-1946, Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiến diễn ra trong cả nước

- Ngày 2-3-1946, họp kì họp đầu tiên của Quốc hội, Chính phủ liên hiệp kháng chiến được thành lập.

- Tại các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân, thành lập Uỷ ban hành chính các cấp. Tháng 5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Hội Liên Việt) được thành lập, khối đoàn kết toàn dân được tăng cường. Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Lực lượng vũ trang nhân dân được chú trọng xây dựng và phát triển. Tháng 9-1945, Việt Nam Giải phóng quân đổi thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 6-1946 đổi thành Quân đội Quốc gia Việt Nam. Lực lượng dân quân, tự vệ tăng lên hàng chục vạn người, có mặt ở khắp nơi trên cả nước.

b. Giải quyết khó khăn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự

- Giải quyết nạn đói, kinh tế:

+ Kêu gọi “Nhường cơm sẻ áo”, lập “Hũ gạo cứu đói”, tổ chức “Ngày đồng tâm”, điều hòa và đầu cơ tích  trữ gạo.

+ Tăng gia sản xuất “Tấc đất tấc vàng”, bãi bỏ một số loại thuế, giảm tô 25%, giảm thuế ruộng đất

+ Tháng 11-1946, lưu hành đồng tiền Việt Nam mới

- Giải quyết tài chính: 

+ Kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp

+ Hưởng ứng vận động “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”,...

- Giải quyết nạn đói: 

+ Thành lập Nha bình dân học vụ

+ Kêu gọi nhân dân tham gia phong trào xóa nạn mù chữ

- Giải quyết văn hóa: nhà nước đảm bảo quyền tự do báo chí.

I. XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG

CH: 

Biện pháp của chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng:

- Ngày 6-1-1946, Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiến diễn ra trong cả nước

- Ngày 2-3-1946, họp kì họp đầu tiên của Quốc hội, Chính phủ liên hiệp kháng chiến được thành lập.

- Tại các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân, thành lập Uỷ ban hành chính các cấp. Tháng 5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Hội Liên Việt) được thành lập, khối đoàn kết toàn dân được tăng cường. Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Lực lượng vũ trang nhân dân được chú trọng xây dựng và phát triển. Tháng 9-1945, Việt Nam Giải phóng quân đổi thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 6-1946 đổi thành Quân đội Quốc gia Việt Nam. Lực lượng dân quân, tự vệ tăng lên hàng chục vạn người, có mặt ở khắp nơi trên cả nước.

II. GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN VỀ KINH TẾ, TÀI CHÍNH, VĂN HÓA, GIÁO DỤC

CH: 

- Giải quyết nạn đói, kinh tế:

+ Kêu gọi “Nhường cơm sẻ áo”, lập “Hũ gạo cứu đói”, tổ chức “Ngày đồng tâm”, điều hòa và đầu cơ tích  trữ gạo.

+ Tăng gia sản xuất “Tấc đất tấc vàng”, bãi bỏ một số loại thuế, giảm tô 25%, giảm thuế ruộng đất

+ Tháng 11-1946, lưu hành đồng tiền Việt Nam mới

- Giải quyết tài chính: 

+ Kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp

+ Hưởng ứng vận động “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”,...

- Giải quyết nạn đói: 

+ Thành lập Nha bình dân học vụ

+ Kêu gọi nhân dân tham gia phong trào xóa nạn mù chữ

- Giải quyết văn hóa: nhà nước đảm bảo quyền tự do báo chí.

III. KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TRỞ LẠI NAM BỘ

CH: 

- Tại Nam Bộ, ngày 2-9-1945, trong khi nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn tổ chức mít tinh chào mừng “Ngày Độc lập”, thực dân Pháp đã xả súng vào đoàn người. Rạng sáng ngày 23-9-1945, thực dân Pháp tấn công Uỷ ban Nhân dân Nam Bộ, mở đầu cuộc xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

=> Nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn kiên quyết chống thực dân Pháp bằng mọi vũ khí với nhiều hình thức như: dựng chiến luỹ, chướng ngại vật, cắt điện, nước,...

- Đầu tháng 10-1945, quân Pháp phá vòng vây xung quanh Sài Gòn – Chợ Lớn, đánh chiếm các tỉnh Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Đảng và Chính phủ phát động phong trào ủng hộ nhân dân Nam Bộ kháng chiến. Hàng vạn thanh niên gia nhập đoàn quân “Nam tiến”; nhân dân Bắc Bộ, Trung Bộ tích cực quyên góp lương thực, tiền bạc,... ủng hộ đồng bào Nam Bộ.

- Cuộc chiến đấu của đồng bào Nam Bộ đã đẩy quân Pháp rơi vào thế bị động, giam chân địch trong thành phố, tạo điều kiện để nhân dân cả nước chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến lâu dài.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1:

Câu 2: 

- Một số tư liệu:

+ Phim tài liệu "Lịch sử Nam Bộ kháng chiến"

+ Phim tài liệu "Cuộc chiến tranh Pháp - Việt (1945-1954)"

+ Phóng sự về địa đạo Củ Chi

- Giới thiệu: 

+ Giới thiệu khái quát về cuộc kháng chiến chống Pháp của đồng bào Nam Bộ.

+ Trình bày nội dung tư liệu một cách sinh động, hấp dẫn.

+ Kết hợp hình ảnh, video, bài viết để minh họa cho nội dung giới thiệu.

+ Chia sẻ cảm nhận, suy nghĩ về cuộc kháng chiến.

Cuộc kháng chiến chống Pháp của đồng bào Nam Bộ là một trong những trang sử vàng chói lọi của dân tộc ta. Giới thiệu tư liệu về cuộc kháng chiến này là góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.