BÀI 19. PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP Ở VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN NĂM 1917                              

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

MỞ ĐẦU

CH1: Năm 1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước. Vậy bối cảnh nào thúc đẩy Người sang phương Tây? Con đường và những hoạt động của Người có gì khác so với các nhà yêu nước tiền bối như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh?

I. TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP Ở VIỆT NAM

CH1: Quan sát hình 19.2 và khai thác tư liệu (SGK, tr.87), em biết được điều gì về tình cảnh người lao động Việt Nam trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp?

CH2: Hãy nêu tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đối với tình hình Việt Nam đầu thế kỉ XX.

II. HOẠT ĐỘNG YÊU NƯỚC CỦA PHAN BỘI CHÂU, PHAN CHÂU TRINH

CH1: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh đã có những hoạt động yêu nước nào trong những năm đầu thế kỉ XX?

III. BUỔI ĐẦU HOẠT ĐỘNG CỨU NƯỚC CỦA NGUYỄN TẤT THÀNH

CH1: Hãy tóm tắt những hoạt động yêu nước của Nguyễn Tất Thành từ năm 1911 đến năm 1917. Vì sao Nguyễn Tất Thành chọn hướng đi mới, khác với các nhà yêu nước tiền bối?

LUYỆN TẬP 

CH1: Lập và hoàn thành bảng tóm tắt (theo gợi ý dưới đây) về những tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đối với Việt Nam.

CH2: Chủ trương cứu nước của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh có điểm gì giống và khác nhau?

VẬN DỤNG

CH1: Sưu tầm tư liệu (câu chuyện, hình ảnh hoặc con tem, bài thơ, bài hát, câu nói,...) và viết bài thể hiện suy nghĩ của em (khoảng 7 - 10 câu) về một trong ba nhân vật lịch sử trong bài. Em rút ra được bài học gì từ nhân vật đó?

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

MỞ ĐẦU

CH1:

- Bối cảnh thúc đẩy Nguyễn Tất Thành:

• Sinh ra và lớn lên trong cảnh mất nước, được tiếp thu truyền thống yêu nước bất khuất từ gia đình.

• Phong trào cách mạng Việt Nam diễn ra mạnh mẽ nhưng đều thất bại cho thấy tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước của cách mạng Việt Nam..

- Không tán thành quan điểm cứu nước của các bậc tiền bối đi trước. 

I. TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP Ở VIỆT NAM

CH1: Bị áp bức, cướp bóc, bóc lột sức lao động, phải chịu mọi thứ lao dịch,...

CH2: 

- Về kinh tế:

Tích cực:

+ Xuất hiện nền công nghiệp thuộc địa mang yếu tố thực dân.

+ Thành thị theo hướng hiện đại ra đời.

Tiêu cực:

+ Tài nguyên bị khai thác cùng kiệt

+ Nông nghiệp lạc hậu

+ Công nghiệp phát triển nhỏ giọt.

=> Nền kinh tế Việt Nam nhỏ, lạc hậu và phụ thuộc vào nền kinh tế chính quốc.

- Về văn hóa, xã hội: 

+ Các giai cấp cũ không ngừng bị phân hoá: Giai cấp địa chủ phong kiến; Giai cấp nông dân; Tầng lớp tư sản; Tiểu tư sản thành thị; Công nhân

+ Văn hóa phương Tây du nhập mạnh. 

=> Đời sống nhân dân khổ cực, mâu thuẫn xã hội sâu sắc.

II. HOẠT ĐỘNG YÊU NƯỚC CỦA PHAN BỘI CHÂU, PHAN CHÂU TRINH

CH1:

- Phan Bội Châu (1867 - 1940):

• Năm 1904: thành lập Hội Duy tân

• Đầu năm 1905: sang Nhật Bản nhờ giúp đỡ đánh Pháp.

• Năm 1912: thành lâp Việt Nam Quang phục hội 

• Đầu năm 1913: Quang phục hội đưa người về nước nhằm thực hiện một số cuộc ám sát các tên thực dân đầu sỏ và tay sai nhưng thất bại.

- Phan Châu Trinh (1872 - 1926):

• Năm 1906: mở cuộc vận động Duy tân 

• Tháng 3 năm 1908, phong trào chống sưu thuế Trung Kỳ nổ ra, bị đàn áp dữ dội.

• Năm 1911: Phan Châu Trinh sang Pháp, kiến nghị Pháp tiến hành cải cách trính trị

III. BUỔI ĐẦU HOẠT ĐỘNG CỨU NƯỚC CỦA NGUYỄN TẤT THÀNH

CH1:

- 1911 - 1918, Nguyễn Tất Thành nhận thấy rằng ở đâu đế quốc thực dân cũng tàn bạo, độc ác; ở đâu những người lao động cũng bị áp bức và bóc lột dã man.

- Cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp.

- Tham gia hội những người Việt Nam yêu nước, viết báo, truyền đơn, tranh thủ các diễn đàn, các buổi mít tinh để tố cáo thực dân và tuyên truyền cho cách mạng 

Nguyễn Tất Thành không theo con đường cứu nước các vị tiền bối vì: không nhất trí với những chủ trương, con đường cứu nước mà các bậc tiền bối đã lựa chọn.

LUYỆN TẬP 

CH1: 

CH2:  

- Giống nhau:

• Xuất phát từ lòng yêu nước thương dân.

• Đi theo hệ tư tưởng mới: khuynh hướng dân chủ tư sản.

• Đều thất bại do sự hạn chế về tầm nhìn và tư tưởng.

- Khác nhau:

• Phan Bội Châu chủ trương bạo động

• Phan Châu Trinh chủ trương cải cách

VẬN DỤNG

CH1: Phan Bội Châu là một nhà yêu nước nồng nàn thiết tha, một nhân vật lịch sử, tiêu biểu cho phong trào đấu tranh giành độc lập của dân tộc mấy chục năm đầu thế kỉ XX. Ông là thủ lĩnh Phong trào Đông Du, kêu gọi thanh niên Việt Nam ra nước ngoài (Nhật Bản) học tập, chuẩn bị lực lượng chờ thời cơ cho việc giành lại độc lập nước nhà.  Bài thơ "Xuất dương lưu biệt"  là một tác phẩm khắc họa rõ nét hình ảnh Phan Bội Châu trong những năm tháng đầu ra nước ngoài tìm đường cứu nước. Đây là một con người có lòng yêu nước sâu sắc, ý thức về cái "tôi", có khát vọng làm nên sự nghiệp to lớn với cái nhìn mới mẻ, táo bạo.