BÀI 10. SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC Ở CÁC NƯỚC ÂU – MỸ (CUỐI THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX)

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

MỞ ĐẦU

CH1: Sau gần một thế kỉ phát triển mạnh mẽ ở giai đoạn tự đo cạnh tranh, vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Em hiểu thế nào về chủ nghĩa đế quốc? Hãy kể tên một số nước đế quốc và chia sẻ những điều em biết về các nước đế quốc đó.

I. NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC

CH1: Hãy mô tả nét chính về quá trình hình thành chủ nghĩa đế quốc vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

II. CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ XX

CH1: Khai thác tư liệu trên và thông tin trong mục, hãy nêu chuyển biến lớn về kinh tế của đế quốc Anh trong những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

CH2: Khai thác biểu đồ hình 10.2 (SGK, tr.45) và thông tin trong mục, hãy nêu những chuyển biến về chính sách đối nội, đối ngoại của đế quốc Anh trong những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

CH3: Hãy nêu những chuyển biến về kinh tế của đế quốc Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

CH4: Khai thác biểu đồ hình 10.4 (SGK, tr.46) và thông tin trong mục, hãy nêu những chuyển biến lớn về chính sách đối nội, đối ngoại của đế quốc Pháp.

CH5: Nêu những chuyển biến về kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của đế quốc Đức trong những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

CH6: Trình bày những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của đế quốc Mỹ trong những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

LUYỆN TẬP 

CH1: Chỉ ra những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa đế quốc. Theo em, đặc trưng nào là quan trọng nhất? Vì sao?

CH2: Hãy lập bảng so sánh (điểm giống và khác nhau) về kinh tế, chính sách đối ngoại nổi bật của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ.

VẬN DỤNG

CH1: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo và internet, hãy kể tên một số công ti đa quốc gia có phạm vi ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế nhiều nước trên thế giới hiện nay.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

MỞ ĐẦU

CH1:

• Chủ nghĩa đế quốc là "chính sách mở rộng quyền lực và ảnh hưởng của một quốc gia thông qua thuộc địa hóa bằng vũ lực hoặc các phương thức khác".

• Một số nước đế quốc: Anh, Pháp, Mỹ, Đức. Các nước đế quốc là các nước phát triển, có thuộc địa rộng lớn và luôn đẩy mạnh chính sách xâm lược.

I. NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC

CH1: 

• Cuối thế kỉ XIX, kinh tế tư bản phát triển nhanh chóng, phát minh khoa học, kĩ thuật nở rộ tạo ra chuyển biến lớn trong sản xuất và đời sống xã hội

• Sự cạnh tranh gay gắt dẫn tới việc hình thành các công ty độc quyền lớn dưới những hình thức khác nhau. 

• Tư bản công nghiệp và tư bản ngân hàng đã có sự dung hợp, hình thành nên tư bản tài chính. 

=> Chủ nghĩa đế quốc ra đời.

II. CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ XX

CH1: 

• Cuối thế kỉ XIX, Anh phát triển chậm lại

• Anh vẫn dẫn đầu thế giới về xuất khẩu tư bản, thương mại, thuộc địa.

• Đầu thế kỉ XX, nhiều công ti độc quyền về công nghiệp và tài chính thao túng nền kinh tế.

CH2:

• Về đối nội: Anh là nước quân chủ lập hiến. 

• Về đối ngoại: Anh tiếp tục đẩy mạnh xâm lược thuộc địa và trở thành đế quốc có nhiều thuộc địa nhất thế giới.

CH3: 

• Do chiến tranh Pháp – Phổ, nhịp độ phát triển công nghiệp của Pháp chậm lại. Công nghiệp Pháp tụt xuống thứ tư

• Tuy nhiên, vào đầu thế kỉ XX, một số ngành được phát triển: đường sắt, khai mỏ,... Một số ngành công nghiệp mới ra đời và tăng trưởng nhanh. Nông nghiệp vẫn trong tình trạng sản xuất nhỏ. Các công ti độc quyền ra đời và dần dần chi phối nền kinh đặc biệt lĩnh vực ngân hàng.

CH4: 

• Về đối nội: nền Cộng hoà thứ ba ở Pháp được thành lập 

• Về đối ngoại: Pháp đẩy mạnh xâm lược, bóc lột thuộc địa, là nước có hệ thống thuộc địa lớn thứ hai thế giới 

CH5:

• Về kinh tế:

- Sau khi hoàn thành thống nhất đất nước (1871), Đức phát triển nhanh trên con đường tư bản chủ nghĩa. 

- Quá trình tập trung sản xuất dẫn đến hình thành các công ti độc quyền.

• Về đối nội: Đức là một nước liên bang theo chế độ quân chủ lập hiến.

• Về đối ngoại: chủ trương chạy đua vũ trang, dùng vũ lực để chia lại thuộc địa

CH6: 

• Về kinh tế:

- Mỹ vươn lên đứng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp. 

- Nông nghiệp cũng đạt được nhiều thành tựu lớn nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi và sử dụng các phương thức canh tác hiện đại. 

• Về đối nội: chế độ Cộng hoà đề cao vai trò của tổng thống. 

• Về đối ngoại: Mỹ tăng cường bành trướng ở châu Á - Thái Bình Dương.

LUYỆN TẬP 

CH1: 

• Về kinh tế: Tích tụ sản xuất và các tổ chức độc quyền. Tư bản tài chính và đầu cơ tài chính. Xuất khẩu tư bản

• Về chính trị:  Sự phân chia thế giới về kinh tế; lãnh thổ

Theo em, đặc trung quan trọng nhất là tích tụ sản xuất và các tổ chức độc quyền. Vì yếu tố này sẽ góp phần chi phối nền kinh tế thế giới

CH2:  

• Giống nhau: Đều là các nước đế quốc 

• Khác nhau:

VẬN DỤNG

CH1: Unilever, Nestlé, Levi Strauss, MacDonald’s, P&G, Coca-Cola,…