BÀI MỞ ĐẦU: PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ NĂNG TRONG HỌC TẬP MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Khi nghiên cứu về sự nảy mầm của hạt trong tự nhiên, nhiều quan sát cho thấy rằng một số loại cây chẳng hạt như cây đỗ (đậu) phát tán hạt của chúng vào không khí, hạt rơi xuống đất và nảy mầm thành cây con. Ở mặt đất, các hạt đỗ có thể nằm nghiêng, nằm ngang hoặc nằm ngửa (hình 1). Liệu kiểu nằm của hạt có ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm của nó không?

Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta cần thực hiện một số hoạt động khoa học theo một tiến trình được gọi là tiến trình tìm hiểu tự nhiên. Vậy tiến trình này được thực hiện như thế nào?

Luyện tập 1: Em hãy viết báo cáo tìm hiểu sự nảy mầm của hạt đỗ trong tự nhiên (được trình bày ở trên)

Luyện tập 2: Để tìm hiểu ánh sáng có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của cây non, một nhóm học sinh làm thí nghiệm sau: Trồng 10 hạt đỗ có hình dạng và kích thước gần giống nhau vào 10 chậu chứa cùng một lượng đất như nhau. Để 5 chậu ở nơi không có ánh nắng mặt trời, 5 chậu ở nơi có ánh nắng mặt trời. Giữ ẩm đất.

Khi cây mọc, đo chiều cao của cây mỗi ngày.

Kết quả thí nghiệm đã khẳng định giả thuyết họ đặt ra là đúng: cây non ở nơi có đủ ánh sáng mặt trời phát triển tốt hơn ở nơi thiếu ánh sáng mặt trời.

a) Thí nghiệm này thuộc bước nào trong tiến trình tìm hiểu của nhóm học sinh?

b) Thảo luận với bạn để đề xuất nội dung các bước của tiến trình tìm hiểu này.

Câu hỏi 1: Em đã dùng các kĩ năng nào ở mỗi bước tiến trình tìm hiểu sự nảy mầm của hạt đỗ ở phần I.

Vận dụng: Làm thí nghiệm trồng 10 hạt đỗ vào 10 chậu đất như mô tả ở phần I. Trong thí nghiệm này, em đã sử dụng các kĩ năng tiến trình như thế nào?

Vận dụng: Dùng đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện để đo thời gian một xe có tấm chắn sáng đi được một quãng đường xác định, ở phòng thực hành của trường em.

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

Bước 1. Quan sát, đặt câu hỏi

Bước 2. Xây dựng giả thuyết

Bước 3. Kiểm tra giả thuyết

Bước 4. Phân tích kết quả

Bước 5. Viết, trình bày báo cáo

Luyện tập 1: 

BÁO CÁO

TÌM HIỂU SỰ NẢY MẦM CỦA HẠT ĐỖ TRONG TỰ NHIÊN

Người thực hiện: Trần Tuấn Hùng

1. Mục đích

- Tìm hiểu xem kiểu nằm của hạt đỗ (nằm ngang, nằm nghiêng, nằm ngửa) có ảnh hưởng như thế nào đến khả năng nảy mầm của nó.

2. Mẫu vật, dụng cụ và phương pháp

a) Mẫu vật

 45 hạt đỗ có hình dạng, kích thước gần như nhau.

b) Dụng cụ thí nghiệm

- 3 khay chứa cùng lượng đất ẩm.

c) Phương pháp thực hiện

3. Kết quả và thảo luận

Hầu như số lượng hạt nảy mầm ở cả 3 kiểu nằm đều bằng nhau.

4. Kết luận 

- Kiểu nằm của hạt đỗ không ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm của nó.

Luyện tập 2: 

a) Thí nghiệm thuộc bước 3

b) Bước 1: Quan sát, đặt câu hỏi

 Bước 2: Xây dựng giả thuyết

Bước 3: Kiểm tra giả thuyết

Bước 4: Phân tích kết quả

Bước 5: Viết, trình bày báo cáo

Câu hỏi 1: 

Bước 1: kĩ năng quan sát, phân loại, liên hệ

Bước 2: kĩ năng liên hệ và dự đoán

Bước 3: kĩ năng đo, phân loại, quan sát

Bước 4: kĩ năng phân loại, liên hệ

Bước 5: kĩ năng quan sát, đo, phân loại, liên hệ và trình bày báo cáo

Vận dụng:

Kĩ năng đo, phân loại, quan sát, liên hệ và dự đoán

Vận dụng: 

- Cách đo như trong sách giáo khoa.