BÀI 40. LỰC LÀ GÌ?

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

I. LỰC VÀ SỰ ĐẨY, KÉO

Câu hỏi: Tìm ví dụ về lực trong đời sống.

II. TÁC DỤNG CỦA LỰC

Hoạt động: Trong khi đá bóng người ta luôn phải tác dụng lực lên quả bóng, khi thì làm bóng bắt đầu chuyển động, khi thì làm bóng chuyển động nhanh dần, chuyển động chậm dần, dừng lại, đổi hướng chuyển động. Hãy thảo luận nhóm để xác định xem: mỗi hình ứng với tác dụng nào trong 5 tác dụng kể trên của lực và tìm cụm từ thích hợp cho các vị trí (1), (2), (3), (4), (5) mô tả trong Hình 40.2.

Câu hỏi: Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi tốc độ hướng chuyển động.

Hoạt động: Nén một lò xo, kéo dãn dây chun (hình 40.3), mô tả sự thay đổi hình dạng của lò xo, dây chun khi chịu lực tác dụng

Câu hỏi: Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi hình dạng của vật 

Câu hỏi: Theo em, lực tác dụng lên vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật không? Nếu có, hãy cho ví dụ hoặc dùng các lực trong hình ở đầu bài để chứng minh.

III. LỰC TIẾP XÚC VÀ LỰC KHÔNG TIẾP XÚC

Câu hỏi: Trong các lực ở hình đề bài, lực nào là lực tiếp xúc, lực nào là lực không tiếp xúc?

Câu hỏi: Hãy tìm thêm ví dụ về lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc.

Hoạt động: Thí nghiệm 1:

a) Tại sao lò xo không làm xe chuyển động được?

b) Phải đặt xe ở khoảng nào thì khi lò xo bung ra làm cho xe chuyển động? Tại sao?

Hoạt động: Thí nghiệm 2:

Có phải chỉ khi đẩy xe B cho tới khi tiếp xúc với xe A thì xe B mới làm cho xe A bắt đầu chuyển động không? Tại sao?

Lực lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1 và lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2 có gì khác nhau?

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

I. LỰC VÀ SỰ ĐẨY, KÉO

Đáp án CH: Khi kéo co, ta dùng lực kéo để kéo sợi dây.

II. TÁC DỤNG CỦA LỰC

Đáp án HĐ: (1) bắt đầu chuyển động; (2) chuyển động chậm dần, (3) đổi hướng chuyển động, (4) dừng lại, (5) chuyển động nhanh dần.

Đáp án CH: 

- Gió thổi lá buồm giúp thuyền đổi hướng di chuyển.

- Dùng vợt đánh quả cầu lông làm thay đổi hướng của cầu.

Đáp án HĐ: Lò xo nén, chiều dài bị ngắn lại; dây chun kéo dãn thì chiều dài dài ra.

Đáp án CH: 

- Dùng tay ép chặt quả bóng cao su, quả bóng cao su bị lõm vào.

- Kéo dây cung, thì dây cung bị biến dạng.

Đáp án CH: Có thể. Ví dụ b và d ở đầu bài.

III. LỰC TIẾP XÚC VÀ LỰC KHÔNG TIẾP XÚC

Đáp án CH: Tiếp xúc: c; d. Không tiếp xúc: a; b

Đáp án CH:  

- Tiếp xúc: lực sút của chân lên quả bóng, lực đẩy của tay lên thùng hàng, lực kéo của tay lên xe kéo,...

- Không tiếp xúc: lực đẩy của hai cục nam châm, trọng lực của búa khi rơi tự do từ trên cao,...

Đáp án HĐ: 

a) Vì lực đẩy của lò xo không tác dụng lên xe.

b) Trong đoạn OB. Vì có lực lò xo tác dụng lên xe. 

Đáp án HĐ: 

- Không phải. Vì lực từ của hai đầu nam châm đã hút chúng lại với nhau làm cho xe A chuyển động.

- Thí nghiệm 1: lực tiếp xúc. Thí nghiệm 2: lực không tiếp xúc.