Slide bài giảng ngữ văn 8 cánh diều bài 7 Đọc 2: Cảnh khuya

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. CẢNH KHUYA

CHUẨN BỊ

Câu 1:

- Đọc trước văn bản Cảnh khuya, tìm hiểu và ghi chép thêm những thông tin về Chủ tịch Hồ Chí Minh giúp cho việc đọc hiểu bài thơ này.

- Cảnh khuya là bài thơ được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ở chiến khu Việt Bắc vào cuối năm 1947, khi quân Pháp ồ ạt tấn công lên đây nhằm tiêu diệt lực lượng chủ lực và cơ quan đầu não lãnh đạo kháng chiến của Đảng và Chính phủ. Chiến dịch Việt Bắc của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm thất bại âm mưu của địch.

Gợi ý:

• Hồ Chí Minh (1890 - 1969), quê quán: xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
• Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và Cách mạng Việt Nam.
• Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thế giới

CÂU HỎI CUỐI BÀI 

Câu 1: Xác định thể loại và các câu mang vần của bài Cảnh khuya. Nêu chủ đề của tác phẩm.

Trả lời rút gọn:

- Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt đường luật

- Chủ đề: Bài thơ miêu tả cảnh trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.

Câu 2: Qua hai câu thơ đầu, cảnh khuya của núi rừng Việt Bắc hiện lên như thế nào? Cảnh khuya ấy thể hiện được điều gì trong tâm hồn nhà thơ?

Trả lời rút gọn:

- Núi rừng Việt Bắc hiện lên rất đẹp vừa có suối, có trăng, có hoa chốn non xanh nước biếc hữu tình =>Vẻ đẹp lung linh huyền ảo, vừa cổ kính vừa trang nghiêm.

- Thể hiện tình yêu thiên nhiên của tác giả

Câu 3: Phân tích hai câu thơ cuối bài. Qua đó, em hiểu thêm được gì về con người tác giả? 

Trả lời rút gọn:

- Hai câu thơ cuối của bài thơ là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên.

- Tác giả đã thể hiện sự rung động, niềm say mê trước vẻ đẹp của đêm trăng giữa núi rừng Việt Bắc.

- Điệp ngữ “chưa ngủ” đặt lặp lại ở cuối câu thứ ba và đầu câu thứ tư là một bản lề mở ra hai phía của tâm trạng trong một con người Hồ Chí Minh.

=> Tình yêu thiên nhiên hòa vào tình yêu đất nước

Câu 4: Tìm biện pháp tu từ so sánh trong bài thơ. Nêu tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp tu từ đó.

Trả lời rút gọn:

Biện pháp tu từ so sánh trong bài thơ: "Tiếng suối trong như tiếng hát xa,", 

Tác dụng: Cách so sánh này khiến cho âm thanh tiếng suối trở nên có âm điệu hơn và tình cảm hơn. 

Câu 5: Viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) nêu cảm nghĩ của em về lí do Bác Hồ không ngủ được thể hiện trong bài thơ Cảnh khuya.

Trả lời rút gọn:

Bác không thể ngủ vì lo lắng cho nước nhà, như câu thơ miêu tả "Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ". Tâm hồn của Bác đầy ánh sáng cách mạng, luôn lo lắng cho công cuộc giải phóng và cuộc sống của nhân dân. Tình yêu quê hương và niềm nhớ nhà làm xao lạc trái tim Bác. Không chỉ đêm nay, mà suốt rất nhiều đêm, Bác đã thức trắng mắt vì tình yêu và trách nhiệm với đất nước. Trong Bác, có một tâm hồn nghệ sĩ cao quý, kết hợp với tinh thần chiến sĩ cộng sản kiên cường và trung thành.