Slide bài giảng ngữ văn 8 cánh diều bài 4 TH tiếng Việt: Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Xác định nghĩa hàm ấn của những câu dưới đây:

a) Nói thật với ông chủ em rể tôi vừa trúng Chủ tịch huyện, chủ ấy nể tôi lắm. (Lưu Quang Vũ)

b) Thằng cha lang băm nào cho anh đơn mua cải kinh này thế? (Nê-xin)

c) Cậu phải đi khám bệnh viện nhà nước xem sao! (Nê-xin)

Trả lời rút gọn:

a. Khoe khoang mối quan hệ của mình với lãnh đạo cấp trên.

b. Chê bai bác sĩ đã cắt thuốc cho nhân vật "tôi"

c. Chê bai bệnh viên tư nhân khám không uy tín bằng bệnh viện nhà nước. 

Câu 2: Đọc đoạn văn dưới đây (trích tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố) và thực hiện các yêu cầu nêu sau đó:

Chị Dậu vừa nói vừa mếu:

- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.

Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngỏ con bằng cách xót xa:

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.

a) Nêu nghĩa hàm ẩn của những câu in đậm. Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng câu có nghĩa hàm ẩn?

b) Nghĩa hàm ẩn trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy?

Trả lời rút gọn:

a. Nghĩa hàm ẩn của các câu:

• "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi.": Đây là bữa ăn cuối cùng cuảng cái Tí ở nhà, Tí sắp phải xa nhà.
• "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.": Chị Dậu sẽ đem cái Tí bán cho nhà cụ Nghị thôn Đoài. 

b. Nghĩa hàm ẩn trong câu "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài." rõ hơn vì chị Dậu muốn cho Tí biết rõ nới mà Tí sắp đến ở.

Câu 3: Ghép câu tục ngữ ở cột bên trái với nghĩa hàm ẩn tương ứng ở cột bên phải:

Trả lời rút gọn:

a - 3

b - 1

c - 4

d - 5

e - 2

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cách hiểu về một câu tục ngữ mà em thích và bài học em rút ra được từ câu tục ngữ đó.

Gợi ý:

Câu tục ngữ "Thương người như thể thương thân" đã từ lâu truyền tụng giá trị quý báu trong dân tộc chúng ta. Ý nghĩa của câu tục ngữ này là thể hiện tình yêu thương giữa con người với con người trong xã hội. "Thân" ở đây chỉ thân thể hoặc tồn tại vật chất của mỗi người, mà cha mẹ ban tặng. Câu tục ngữ mong muốn khắc sâu tình yêu thương con người dành cho đồng loại như thể yêu thương chính bản thân mình. Bên cạnh đó, câu tục ngữ còn muốn nhấn mạnh đến tình yêu thương rộng lớn và quan trọng của con người trong xã hội. Đó là những hành động mang ý nghĩa sâu sắc cho cuộc sống con người, để tạo ra giá trị và tác động tích cực đối với xã hội. Những hành động này góp phần xây dựng những ý nghĩa quan trọng, tạo ra những giá trị vĩnh cửu và tác động lớn đến cộng đồng.