Slide bài giảng ngữ văn 8 cánh diều bài 5 Đọc 3: Chiếu dời đô

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. CHIẾU DỜI ĐÔ

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích gì?

Trả lời rút gọn:

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích: "mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dười theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi, cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh."

Câu 2: Thành Đại La có lợi thế như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Câu 3: Câu hỏi kết thúc văn bản thể hiện điều gì?

Trả lời rút gọn:

Ở câu kết của bài chiếu: 

- vừa là ban bố một quyết định 

- vừa là lời phủ dụ yên dân, khiến ý nguyện của nhà vua cũng được trăm họ đồng tình ủng hộ. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện gì? Tại sao Lý Công Uẩn lại phải dùng thể chiếu? 

Trả lời rút gọn:

Năm 1010, vua Lí Thái Tổ đã rời khỏi kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình) và di chuyển đến Đại La (Thăng Long - Hà Nội ngày nay). Đây là một sự kiện lịch sử quan trọng cho dân tộc và đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của triều đại phong kiến Việt Nam trong thời kỳ đó. Vua Lí Công Uẩn đã viết một "Chiếu dời đô" để thông báo cho quần chúng về việc di chuyển đô thành phố này.

"Chiếu" là một thể văn cổ truyền thống được sử dụng bởi các vị vua để ban bố lệnh và thông báo cho người dân. Trong trường hợp này, Lí Công Uẩn sử dụng hình thức văn bản này để thể hiện sự tôn trọng đối với nhân dân trước khi đưa ra một quyết định quan trọng liên quan đến vận mệnh của quốc gia và dân tộc.

Câu 2: Dựa vào nội dung phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần dời đô.

Trả lời rút gọn:

Lý Công Uẩn dời đô vì kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang của đất nước nữa, cần rời đô đến nơi trung tâm, để mưu toan nghiệp lớn và tính kế muôn đời cho thế hệ sau. 

Câu 3: Trong phần 3 của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào?

Trả lời rút gọn:

• Lý Công Uẩn đã chỉ ra Đại La là nơi trung tâm của đất nước, rộng rãi, dễ thủ khó công, tiện lợi cho sự phát triển lớn mạnh sau này của đất nước

Câu 4: Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hoà giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Trong "Chiếu dời đô", Lí Công Uẩn không sử dụng nhiều lời mà tập trung vào lập luận sắc bén và thuyết phục tâm trí của người đọc. Điểm quan trọng là ông dựa vào lý lẽ mà ai cũng có thể hiểu, và tin tưởng vào sức mạnh của niềm tin. Ông đã đưa ra các lợi ích và hậu quả của việc ở Hoa Lư một cách rõ ràng, nhấn mạnh rằng cần di chuyển kinh đô đến một nơi phù hợp để đất nước phát triển hơn. Lí Công Uẩn đã thể hiện sự thông minh và sáng suốt khi ông hiểu rõ lòng người dân và nắm vững những mong muốn và khát vọng của chúng. Vì vậy, mặc dù lời nói ngắn gọn, nhưng nó mang lại sự tôn vinh và nhanh chóng thuyết phục lòng người, biến cuộc vận động thành hành động cụ thể và hiệu quả ngay sau đó.

Câu 5: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu lên ý nghĩa, tác dụng việc dời đô của Lý Công Uẩn.

Trả lời rút gọn:

Lý Công Uẩn là một vị vua tài giỏi và quyết đoán khi quyết định dời đô. Ông cho rằng kinh đô Hoa Lư không phù hợp để phát triển đất nước lâu dài và giàu mạnh. Ông đã trình bày những lý lẽ thuyết phục và mang tính chất chứng minh để đưa ra sự giải thích cho quyết định của mình, đồng thời cũng thể hiện tâm tư và tình cảm của mình. Với những lập luận sắc bén và bằng chứng thuyết phục, ông đã chứng minh rằng việc dời đô sẽ giúp đất nước phát triển theo hướng thịnh vượng, bền vững và lâu dài hơn. Sau đó, vua Lý đã chứng minh và khẳng định tính đúng đắn và phù hợp của việc lựa chọn Đại La làm kinh đô mới. Đại La được miêu tả là một nơi đẹp trong mọi mặt, bao gồm địa lý, văn hóa, giao lưu, điều kiện sinh sống của người dân và cảnh quan phong phú và tươi tốt. Tác giả nhìn nhận từ góc nhìn của một nhà phong thuỷ, cho thấy tất cả những điều kiện tốt đẹp của thiên nhiên và con người tại địa điểm này. Vua Lý tự cho rằng trong toàn bộ đất nước Đại Việt, chỉ có nơi này được coi là thánh địa, một địa điểm có địa hình và đất đai tốt, phù hợp cho sự phát triển mạnh mẽ.