Slide bài giảng ngữ văn 8 cánh diều bài 6 TH tiếng Việt: Từ ngữ địa phương, từ ngữ toàn dân và biệt ngữ xã hội

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Tìm từ địa phương trong những câu dưới đây. Cho biết các từ đó được dùng ở vùng miền nào và có tác dụng gì đối với việc phản ánh con người, sự vật ở địa phương.

a.                                               Sáng ra bờ suối, tối vào hang,

Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.

(Hồ Chí Minh)

b. Muôn đời biết ơn chiếc gậy tầm vông đã dựng nên Thành đồng Tổ quốc! (Thép Mới)

c. Chị cho tôi một gói độ mười viên thuốc cảm và một đòn bánh tét ... (Đoàn Giỏi)

d. Thuyền em đã nhẹ, chèo lẹ khó theo. (Ca dao)

Trả lời rút gọn:

Câu 2: Giải thích nghĩa của các từ địa phương được in đậm dưới đây bằng các từ toàn dân cùng nghĩa

a) ... Lão viết văn tự nhượng cho tôi để không ai còn tơ tưởng dòm ngó đến ...

(Nam Cao)

b) Đón ba, nội gầy gò, cười phô cả lợi:

– Má tưởng con không về được, mưa gió tối trời vầy khéo cảm. (Nguyễn Ngọc Tư)

c) Một hôm, chủ Biểu đến nhà, chủ mang theo xâu ếch dài thiệt dài, bỗ bã:

Cái này má gởi cho mầy, má biểu phải đem đến tận nhà. (Nguyễn Ngọc Tư)

Trả lời rút gọn:

Câu 3: Việc sử dụng các biệt ngữ xã hội (có dấu ngoặc kép) trong những câu sau (ở tác phẩm Bỉ vỏ của Nguyên Hồng) có tác dụng thể hiện đặc điểm của các nhân vật như thế nào?

a. Nó hết sức theo dõi nhưng không làm sao đến gần được vì “bỉ” này “hắc” lắm.

b. Cái “cả” ngon làm vậy thằng “vỏ lõi” nó còn “mõi” được huống hồ chị... 

Trả lời rút gọn:

a. Việc sử dụng các biệt ngữ xã hội (có dấu ngoặc kép) trong câu a có tác dụng thể hiện đặc điểm của nhân vật nữ được nhắc đến. Nhân vật nữ được nhắc đến là một người con gái cẩn thận và khôn ngoan. 

b. Việc sử dụng các biệt ngữ xã hội (có dấu ngoặc kép) trong câu b có tác dụng thể hiện đặc điểm của nhân vật ăn cắp được nhắc đến. Các biệt ngữ xã hội dùng trong câu nhằm nói đến hành động ăn cắp ví tiền của một kẻ cắp nhỏ tuổi. 

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) nêu ý kiến của em về hiện tượng sử dụng biệt ngữ xã hội trên mạng xã hội hiện nay.

Trả lời rút gọn:

Trong bối cảnh internet và mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, việc sử dụng biệt ngữ xã hội ngày càng trở nên phổ biến hơn trong từng nhóm cộng đồng khác nhau. Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rằng biệt ngữ xã hội là các từ ngữ được sử dụng bên trong một nhóm người cụ thể. Chỉ có những người thuộc cùng nhóm đó mới hiểu ý nghĩa của những từ ngữ đó. Biệt ngữ xã hội thường được sử dụng trong các tầng lớp như học sinh, sinh viên hoặc cả trong các tầng lớp xã hội trong quá khứ. Hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng gặp các biệt ngữ này trên mạng xã hội. Ví dụ, trong tầng lớp học sinh và sinh viên, có những biệt ngữ như "gậy", "ngỗng", "trúng tủ", "trượt vỏ chuối",... Tuy nhiên, biệt ngữ xã hội không được sử dụng rộng rãi như từ ngữ phổ thông. Vì vậy, để tránh hiểu nhầm hoặc gây khó hiểu cho người khác, chúng ta cần sử dụng biệt ngữ một cách phù hợp và tôn trọng ngữ cảnh sử dụng.