Slide bài giảng Ngữ văn 12 chân trời Bài 4: Trên những chặng đường hành quân... (Nguyễn Văn Thạc)

Tóm lược nội dung

BÀI 4. SỰ THẬT VÀ TRANG VIẾT

VĂN BẢN. TRÊN NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG HÀNH QUÂN

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người?

Bài làm rút gọn:

- So với những giai đoạn khác trong cuộc đời, tuổi thanh xuân có ít ràng buộc và trách nhiệm hơn. 

- Có sức khỏe tốt, tràn đầy năng lượng và sức sống.

- Có khả năng tiếp thu kiến thức mới một cách nhanh chóng và hiệu quả.

- Đây là giai đoạn con người có nhiều ước mơ, hoài bão và nhiệt huyết để theo đuổi, dám nghĩ dám làm, không ngại thử thách.

- Đây là thời điểm con người dễ dàng kết bạn và tạo dựng những mối quan hệ đẹp đẽ.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?

Bài làm rút gọn:

Thể hiện sự tự hào vui sướng của tác giả khi được nhập ngũ.

Câu hỏi: Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?

Bài làm rút gọn:

- Cuộc hành quân được miêu tả là khắc nghiệt và đầy thách thức.

- Đây là hình ảnh của những người lính trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết nhưng cũng không kém phần căng thẳng và mệt mỏi trên hành trình chiến đấu cho tự do, độc lập của đất nước.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.

Bài làm rút gọn:

+ Đó là sự gần gũi, chân thực và cá nhân hóa.

+ Nhật ký không chỉ ghi lại các sự kiện, địa danh, con người, thời gian một cách xác thực mà còn thể hiện suy nghĩ, cảm xúc sâu sắc của tác giả.

Câu 2: Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau:

“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi xóm làng yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”

Bài làm rút gọn:

1. Liệt kê: "Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…"

Tác dụng:

- Gợi cảm giác hân hoan, náo nức khi mùa quả chín sắp đến.

- Miêu tả sự đổi thay của thiên nhiên theo mùa.

2. So sánh: "Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí"

Tác dụng:

- Gợi cảm giác lãng mạn, bâng khuâng, xúc động của nhân vật "tôi".

- So sánh đêm trăng sáng với bài thơ, trang nhật kí để làm nổi bật vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của đêm.

3. Nhân hóa: "Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành"

Tác dụng:

+ Làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có sức sống.

+ Gây sự gần gũi, gắn bó giữa người lính và quê hương.

4. Ẩn dụ: "Có anh bộ đội thức canh trời"

Tác dụng:

+ Tạo niềm tin, sự an tâm cho người dân xóm làng.

+ Nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của người lính trong việc bảo vệ quê hương.

4. Điệp ngữ: "Ngủ yên, ngủ yên"

Tác dụng:

+ Nhấn mạnh sự bình yên của xóm làng.

+ Thể hiện niềm tự hào, sung sướng của người lính khi được canh gác quê hương.

Câu 3: Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (địa danh, con người, thời gian, sự kiện…) và cho biết tác dụng của chúng.

Bài làm rút gọn:

- Về các chi tiết có tính xác thực trong nhật ký ngày 10/4/1972:

+ Địa danh: Chiến trường Quảng Trị.

+ Con người: Các đồng đội và bản thân tác giả.

+ Thời gian: Giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh Việt Nam.

+ Sự kiện: Cuộc hành quân và những trải nghiệm trên đường.

- Tác dụng: Những chi tiết này giúp người đọc cảm nhận được không khí của chiến tranh, sự gian khổ của cuộc sống lính và tinh thần chiến đấu kiên cường của những người lính trẻ, làm tăng tính chân thật của văn bản.

Câu 4: Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không? Nếu có, hãy nêu ví dụ, nếu không, cho biết vì sao.

Bài làm rút gọn:

Văn bản này không sử dụng yếu tố hư cấu vì mọi chi tiết đều dựa trên sự kiện có thật và trải nghiệm cá nhân của tác giả.

Câu 5: Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Bài làm rút gọn:

Lòng tự hào dân tộc , tình yêu quê hương và niềm tin vào chiến thắng.

Câu 6: Bạn có nhận xét gì về cái “tôi" của tác giả nhật kí qua văn bản?

Bài làm rút gọn:

- Cái “tôi” của tác giả nhật ký thể hiện sự suy tư sâu sắc, tình cảm mãnh liệt đối với đất nước và sự trưởng thành, đồng thời cũng phản ánh tâm trạng chung của thế hệ trẻ trong thời kỳ chiến tranh.

- Đây là một tác phẩm đầy cảm hứng và tư tưởng, góp phần làm sáng tỏ bức tranh lịch sử phức tạp của Việt Nam trong giai đoạn đó.