Slide bài giảng Lịch sử 11 kết nối Bài 10: Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông (Thế kỉ XV) (Phần 2)

Tóm lược nội dung

BÀI 10: CUỘC CẢI CÁCH CỦA LÊ THÁNH TÔNG (THẾ KỈ XV) 

1. BỐI CẢNH LỊCH SỬ.

CH: Trình bày bối cảnh lịch sử cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông.

Trả lời rút gọn:

- Sau khởi nghĩa Lam Sơn, triều Lê sơ bước đầu xây dựng bộ máy nhà nước mới, thừa kế mô hình từ thời Trần, Hồ.

 + Tuy nhiên, nội bộ triều đình Lê sơ đối mặt với nhiều mâu thuẫn, biến động, đặc biệt là sự tranh chấp giữa các phe cánh và sự lộng quyền của một số công thần.

- Trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, sau chiến tranh, nền kinh tế Đại Việt đã phục hồi, nhưng chế độ ruộng đất vẫn tồn tại nhiều hạn chế.

+ Nông dân thiếu ruộng đất canh tác, làm suy giảm nguồn thu của nhà nước.

+ Cường hào và tham ô của quan lại càng ngày càng gia tăng, khiến cho tình trạng coi thường pháp luật trở nên phổ biến.

2. NỘI DUNG CẢI CÁCH.

CH1: Khai thác Tư liệu 1 chỉ ra những điểm tiến bộ của Luật Hồng Đức.

Trả lời rút gọn:

Luật Hồng Đức có nhiều điểm tiến bộ quan trọng:

1. Cải thiện địa vị của phụ nữ trong xã hội phong kiến.

2. Hình phạt cho phạm nhân nữ thấp hơn so với nam, phản ánh cái nhìn tích cực về địa vị của phụ nữ.

3. Chính sách trọng nông của triều Lê được thể hiện qua việc trừng phạt nặng các hành vi phá hoại môi trường và sản xuất nông nghiệp.

4. Quy định nhân đạo, bảo vệ dân thường.

5. Tiếp thu tư tưởng của Nho giáo và bảo tồn các phong tục tốt đẹp của dân tộc.

CH2: Trình bày những nội dung cơ bản trong cải cách của vua Lê Thánh Tông.

Trả lời rút gọn:

* Hành chính:

  - Lê Thánh Tông cải tổ hệ thống hành chính bằng việc loại bỏ nhiều chức vụ quan trọng, tập trung quyền lực vào tay vua và một số quan đại thần.

  - Tổ chức hệ thống lục Bộ và lục Tự để tăng hiệu quả quản lý.

  - Tái cấu trúc hệ thống địa phương bằng việc xoá bỏ và thay đổi tên các đạo thừa tuyên.

* Pháp luật:

  - Ban hành Luật Hồng Đức năm 1483 với nhiều quy định bảo vệ quyền lợi của người dân và phát triển sản xuất nông nghiệp.

* Quân đội và quốc phòng:

  - Cải tổ hệ thống quân đội thành quân thường trực và quân địa phương, với việc tăng cường rèn luyện và tổ chức kiểm tra năng lực quan lại.

* Kinh tế:

  - Ban hành chính sách phát triển kinh tế như chế độ lộc điển và quân điển, tạo điều kiện cho cả quan lại và nhân dân tham gia sản xuất nông nghiệp.

* Văn hóa, giáo dục:

  - Coi trọng giáo dục và văn hóa, tái khởi đầu các trường học và các viện nghiên cứu, cũng như thúc đẩy việc biên soạn quốc sử và tôn vinh những học giả ưu tú.

3. KẾT QUẢ VÀ Ý NGHĨA.

CH: Khai thác Tư liệu 2 và thông tin trong mục, trình bày kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông.

Trả lời rút gọn:

* Kết quả của cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông đã làm cho bộ máy nhà nước trở nên quy củ, chặt chẽ, và tập trung cao độ, từ đó cao quyền hành toàn diện của hoàng đế.

- Các chức danh được quy định rõ ràng, hệ thống giám sát được tăng cường, và sự tập trung quyền lực được hạn chế, ngăn chặn nguy cơ cát cứ.

* Ý nghĩa của cuộc cải cách này:

- Kiện toàn bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương.

- Tăng cường quyền lực của nhà vua, chứng tỏ nhà nước quân chủ chuyên chế dưới thời Vua Lê Thánh Tông đạt mức cao độ và hoàn thiện.

- Tạo điều kiện cho ổn định chính trị, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế và văn hóa.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Luyện tập

Câu hỏi 1: Lập sơ đồ tư duy về bối cảnh lịch sử, nội dung chủ yếu và kết quả, ý nghĩa cải cách của vua Lê Thánh Tông.

Trả lời rút gọn:

Câu hỏi 2: Vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời vua Lê Thánh Tông.

Trả lời rút gọn:

Vận dụng

CH: Dựa vào kiến thức đã học và tìm hiểu thêm từ sách, báo, internet về cải cách của vua Lê Thánh Tông (thế kỉ XV), em hãy nêu ra một số bài học có thể vận dụng, kế thừa trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay.

Trả lời rút gọn:

Từ cải cách của vua Lê Thánh Tông (thế kỉ XV), có thể áp dụng và kế thừa trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay như sau:

- Các giá trị chính trị và pháp lý của Luật Hồng Đức có thể tương thích với các nguyên tắc cơ bản của chế độ đất nước hiện tại, như: tôn trọng chủ quyền của nhân dân, đặt luật pháp lên hàng đầu, và nâng cao tinh thần đoàn kết dân tộc.

- Kế thừa việc khắc phục những điều tiêu cực, sửa chữa lệch lạc trong lãnh đạo, và tạo ra một môi trường lãnh đạo tích cực và minh bạch hơn.

- Tôn trọng tính khách quan của lịch sử, từ đó học hỏi và rút ra những bài học quý báu từ quá khứ.

- Kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống, đồng thời đưa chúng lên một tầm cao mới, góp phần bảo tồn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc.