Slide bài giảng Lịch sử 11 cánh diều Bài 7: Khái quát về chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam (phần 2)

Tóm lược nội dung

BÀI 7: KHÁI QUÁT VỀ CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS xem video về chiến thắng Bạch Đằng 938 và tổ chức hoạt động thảo luận cặp đôi, HS xem video và trả lời các câu hỏi theo kĩ thuật 5W-1H

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Khái quát về chiến tranh bảo vệ tổ quốc trong lịch sử Việt Nam 
• Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu 
• Tìm hiểu nguyên nhân kháng chiến không thành công 

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Khái quát về chiến tranh bảo vệ tổ quốc trong lịch sử Việt Nam

- Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc có vai trò gì trong lịch sử Việt Nam.

- Hãy cho biết những khía cạnh, lĩnh vực bị tác động bởi chiến tranh bảo vệ tổ quốc?

- Cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc có ý nghĩa như thế nào trong lịch sử Việt Nam?

Nội dung ghi nhớ:

Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam có vai trò và ý nghĩa quan trọng:

Bảo vệ an ninh và lãnh thổ: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự do của Việt Nam và quyền tự quyết của dân tộc.

Ngăn chặn xâm lược: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ngăn chặn âm mưu bành trướng từ phong kiến phương Bắc, tạo ra sức mạnh mới cho dân tộc.

Tôn vinh tinh thần yêu nước: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nêu cao chủ nghĩa yêu nước, tinh thần độc lập tự chủ, mưu trí và sáng tạo của con người Việt Nam.

Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam có ý nghĩa quan trọng và đa chiều:

Bảo vệ an ninh và lãnh thổ: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự do của Việt Nam và quyền tự quyết của dân tộc.

Ngăn chặn xâm lược: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ngăn chặn âm mưu bành trướng từ phong kiến phương Bắc, tạo ra sức mạnh mới cho dân tộc.

Tôn vinh tinh thần yêu nước: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nêu cao chủ nghĩa yêu nước, tinh thần độc lập tự chủ, mưu trí và sáng tạo của con người Việt Nam.

2. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu

- Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán (938) diễn ra như thế nào, có ý nghĩa gì?

- Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Tống (981)?

- Em hãy nêu đặc điểm của cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077)?

- Em hãy trình bày khái quát quá trình kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 – 1288).

Nội dung ghi nhớ:

Trận Bạch Đằng năm 938 là một trận đánh quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Dưới đây là những điểm chính về cuộc kháng chiến này:

Diễn biến chính:

Cuối năm 938, quân Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy tiến vào cửa biển Bạch Đằng.

Ngô Quyền cho một toán thuyền nhẹ ra đánh nhử quân địch vào sông Bạch Đằng lúc nước triều đang lên.

Khi thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công, thuyền giặc va vào cọc nhọn, Lưu Hoằng Tháo tử trận.

Ý nghĩa:

Trận Bạch Đằng đánh dấu chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc của Việt Nam, nối lại quốc thống cho người Việt.

Sau chiến thắng này, Ngô Quyền lên ngôi vua, tái lập đất nước, và ông được xem là một vị “vua của các vua” trong lịch sử Việt Nam

Cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ nhất năm 981 là một cuộc chiến tranh giữa Đại Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành. Diễn ra từ tháng 1 đến tháng 4 năm 981 trên lãnh thổ Đại Cồ Việt, quân và dân Đại Cồ Việt đã đánh bại quân đội Đại Tống.

3. Tìm hiểu nguyên nhân kháng chiến không thành công

- Em hãy cho biết khoảng thời gian diễn ra cuộc kháng chiến chống quân Triệu? Nêu nội dung chính của cuộc kháng chiến.

- Trình bày nội dung chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh (đầu thế kỉ XV).

- Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (nửa sau thế kỉ XIX) diễn ra như thế nào?

Nội dung ghi nhớ:

Cuộc kháng chiến chống quân Triệu diễn ra vào thế kỷ II TCN, cụ thể từ năm 181 TCN đến năm 179 TCN. Đây là cuộc kháng chiến của quân và dân Âu Lạc do An Dương Vương (Thục Phán) lãnh đạo, nhằm chống lại quân Triệu (Trung Quốc) xâm lược12. Trong cuộc kháng chiến này, An Dương Vương đã sử dụng thành Cổ Loa làm kinh đô và phát triển lực lượng quân sự bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, cuối cùng, An Dương Vương đã thất bại trước quân đội của Triệu Đà, khiến đất nước Âu Lạc rơi vào ách thống trị của phong kiến Trung Quốc hơn 1.000 năm, thường gọi là thời kỳ Bắc thuộc

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trong nửa sau thế kỷ XIX là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam. 

Xâm lược của Pháp: Sau nhiều lần gây sức ép và đưa thư yêu cầu, không được triều Nguyễn đáp ứng, vào ngày 1/9/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha nổ súng tấn công Đà Nẵng, mở đầu quá trình xâm lược Việt Nam.

Cuộc kháng chiến: Từ tháng 9/1858 đến tháng 2/1859, liên quân Pháp - Tây Ban Nha tiếp tục công Đà Nẵng. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ và lan rộng trên khắp đất nước, đánh dấu sự khởi đầu của cuộc đấu tranh giành lại độc lập và tự do cho Việt Nam

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Hoàn thành bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Ngô Quyền đã lựa chọn địa điểm nào làm trận địa chống quân Nam Hán xâm lược (năm 938)?

A. Cửa sông Tô Lịch.

B. Cửa sông Bạch Đằng.

C. Hoan Châu (Nghệ An).

D. Đường Lâm (Hà Nội).

Câu 2: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng vị trí địa lí chiến lược của Việt Nam?

A. Là cầu nối giữa Trung Quốc với khu vực Đông Nam Á.

B. Nằm trên các trục đường giao thông quốc tế huyết mạch.

C. Là cầu nối giữa Đông Nam Á lục địa với Đông Nam Á hải đảo.

D. Kiểm soát tuyến đường thương mại giữa Ấn Độ và Đông Nam Á.

Câu 3: Một trong những nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống (năm 981) là do

A. quân dân Tiền Lê có tinh thần yêu nước, kiên quyết đấu tranh chống ngoại xâm. 

B. quân dân Tiền Lê vận dụng thành công kế sách “Tiên phát chế nhân” của nhà Lý.

C. có sự lãnh đạo của các tướng lĩnh tài ba như: Lê Sát, Lê Ngân, Nguyễn Trãi.

D. quân Tống liên tiếp thất bại nên chủ động giảng hòa với nhà Tiền Lê.

Câu 4: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng ý nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam?

A. Góp phần hình thành những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

B. Để lại nhiều kinh nghiệm cho quá trình xây dựng và phát triển đất nước.

C. Quyết định con đường phát triển đất nước theo hướng tư bản chủ nghĩa

D. Góp phần khơi dậy và củng cổ tinh thần đoàn kết, lòng tự hào dân tộc.

Câu 5: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê?

A. Buộc nhà Tống thần phục và thực hiện triều cống đối với Đại Cồ Việt.

B. Thể hiện ý chí quyết tâm chống ngoại xâm của quân dân Đại Cồ Việt.

C. Quét sạch quân thù ra khỏi bờ cõi, củng cố vững chắc nền độc lập.

D. Thể hiện khả năng bảo vệ độc lập của quân dân Đại Cồ Việt.

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy cho biết ý nghĩa chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai trong cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta?

Câu 2: Em có ấn tượng với vị tướng nào trong những cuốc kháng chiến chống giặc noại xâm của lich sử Việt Nam? Vì sao?