Slide bài giảng Lịch sử 11 cánh diều Bài 6: Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á (phần 1)

Tóm lược nội dung

BÀI 6: HÀNH TRÌNH ĐI ĐẾN ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á

KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi “Nhận diện lịch sử” và trả lời câu hỏi liên quan đến các các nước Đông Nam Á.

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở Đông Nam Á
• Các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á
• Thời kì tái phát triển sau khi giành được độc lập

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở Đông Nam Á

- Em hãy trình bày về cuộc đấu tranh chống thực dân xâm lược ở một số nước Đông Nam Á hải đảo như: Phi-lip-pin, In-đô-nê-xi-a.

- Cuộc đấu tranh chống thực dân xâm lược ở một số nước Đông Nam Á lục địa có đặc điểm gì?

Nội dung ghi nhớ:

In-đô-nê-xi-a:

Phong trào đấu tranh chống thực dân Hà Lan xâm lược bắt đầu từ thế kỉ XVI, dưới sự lãnh đạo của các vương triều Hồi giáo.

Đến đầu thế kỉ XIX, hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô tập hợp 70 quý tộc tiến hành cuộc kháng chiến lớn trên đảo Gia-va, nhưng thất bại.

Phi-lip-pin:

Cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha diễn ra quyết liệt.

Cuộc cách mạng 1896-1898 bùng nổ, dẫn tới sự ra đời nước Cộng hòa Phi-líp-pin, nhưng sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính.

Tại Đông Nam Á lục địa, cuộc đấu tranh chống thực dân xâm lược đã diễn ra quyết liệt. Dưới đây là một số điểm chính:

Miến Điện:

Anh trải qua 3 cuộc chiến tranh kéo dài hơn 60 năm (1821 – 1885) mới chiếm được Miến Điện.

Phong trào chiến tranh du kích lan rộng trong cả nước.

Sau khi hoàn thành quá trình xâm lược, Anh tiếp tục đối phó với chiến tranh du kích kéo dài hơn 10 năm.

Bán đảo Đông Dương:

Từ nửa sau thế kỉ XIX, phong trào chống thực dân Pháp bùng nổ mạnh mẽ và lan rộng.

Tại Việt Nam, cuộc đấu tranh chống xâm lược lan rộng ra Nam Kỳ, Bắc Kỳ.

Trải qua 26 năm từ 1858 đến năm 1884, Pháp mới đặt ách đô hộ lên toàn bộ Việt Nam

2. Các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

- Em hãy tìm hiểu và chi biết giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á từ thế kỉ XIX đến năm 1920 là giai đoạn phát triển về mặt nội dung nào?

- Giai đoạn phát triển này có đặc điểm gì?

Nội dung ghi nhớ:

Giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á từ cuối thế kỉ XIX đến năm 1920 là giai đoạn khởi đầu cuộc đấu tranh giành lại độc lập dân tộc. Dưới đây là những đặc điểm phát triển của giai đoạn này:

Khởi đầu cuộc đấu tranh: Sau thời kì chủ nghĩa thực dân, nhân dân Đông Nam Á chuyển sang giai đoạn đấu tranh giành lại độc lập dân tộc.

Sự ra đời và phát triển của giai cấp vô sản: Giai cấp vô sản tạo nền tảng cho xu hướng mới trong phong trào đấu tranh.

Phong trào đấu tranh lan rộng: Các cuộc khởi nghĩa và phong trào chống thực dân lan rộng khắp các quốc gia Đông Nam Á, bao gồm Indonesia, Philippines, Miến Điện và Bán đảo Đông Dương.

3. Thời kì tái phát triển sau khi giành được độc lập

- Chế độ thực dân đã có những ảnh hưởng như thế nào?

- Em hãy cho biết quá trình tái thiết và phát triển ở Đông Nam Á những năm 60 của thế kỉ XX diễn ra như thế nào và có đặc điểm gì?

- Nhóm nước sáng lập ASEAN thực hiện chiến lược gì trong những năm 70 của thế kỉ XX?

Nội dung ghi nhớ:

Chế độ thực dân có những ảnh hưởng sâu rộng đối với các thuộc địa ở Đông Nam Á. Dưới đây là một số điểm chính:

Thay đổi cơ cấu xã hội và kinh tế: Chế độ thực dân thường áp đặt cơ cấu xã hội và kinh tế mới. Thuộc địa trở thành một phần của đế chế, và chế độ thực dân thường thay đổi cách quản lý, khai thác tài nguyên và phân phối lợi ích.

Thu lợi về kinh tế: Thực dân tập trung khai thác tài nguyên và thúc đẩy xuất khẩu về mẫu quốc. Điều này thường gây thiệt hại cho nền kinh tế thuộc địa.

Thay đổi văn hóa và giáo dục: Chế độ thực dân thường áp đặt văn hóa, ngôn ngữ và giáo dục của mẫu quốc lên thuộc địa. Điều này có thể ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa và nhận thức của dân bản xứ.

Nô dịch và bóc lột: Thực dân thường chiếm đoạt đất đai, lao động và tài nguyên của thuộc địa. Dân bản xứ thường phải làm việc vất vả và không công bằng.

Phong trào giải phóng dân tộc: Cuối thế kỷ 20, phong trào giải phóng dân tộc đã đánh bại hệ thống thuộc địa của chế độ thực dân, nhưng can thiệp từ các cường quốc vẫn tiếp tục tồn tại.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Hoàn thành bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Giai cấp vô sản bắt đầu bước lên vũ đài chính trị trong khu vực Đông Nam Á trong giai đoạn nào

A. Từ cuối thế kỉ XIX đến năm 1920

B. 1920 – 1945

C. 1945 – 1954

D. 1954 – 1975

Câu 2: Đảng cộng sản được thành lập ở nước nào vào năm 1920?

A. Indonesia

B. Việt Nam

C. Malaysia

D. Thái Lan

Câu 3: Nước nào tuyên bố độc lập trong năm 1945?

A. Việt Nam

B. Indonesia

C. Lào

D. Tất cả các đáp án trên.

Câu 4: Từ năm 1954 đến năm 1975, các nước Đông Nam Á đã lần lượt hoàn thành cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, ngoại trừ:

A. Brunei

B. Singapore

C. Myanmar

D. Lào

Câu 5: Phong trào chống thực dân xâm lược ở các nước Đông Nam Á hải đảo bùng nổ từ rất sớm, tiêu biểu là ở:

A. Indonesia và Malaysia

B. Indonesia và Philippines

C. Malaysia và Brunei

D. Singapore

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em có nhận xét gì về phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở khu vực Đông Nam Á?

Câu 2: Thực dân Pháp đặt được ách đô hộ trên toàn bộ đất nước Việt Nam từ năm nào?