Slide bài giảng KHTN 8 cánh diều bài 34: Hệ thần kinh và các giác quan ở người

Tóm lược nội dung

BÀI 34 - HỆ THẦN KINH VÀ CÁC GIÁC QUAN Ở NGƯỜI

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Những cơ quan nào của con người tham gia vào quá trình tiếp nhận hình ảnh, âm thanh?

Trả lời rút gọn:

• Quá trình tiếp nhận hình ảnh có sự tham gia của: mắt, dây thần kinh thị giác và trung khu thị giác ở não bộ. 

• Quá trình tiếp nhận âm thanh có sự tham gia của: tai, dây thần kinh thính giác và trung khu thính giác ở não bộ.

I. HỆ THẦN KINH

1. Cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh

Câu hỏi 1. Quan sát hình 34.1, nêu tên các bộ phận cấu tạo nên hệ thần kinh. Mỗi bộ phận đó gồm những cơ quan nào?

Trả lời rút gọn:

Bộ phận thần kinh trung ương gồm não bộ. Bộ phận thần kinh ngoại biên gồm các dây thần kinh và tủy sống.

Câu hỏi 2. Lấy các ví dụ thể hiện vai trò của hệ thần kinh đối với cơ thể người.

Trả lời rút gọn:

Khi bị tổn thương vùng vận động ở não hoặc tổn thương dây thần kinh vận động, bệnh nhân bị giảm hoặc mất đi khả năng vận động của cơ thể, chứng tỏ hệ thần kinh điều khiển hoạt động có ý thức của cơ thể.

2. Một số bệnh về hệ thần kinh

Câu hỏi 3. Nêu tên và cách phòng một số bệnh về hệ thần kinh.

Trả lời rút gọn:

• Một số bệnh về hệ thần kinh: Đột quỵ (tai biến mạch máu não), Parkinson, động kinh, Alzheimer, sa sút trí tuệ,...

• Cách phòng ngừa: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện cho bộ não, bảo vệ vùng đầu, ngủ đủ giấc, không sử dụng chất kích thích,...

3. Tác hại của chất gây nghiện đối với hệ thần kinh

Vận dụng 1. Nêu ý nghĩa của việc đội mũ bảo hiểm khi điều khiển phương tiện giao thông và mũ bảo hộ khi tham gia lao động ở một số công trường, nhà máy.

Trả lời rút gọn:

Đội mũ bảo hiểm giúp giảm thiểu hậu quả do tai nạn giao thông gây ra, tránh những tác động từ môi trường bên ngoài lên bộ não dẫn đến va chạm trong khi làm việc, giảm nguy cơ chấn thương khi có sự va đập mạnh rơi từ trên cao xuống.

II. CƠ QUAN CẢM GIÁC

1. Cơ quan thị giác

Câu hỏi 4. Quan sát hình 34.2 cho biết

a) Cấu tạo của cơ quan thị giác gồm những bộ phận nào?

b) Vẽ sơ đồ đơn giản quá trình thu nhận ánh sáng từ vật đến võng mạc trong cầu mắt

Trả lời rút gọn:

a) Gồm cầu mắt, dây thần kinh thị giác và trung khu thị giác.

b) Ánh sáng từ vật → Giác mạc → Thủy dịch → Đồng tử → Thủy tinh thể → Dịch thủy tinh → Võng mạc.

Câu hỏi 5. Nêu thêm tên một số bệnh, tật ở mắt. 

Trả lời rút gọn:

Ví dụ: Dị ứng mắt, tật khúc xạ, viêm bờ mi mắt, chắp, lẹo mắt.....

2. Cơ quan thính giác

Câu hỏi 6. Dựa vào hình 17.8 trang 88 cho biết

a) Cấu tạo của cơ quan thính giác.

b) Tên các bộ phận cấu tạo của tai.

c) Viết sơ đồ truyền âm thanh từ nguồn phát âm đến tế bào thụ cảm âm thanh ở ốc tai.

Trả lời rút gọn:

a) Gồm cơ quan cảm giác âm thanh gồm có tai, dây thần kinh thính giác và trung khu thính giác ở não bộ

b) Cấu tạo của tai được chia ra: tai ngoài, tai giữa và tai trong.

c) Sóng âm được vành tai hứng lấy ® ống tai ngoài ®  rung màng nhĩ ® chuỗi xương tai giữa ® ốc tai ® xung thần kinh từ tế bào thụ cảm âm thanh theo dây thần kinh thính giác lên trung khu thính giác ở não bộ ® âm thanh.

Câu hỏi 7. Nêu thêm tên và cách phòng một số bệnh về tai.

Trả lời rút gọn:

• Tên một số bệnh khác về tai: Chàm tai, viêm sụn vành tai, ù tai, điếc,…

• Cách phòng: vệ sinh tai đúng cách, tránh dùng các vật nhọn, sắc để ngoáy tai hay lấy ráy tai; giữ vệ sinh để tránh viêm họng, nhiễm khuẩn gây viêm tai; hạn chế tiếng ồn, không nghe âm thanh có cường độ cao.

Vận dụng 2. Giải thích tại sao những người làm việc hoặc sống trong môi trường có âm thanh cường độ cao thường xuyên như công nhân nhà máy dệt, người sống gần đường tàu,… dễ bị giảm thính lực?

Trả lời rút gọn:

Vì âm thanh với cường độ cao thường xuyên có thể làm tổn thương các tế bào cảm thụ âm thanh nằm ở ốc tai. Khi các tế bào cảm thụ âm thanh bị tổn thương sẽ hạn chế hoặc làm mất khả năng hình thành xung thần kinh để truyền tới trung khu thính giác, dẫn đến việc cảm nhận âm thanh bị hạn chế.