Slide bài giảng KHTN 8 cánh diều bài 33: Môi trường trong cơ thể và hệ bài tiết ở người

Tóm lược nội dung

BÀI 33 - MÔI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ VÀ HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Tại sao cần bổ sung nước trong quá trình luyện tập thể dục, thể thao?

Trả lời rút gọn: 

Trong quá trình luyện tập thể dục, thể thao, cơ thể tăng cường tiết mồ hôi để tỏa nhiệt. Để đảm bảo các hoạt động sống của cơ thể được diễn ra bình thường, cần bổ sung nước trong quá trình luyện tập để đảm bảo cơ chế cân bằng.

I. MÔI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ

1. Khái niệm môi trường trong cơ thể

Câu hỏi 1. Quan sát hình 33.1 và nêu các thành phần của môi trường trong cơ thể.

Trả lời rút gọn: 

Môi trường trong cơ thể gồm có tế bào, mao mạch máu, mao mạch bạch huyết, khoảng gian bào (chứa dịch mô).

Luyện tập 1. Cho biết trong trường hợp nào dưới đây có chỉ số môi trường trong mất cân bằng:

Bảng 33.1

Trả lời rút gọn: 

Trường hợp 1 có chỉ số môi trường trong mất cân bằng.

2. Vai trò của sự duy trì ổn định môi trường trong cơ thể

Luyện tập 2. Một người phụ nữ 28 tuổi có kết quả một số chỉ số xét nghiệm máu thể hiện ở bảng 33.2. Em hãy nhận xét về các chỉ số này. Theo em người này cần chú ý gì trong khẩu phần ăn?

Bảng 33.2 Kết quả xét nghiệm một số chỉ số máu

Họ tên người xét nghiệm: N.H.T

Giới tính:  nữ                   Tuổi: 28

Kết quả xét nghiệm máu

Trả lời rút gọn: 

• Người phụ nữ này có chỉ số glucose bất thường.

• Một số chú ý: Hạn chế tinh bột trong bữa ăn; sử dụng lượng chất béo vừa phải, ưu tiên acid béo không bão hòa; tăng cường rau xanh, trái cây ít ngọt; chia nhỏ bữa ăn. 

II. HỆ BÀI TIẾT

1. Chức năng của hệ bài tiết

Câu hỏi 3. Dựa vào bảng 33.3, nêu vai trò của da, gan, phổi và thận trong hệ bài tiết.

Trả lời rút gọn: 

2. Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu

Câu hỏi 4. Quan sát hình 33.3 và cho biết

a) Tên các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu.

b) Tên các bộ phận cấu tạo của thận.

Trả lời rút gọn: 

a) Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái.

b) Cầu thận và các ống thận (ống lượn gần, ống lượn xa, ống góp).

3. Một số bệnh liên quan đến hệ bài tiết nước tiểu

Câu hỏi 5. Nêu tên, nguyên nhân một số bệnh về hệ bài tiết nước tiểu mà em biết.

Trả lời rút gọn: 

Luyện tập 3. Vì sao nhịn tiểu lại là thói quen gây hại cho hệ bài tiết.

Trả lời rút gọn: 

Thói quen nhịn tiểu làm bệnh nhân mất khả năng kiểm soát các cơ vòng ngoài bàng quang khiến nước tiểu rò rỉ tạo thành nguyên nhân khởi nguồn cho một chuỗi các bệnh lý tại thận và ngoài thận.

4. Một số thành tựu trong chữa bệnh liên quan đến thận

Câu hỏi 6. Quan sát hình 33.5 và cho biết đường di chuyển của máu trong máy chạy thận nhân tạo. Theo em bộ phận nào của thận nhân tạo thực hiện chức năng của thận trong cơ thể.

Trả lời rút gọn: 

Đường di chuyển của máu là máu chưa lọc ® máy bơm máu ® máy lọc máu ® máy điều chỉnh áp lực ® cơ thể. Bộ phận của thận nhân tạo thực hiện chức năng của thận trong cơ thể là máy lọc máu.

Luyện tập 4: Giải thích vì sao ghép thận là một phương pháp điều trị có hiệu quả cao cho người bị suy thận giai đoạn cuối?

Trả lời rút gọn: 

Vì ở giai đoạn cuối, thận của bệnh nhân không đáp ứng được chức năng lọc máu. Bởi vậy, để duy trì sự sống, bệnh nhân bắt buộc phải điều trị duy trì hoặc ghép thận. 

Vận dụng 1: Giải thích tại sao không nên ăn quá nhiều muối, đường.

Trả lời rút gọn: 

Vì ăn quá nhiều muối, đường sẽ làm mất cân bằng thành phần chất tan của môi trường trong cơ thể, khiến các cơ quan bài tiết phải tăng cường hoạt động. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên sẽ khiến các cơ quan bài tiết quá tải. Kết quả là các cơ quan bài tiết này bị suy yếu, dẫn đến nhiều bệnh lí nguy hiểm.

Vận dụng 2: Tại sao luyện tập thể thao giúp tăng cường quá trình thải độc của cơ thể?

Trả lời rút gọn: 

Vì khi luyện tập thể thao, việc tăng tốc độ vận động của các cơ hô hấp sẽ giúp tăng cường sức khỏe của hệ hô hấp, nhờ đó, việc đào thải khí CO₂ hiệu quả hơn; kích thích da bài tiết mồ hôi nhiều hơn, nhờ đó, các chất dư thừa được bài tiết hiệu quả hơn; giúp máu tuần hoàn trong cơ thể được tốt hơn.

Vận dụng 3: Nêu những biện pháp phòng tránh các bệnh liên quan đến hệ bài tiết mà gia đình em thường thực hiện. Theo em, gia đình em cần thực hiện thêm những biện pháp nào khác để bảo vệ hệ bài tiết?

Trả lời rút gọn: 

• Biện pháp: Rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên; thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn cơ thể; uống đủ nước; không nhịn tiểu.
• Gia đình em cần thực hiện thêm: có chế độ ăn uống khoa học hơn, tạo thói quen khám sức khỏe định kì và không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.