Soạn giáo án điện tử ngữ văn 11 Cánh diều Bài 2 Viết: Viết bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

Nội dung giáo án

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Các em thực hiện đọc phần Mở đầu trong SGK và trả lời câu hỏi:

Trong chương trình đã học vừa qua em ấn tượng với tác phẩm văn học nào nhất? Vì sao?

BÀI 2.

THƠ VĂN NGUYỄN DU

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Yêu cầu đối với viết bài

Phân tích văn bản tham khảo

Thực hành viết theo các bước

Viết bài

Xem lại và chỉnh sửa

1. Yêu cầu đối với bài viết

Theo em, một bài nghị luận về một tác phẩm cần đảm bảo các yêu cầu gì?

Khái niệm: Nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật là phân tích, bình luận một tác phẩm văn học hoặc một vở kịch, bộ phim, bài hát, bức tranh, pho tượng,… bài văn thường nêu lên những cảm  nhận suy nghĩ về tác phẩm sau đó đưa ra nhận xét, đánh giá về tác phẩm được bàn luận.

Yêu cầu về bài viết

Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm (tác giả, vị trí của tác phẩm, lí do lựa chọn bài tác phẩm)

Xác định rõ trọng tâm vấn đề được bàn luận trong bài viết (cấu tứ độc đáo của tác phẩm…)

Xem xét vấn đề một cách toàn diện theo từng khía cạnh cụ thể với những lí lẽ, bằng chứng xác đáng

Đánh giá được nét đặc sắc về cấu tứ và hình ảnh của tác phẩm cũng như giá trị của chúng đối với cuộc sống con người

Lưu ý

Tìm hiểu kĩ về tác phẩm, nghệ thuật được phân tích (đặc điểm thể loại, tác giả, hoàn cảnh sáng tác, bối cảnh thời đại,..)

Nắm được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm thong qua một số chi tiết cụ thể.

Nêu được nhận xét cá nhân về thành công và hạn chế của tác phẩm.

Thực hiện các bước theo quy tình tạo lập văn bản.

2. Phân tích văn bản tham khảo

Thảo luận nhóm

• Đọc bài viết tham khảo: Vở kịch Thúy Kiều – một kiếp đoạn trường và trả lời câu hỏi:
  • Đối tượng được bàn luận trong bài viết thuộc ngành nghệ thuật nào? Văn bản có thể chia thành mấy phần và nội dung chính của mỗi phần là gì? Các nội dung ấy có liên quan đến phần đọc hiểu văn bản trong bài 2 ra sao?
  • Tác giả đã nêu lên những thành công và hạn chế nào về nội dung và nghệ thuật của vở kịch?
  • Qua văn bản có thể rút ra được những lưu ý gì khi nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật?
• Đối tượng được bàn luận trong bài viết thuộc ngành nghệ thuật kịch. Văn bản có thể chia thành 3 phần:

Phần 1

Từ đầu à hòa mình trong thế giới của tác phẩm: Giới thiệu tác phẩm được nói đến.

Phần 2

Tiếp theo à tôn trọng nguyên tác: Những nhận xét của tác giả về ưu nhược điểm của tác phẩm.

Phần 3

Còn lại: Khẳng định vấn đề.

Thành công

• Các diễn viên chính và phụ vô cùng nhập tâm. Thấy hiểu nhân vật từ câu chữ của Nguyễn Du và thể hiện xuất sắc bản chất nhân vật.
• Vũ đạo và âm nhạc của vở kịch góp phần thể hiện thành công dụng ý của tác giả.

Hạn chế

• Sự kết hợp chưa thật nhuyễn giữa âm nhạc và vũ đạo.
• Chưa có sự mạnh dạn đẩy sự sáng tạo đến mức phá cách làm điểm nhấn vượt ra khỏi cái khung nội dung Truyện Kiều.

BÀI HỌC

khi nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật cần tìm hiểu thật kĩ về tác phẩm để có những nhận xét đánh giá khách quan và chân thực.

3. Thực hành viết theo các bước

• Chọn một trong ba đề sau để thực hành luyện tập

Đề 1. Trình bày suy nghĩ về vẻ đẹp của một bức tranh hoặc một pho tượng mà em cho là có giá trị.

Đề 2. Bàn luận về sức hấp dẫn của một bộ phim, vở kịch hoặc một bài hát mà em yêu thích.

Đề 3. Phân tích một đoan trích tự chọn trong tác phẩm “Truyện Kiều” (Nguyễn Du)

Chuẩn bị viết: (ví dụ với đề 2)

• Xác định bộ phim (vở kịch, bài hát) mà em sẽ bàn luận.
• Tìm hiểu đề văn để xác định các yêu cầu cơ bản trước khi viết:
  • Trọng tâm cần làm rõ: giá trị nội dung, hình thức của bộ phim (vở kịch, bài hát).
  • Kiểu văn bản chính: nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật (bộ phim, vở kịch hay bài hát).
  • Phạm vi dẫn chứng: nội dung của bộ phim (vở kịch, bài hát) đã chọn.
• Đọc kĩ các yêu cầu viết bài văn nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật đã nêu ở mục 1. Định hướng.

Tìm ý

Giá trị của bộ phim (vở kịch, bài hát)

Nội dung

• Đề tài, chủ đề, nội dung chính
• Ý nghĩa của bộ phim (vở kịch, bài hát)

Hình thức

• Diễn viên, lời thoại, diễn xuất,…
• Âm nhạc, vũ đạo, ánh sáng,…

Nhận xét

• Thành công
• Hạn chế

Lập dàn ý