Soạn giáo án điện tử ngữ văn 11 Cánh diều Bài 1 Viết: Viết bài nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí

Nội dung giáo án

MỜI CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Trong cuộc sống có vấn đề tư tưởng đạo lí nào mà em thấy tâm đắc?

BÀI 1.

TRUYỆN VÀ THƠ

VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Yêu cầu về một bài viết

Thực hành viết bài văn theo các bước

Viết bài

Xem lại và chỉnh sửa bài viết

Nghị luận về vấn đề xã hội

Các dạng bài

• Nghị luận về một hiện tượng trong cuộc sống
• Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí
• Nghị luận về một vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm văn học

1. Yêu cầu đối với viết bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Theo em, một bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí cần chú ý điều gì?

DẠNG ĐỀ

Đề văn thường thông qua một câu danh ngôn hoặc ngạn ngữ, ca dao… hay nêu trực tiếp tư tưởng, đạo lí.

• Một số điều cần lưu ý:

Nhận biết đúng dạng đề bàn về tư tưởng, đạo lí

Tìm hiểu nội dung cụ thể của tư tưởng, đạo lí ấy những điều chưa rõ cần giải thích và làm sáng tỏ.

Xác định tính thời sự và ý nghĩa của vấn đề tư tưởng đạo lí đối với xã hội nói chung và thế hệ trẻ nói riêng.

• Tìm ý và lập dàn ý cho bài viết
• Thể hiện rõ thái độ, tình cảm khi bàn về vấn đề

2. Thực hành viết theo các bước

Đề bài tham khảo

Suy nghĩ về câu cách ngôn “Cứ hướng về phía Mặt Trời, bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn”

• Chuẩn bị viết:
  • Suy nghĩ về câu cách ngôn “Cứ hướng về phía Mặt Trời, bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn”.
  • Tìm hiểu đề bài để biết các thông tin chính trước khi viết.
  • Đọc kĩ các nội dung nêu ở mục 1 định hướng.
  • Tìm các tư liệu liên quan đến đề tài đã xác định.
• Tìm ý, lập dàn ý:

Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

• “Cứ hướng về phía Mặt Trời bóng tối sẽ ngả sau lưng bạn”: nghĩa là thế nào?
• Tại sao cứ hướng về Mặt Trời bóng tối lại ngả phía sau lưng bạn?
• Điều đó được thể hiện cụ thể như thế nào?
• Câu cách ngôn trên có giá trị gì?

LẬP DÀN Ý, TÌM Ý

Mở bài: Nêu vấn đề bằng một trong các cách: Phản đề, so sánh , đặt câu hỏi…

Thân bài: giải quyết vấn đề

• Giải thích câu cách ngôn bằng cách đặt câu hỏi: là gì? Vì sao?
• Phân tích: Thể hiện như thế nào?
• Chứng minh: bằng chứng cụ thể là gì?
• Bình luận: Có giá trị và tác động như thế nào?

Kết bài: Tổng hợp vấn đề bằng một trong các cách: tóm lược, phát triển, vận dụng, liên tưởng.

3. Viết bài

• Viết bài văn gồm ba phần lớn theo dàn ý: mở bài, thân bài, kết bài
• Khi viết em cần lưu ý:
  • Mở bài: Nêu vấn đề.
  • Thân bài:
    • Gồm các đoạn văn, nêu các ý lớn (luận điểm) làm sáng tỏ cho luận đề.
    • Các luận cứ trong mỗi đoạn làm rõ cho luận điểm.
  • Kết bài: Tổng hợp các ý đã nêu hoặc mở rộng vấn đề.
• Minh họa về các ý trong phần thân bài:

Thân bài: gồm các đoạn văn, nêu các ý lớn (luận điểm) làm sáng tỏ cho luận đề.

Đoạn 1 (Luận điểm 1)

Đoạn 2 (Luận điểm 2)

Đoạn 3 (Luận điểm 3)

> Làm rõ cho luận đề

• Các luận cứ trong mỗi đoạn làm rõ cho luận điểm.

a.……………………………………….………………………………………………..

b……………………………………………

……………………………………………..

c……………………………………………

……………………………………………..

Làm rõ cho luận điểm 1 (Câu ấy nghĩa là như thế nào?)

KẾT LUẬN

• Mỗi ý trong dàn ý cần được triển khai thành một đoạn văn: từng đoạn văn đều có câu chủ đề, được đặt ở vị trí thích hợp.
• Cần chú ý dẫn các câu văn có thể minh hoạ tốt cho ý đã được nêu, kèm theo những lời bình, phân tích phù hợp, tránh tình trạng nói chung chung thiếu căn cứ.
• Cần thể hiện được sự rung động thật sự của mình trước tác phẩm truyện nhưng tránh lối nói đại ngôn hay lạm dụng những câu cảm thán.

4. Xem lại và chỉnh sửa

• Đánh giá kĩ năng viết bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí theo bảng sau:

LUYỆN TẬP