II.TIẾNG VIỆT

Câu 1:Điền vào bảng sau những điểm giống và khác nhau giữa biện pháp điệp từ, điệp ngữ với biện pháp lặp cấu trúc, đồng thời nêu ví dụ cho từng trường hợp.

Trả lời:

Câu 2: Chỉ ra biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong bài thơ Gai (Mai Văn Phấn) và phân tích tác dụng của biện pháp đó.

Trả lời:

• Phép lặp thứ nhất: Sớm /Hái bông hoa hồng/Chiều / Gai cào mộng mị.

• Phép lặp thứ hai: Sẹo/ Lên xanh biếc thế/ Gai/ Trong hồn đơn hoa.

=> Tác dụng: Tổ chức cấu trúc thơ kép nhấn mạnh sự song song và đối lập giữa cái đẹp và nỗi đau, thành quả sáng tạo và những tổn thương phải trải qua để có được thành quả đó.

Câu 3: Chỉ ra biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong các ví dụ sau, trong số đó, hãy xác định đâu là phép đối

a. Bây giờ thì khác hẳn. Hồng bị mắng luôn luôn. Đồng một tí gì u cũng mắng. Nói một mình, mắng! Vấp ngã, mắng! Đi chậm, mắng! Bữa ăn, không có thức ăn, ngả ngốn không ăn được, mắng!... Như vậy kể cũng còn đáng tội. Nhưng lại còn những cái không phải tội Hồng: thí dụ như nhà bẩn, nhà lắm ruồi vào, con chó bới vườn trầu, hay thằng Thiện ngã, thằng Thiên khóc,... đâu có phải tại Hồng. Hồng làm sao cho không thế được? Ấy thế mà u cũng cứ Hồng mà mắng. Hồng mếu mếu suốt ngày vì phải mắng.

(Nam Cao, Bài học quét nhà)

Trả lời: 

Phép lặp cấu trúc: “ Nói một mình, mắng! Vấp ngã, mắng! Đi chậm, mắng! Bữa ăn không có thức ăn, ngả ngốn không ăn được, mắng!...” -> Nhấn mạnh sự lặp đi lặp lại và tăng tiến của hành động la mắng vô lý của người mẹ.

b.Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo,

Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu.

Rượu cúc nhận đem, hàng biếng quẩy,

Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu. 

Bánh chưng sắp gói, e nồm chảy

Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu.

Thôi thế thì thôi đành Tết khác,

Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo

(Trần Tế Xương, Cảm Tết)

Trả lời: 

Trong bài thơ trên, việc lặp cấu trúc ngữ pháp có sự đối lập về từ ngữ, thanh điệu đã làm nên phép đối. Đây là phép đối giữa hai dòng thơ 7 chữ:

• Rượu cúc nhận đem, hàng biếng quẩy,/Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu.

• Bánh chưng sắp gói, e nồm chảy/Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu.

=> Tác dụng: Nhấn mạnh lí do thiếu thốn những món ngon ngày tế(do những yếu tố khách quan chứ không phải do nghèo) nhằm mục đích tạo tiếng cười hài hước.