IV.NÓI VÀ NGHE

Câu 1: Khi lập dàn ý, để tăng tính thuyết phục và hấp dẫn cho bài trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học, bạn cần làm gì? 

Trả lời

Để tăng tính thuyết phục và hấp dẫn cho bài trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học, ta cần phải:

• Tổ chức thành 3 phần rõ ràng, phần mở đầu và kết thúc cần tạo ấn tượng sâu sắc.

• Nêu và phân tích, đánh giá các ý kiến trái ngược (dự kiến).

• Sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ với các phương tiện phi ngôn ngữ một cách đa dạng để tăng cường tính trực quan và hấp dẫn cho bài nói.

• Dự kiến các câu hỏi, phản hồi của người nghe và chuẩn bị câu trả lời; tóm tắt hệ thống ý dưới dạng sơ đồ.

Câu 2: Dựa vào mẫu bảng kiểm nêu ở Bài 1. Thông điệp từ thiên nhiên (Ngữ văn II,tập một), thiết kế bảng kiểm đánh giá kỹ năng trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học.

Trả lời:

Câu 3:  Thực hiện để thì sau:

Đề tài: Lớp bạn tổ chức buổi tọa đàm về một vấn đề xã hội mà bạn quan tâm được đặt ra trong tác phẩm văn học. Bạn hãy chuẩn bị bài nói để tham gia trình bày ý kiến trong buổi tọa đàm này.

Lưu ý: Có thể chọn để tài bài nói là vấn đề mối quan hệ giữa con người với tự nhiên được gợi ra từ tác phẩm văn học đã được chuẩn bị trong phần Viết hoặc đề tài là một vấn đề xã hội từ một tác phẩm văn học khác.

Trả lời:

Gợi ý làm bài:

1. Chào hỏi và tự giới thiệu:

Xin chào tất cả mọi người, mình xin tự giới thiệu, mình là … Sau đây, mình xin được thay mặt nhóm của mình để trình bày ý kiến, đưa ra quan điểm về Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay được gợi ra từ bài thơ “Chí khí anh hùng”

2. Đặt vấn đề:

Chí khí anh hùng là bài thơ hay của Nguyễn Công Trứ ca ngợi chí làm trai, chí tang bồng của kẻ quân tử ngày xưa và nêu lên lý tưởng của bậc đại trượng phu trong thiên hạ là phải có chí lớn, lòng khát khao lập được công danh, sự nghiệp để lưu danh sử sách. Và ngày nay, trong thời đại công nghệ thông tin phát triển, một số không ít những thanh niên dường như đang bị mất dần đi lý tưởng sống mà ỷ lại vào gia đình, xã hội, làm bạn với AI,... Vậy nên, vấn đề nóng hổi được đặt ra ở đây chính là Qua tác phẩm Chí khí anh hùng thì thanh niên chúng ta học được gì và lý tưởng sống của thanh niên chúng ta ngày nay phải như thế nào?

3. Thân bài:

• GT tác giả Nguyễn Công Trứ và tác phẩm Chí khí anh hùng: 

Nguyễn Công Trứ không chỉ là một ông quan thanh liêm, chính trực mà còn là một nhà thơ có vị trí đáng kể trong văn học VN. Thơ của ông lạc quan, bay bổng, mang màu sắc thời đại rõ rệt, tập trung vào 3 chủ đề chính:

• Một là chí nam nhi,

• Hai là cảnh nghèo và thế thái nhân tình,

• Ba là triết lý hưởng lạc

Một trong những bài thơ hay viết về chí nam nhi chính alf bài thơ “Chí khí anh hùng, được Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng Huề sưu tầm và in trong Việt Nam ca trù biên khảo (1962), nhằm mục đích thể hiện khát khao của bản thân với cuộc sống, với con đường công danh, mong muốn đem tài trí ra giúp nước, giúp đời. Qua đó nhắc nhở những thanh niên khi còn trẻ phải có lý tưởng sống, phải có chí khí của bậc anh hùng trong thiên hạ

• Giải thích vấn đề: 

Vậy lý tưởng sống là gì?

• Lý tưởng sống là mục đích tốt đẹp mà mỗi con người muốn hướng tới, là lý do, mục đích mà mỗi con người mong mỏi đạt được.

• Tầng lớp thanh niên đóng vai trò quan trọng trong tương lai của đất nước.

•  Người có lý tưởng sống cao đẹp là người luôn suy nghĩ và hành động để hoàn thiện mình hơn, giúp ích cho mình, gia đình xã hội và đất nước.

• Biểu hiện:

Ta có thể thấy rõ trong bài thơ Chí khí anh hùng:

• Quan niệm của Nguyễn Công Trứ qua bài thơ: “Nam nhi sinh ra trên đời này đầu đội trời chân đạp đất, mang nợ tang bồng.”

• Tương tác: Các bạn có biết không? Mỗi thời kỳ thì thanh niên lại có một lý tưởng sống khác nhau, vậy, các bạn có thể nêu cho tôi biết những cái tên tiêu biểu về lý tưởng sống của thanh niên qua các thời kỳ không?  (thời xưa, thời Pháp thuộc, thời kháng chiến, …), nêu ví dụ: Lý Tự Trọng, Nguyễn Tất Thành,...

• Lý tưởng cao đẹp của thanh niên ngày nay chính là phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập,dân giàu,nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. 

• Nêu những tấm gương sáng về lý tưởng sống của thanh niên: những thanh niên khuyết  tật, gia cảnh khó khăn nhưng vẫn cố gắng vượt khó, vươn lên trong cuộc sống.

• Lý giải biểu hiện: Đúng vậy, lý tưởng sống là yếu tố cần thiết và quan trọng nhất đối với thanh niên.

• Là ngọn hải đăng, dẫn đường chỉ lối cho chúng ta hướng đến thành công và sống 1 cuộc sống tốt đẹp hơn.

• Nó tạo ra sức mạnh, động lực thúc đẩy, động viên con người.

• Khi hoàn thành được lý tưởng sống, con người trở nên vui vẻ, hạnh phúc.

• Đất nước có những thế hệ thanh niên giàu lý tưởng sống sẽ ngày càng phát triển.

• Phản đề: Hiện nay, lý tưởng sống của một số thanh niên hiện nay đã thay đổi nhiều và không còn lành mạnh như trước nữa.(nói cách khác là không có lý tưởng sống)

• Nguyên nhân chính: do điều kiện gia đình giàu có, từ nhỏ đã sống trong nuông chiều, ỷ lại; sự phát triển của công nghệ thông tin, tệ nạn xã hội,... ->lười biếng, không chịu học hành

• Hậu quả: Không có lý tưởng sống, sống không có ước mơ hoài bão, Cuộc sống sẽ trở nên tẻ nhạt, rơi vào cạm bẫy, không có cơ hội để phát triển khả năng của mình. -> Hồi chuông cảnh tỉnh thanh niên.

• Bài học nhận thức và hành động:

Do đó, là một người thanh niên, chúng ta phải nhận thức rõ được rằng:

• Lý tưởng sống không có sẵn, mà nó cần được rèn luyện, nuôi dưỡng từng ngày.

• Thanh niên cần phải năng động, sáng tạo và làm việc có hiệu quả, phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

• Thanh niên cần phải trung thực, dũng cảm đấu tranh loại trừ những điều tiêu cực khỏi cuộc sống, thực hiện tự phê bình và phê bình để hoàn thiện bản thân hơn.

• Bên cạnh đó, phải biết ơn những người đi trước, người có công dựng nước và giữ nước.

4. Kết bài:

•  Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận và quan điểm của bản thân.

Lý tưởng sống của thanh niên như chiếc kim chỉ nam trong cuộc đời mỗi con người, định vĩ cho mọi hành động và quyết định. Nếu thiếu đi những lý tưởng này, ta sẽ cảm thấy nản chí, buồn chán, cuộc sống này thật vô vị. Thật cảm ơn bậc tiền nhân đã nhắc nhở chúng ta một bài học sâu sắc, làm nên gốc rễ và sức mạnh của thanh niên nước nhà. 

5. Cảm ơn và xin lỗi:

Phần trình bày của chúng mình đến đây là kết thúc, xin cảm ơn tất cả mọi người đã lắng nghe. Bài làm của chúng mình còn rất nhiều thiếu sót nên chúng mình rất muốn lắng nghe những đóng góp, ý kiến của tất cả mọi người để bài làm của chúng tôi được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!!!