CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu 1: Trong Đại Nam quốc sử diễn ra có hai câu lục bát ca ngợi một nhân vật lịch sử thời nhà Trần:

...tuổi trẻ chí cao

Cờ đề sáu chữ quyết vào lập công

Em biết nhân vật ấy là ai, có công trạng gì mà được tôn vinh như vậy không? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp?

Trả lời:

Nhân vật đó là Trần Quốc Toản (1267 – 1285)

• Ngay từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu võ nghệ và lòng quả cảm hơn người, rất ham đọc sách quân sự và có chí lớn. 

• Ông được phong tước Hoài Văn Hầu khi mới 15 tuổi.

• Năm 1285, quân Mông - Nguyên tràn vào nước ta, Trần Quốc Toản đã trực tiếp chỉ huy đội quân hơn 1000 người góp phần làm nên những chiến thắng vang dội ở Hàm Tử, Tây Kết, Chương Dương. 

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Em hình dung thế nào về đoàn quân của Hoài Văn?

Trả lời:

Đây là đoàn quân hùng mạnh, chiến đấu vì chính nghĩa nên được mọi người vô cùng quý mến.

Câu 2: Theo dõi và tóm tắt trận đánh của liên quân Hoài Văn - Thế Lộc.

Trả lời:

Sáu trăm hào kiệt chia nhau bố trí trên các ngọn núi chung quanh cánh đồng Ma Lục. Giữa trưa Hoài Văn nhìn thấy quân giặc đang lọt thỏm vào thế trận của mình. 

Quân giặc tiến vào giữa cánh đồng và ngồim in trên lưng ngựa, Hoài Văn và Thế Lộc đều nắm chặt đốc gươm, cán giáo.  

Quân giặc rụt rè, tiến đến hàng nghìn mũi tên phóng xuống thẳng đám quân giặc. Quân giặc tranh nhau chạy, ngựa xô vào nhau ngã lổng chổng , nhiều tên giặc ngã sõng soài. 

Bấy giờ quân giặc chỉ nghe thấy tiếc núi lở, các chiến sĩ trèo nhanh như vượn đã tới trước mặt quân giặc vung con dao to chém giết giặc như chặt chuối. 

Viên tướng giặc dẫn một cánh quân liều chết đánh và chạy khỏi cánh đồng Ma Lục. Chúng cắm đầu chạy ra khỏi cánh đồng không dám ngoảnh đầu lại 

Câu 3: Từ chương XI đến chương XII -XIII, tuyến truyện có gì thay đổi?

Trả lời:

Tuyến truyện thay đổi sang gia đoạn truyện mới: 

• kết thúc trận đánh của Thế Lộc và Hoài Văn 

• chuyển sang câu chuyện của Chiêu Vương Thành đi đánh đuổi Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc kẻ đầu hàng quân Nguyên.

Câu 4: Đội quân nào sẽ tiếp viện cho Chiêu Thành Vương?

Trả lời:

Đội quân Hoài Văn Hầu và Thế Lộc 

Câu 5: Em hiểu thêm điều gì về nhân vật Hoài Văn qua câu nói này?

Trả lời:

• Hoài Văn là một người trọng nghĩa khí, dám nghĩ dám làm 

• chính chú ruột của Hoài Văn cũng không nghĩ rằng anh sẵn sàng xả thân cứu ông trong hoạn nạn dù tuổi còn rất trẻ 

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện trong văn bản trên và cho biết các sự kiện được kể theo mấy tuyến. Đó là những tuyến nào?

Trả lời:

Các sự kiện trong văn bản được kể theo hai tuyến:

- Tuyến 1: 

• Hoài Văn hợp tác với toán quân của Thế Lộc

• Hai bên xây dựng trận địa mai phục để đánh đuổi quân Nguyên xâm lược

- Tuyến 2:

• Chiêu Vương Thành được lệnh đi đuổi Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc kẻ đã đầu hàng giặc Nguyên. 

• Trong quá trình đánh đuổi giặc Chiêu Vương Thành đã bị quân giặc bao vây khó đường thoát chạy nhưng lúc đó bất ngờ đội quân của Hoài Văn đã tới ứng cứu và giết hết quân giặc giải vòng vây cho Chiêu Vương Thành.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 2: Xác định nội dung bao quát của văn bản và cho biết những dấu hiệu nào giúp em nhận biết văn bản trên thuộc thể loại truyện lịch sử.

Trả lời:

Nội dung bao quát: nói về vị tướng trẻ Hoài Văn Hầu một vị anh hùng anh dũng hiên ngang chiến đấu với quân giặc bảo vệ đất nước trước. 

Đây là thể loại truyện lịch sử vì 

• Có tên các nhân vật lịch sử

• có dấu mốc thời gian và các sự kiện trong quá khứ về các trận đánh.

• Sử dụng ngôn ngữ lịch sử

Câu 3: Nêu những nét tính cách nổi bật của nhân vật Hoài Văn Hầu.

Trả lời:

• Can đảm, dũng cảm, hiên ngang, quyết đoán 

• Yêu nước, đặc biệt căm ghét quân giặc, sẵn sàng chiến đấu chống lại giặc ngoại xâm và quân phản nước.

• Trọng tình nghĩa

Câu 4: Theo em, sự xuất hiện của các nhân vật như Thế Lộc, Chiêu Thành Vương có tác dụng gì trong việc thể hiện tính cách của nhân vật Hoài Văn Hầu?

Trả lời:

Tác dụng: 

•  Nổi bật tính cách biết trọng dụng người tài, trọng tình nghĩa

• cho thấy Hoài Văn Hầu là người tuổi nhỏ chí lớn, tài cao, dũng mãnh, tự tin; giàu lòng yêu nước, căm thù quân xâm lược, khát khao lập chiến công

Câu 5: Sự lặp lại của hình ảnh lá cờ thêu sáu chữ vàng, con ngựa trắng và đoàn quân gồm toàn những chàng trai trẻ có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?

Trả lời:

Tác dụng:  thể hiện chủ đề của văn bản 

• hình ảnh người tướng trẻ cùng đoàn quân anh dũng tràn đầy nhựa sống cùng với con ngựa, lá cờ luôn kề bên 

• mỗi lần phất cao ngọn cờ, tiếng ngựa hí là một lần đoàn quân trẻ dành được thắng lợi.

Câu 6: Nhận xét về nghệ thuật viết truyện lịch sử của tác giả (lưu ý cách sử dụng ngôi kể, cách quan sát, miêu tả nhân vật, tái hiện bối cảnh lịch sử; cách dùng lời người kể chuyện, lời của nhân vật;...)

Trả lời:

• Ngôi kể sử dụng ngôi kể thứ 3 để kể câu chuyện chân thật, mang đến nhiều góc nhìn toàn diện về nhân vật.

• Cách quan sát và miêu tả: tinh tế, kĩ lưỡng tái hiện nhân vật toàn cảnh trận đấu và nhân vật diễn ra trong trận chiến.

• Tái hiện bối cảnh lịch chân thật cùng ngôn từ sắc lạnh, quả quyết, ngắn ngọn, súc tích 

Câu 7: Theo em, hình tượng nhân vật Hoài Văn Hầu mà nhà văn Nguyễn Huy Tưởng xây dựng trong văn bản trên có những điểm trong đồng và khác biệt nào so với hình tượng Hoài Văn trong Đại Nam quốc sử diễn ca?

Trả lời:

Điểm tương đồng: tái hiện hình ảnh người anh hùng, làm nổi bật tính cách gan dạ, quả cảm, tài mưu lược,..

Điểm khác biệt: 

• Trong văn bản trên: nhân vật xây dựng trên câu chuyện thực

• Đại Nam quốc sử diễn ca: nhân vật được lí tưởng hoá