A – Kiến thức trọng tâm

1. Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại với các kích thích từ môi trường bên ngoài cũng như bên trong cơ thể, đảm bảo cho động vật có thể tồn tại và phát triển

2. Cảm ứng ở động vật có tốc độ nhanh, tính chính xác và hình thức cảm ứng cũng thay đổi tùy từng nhóm động vật.

3. Cảm ứng ở động vật chưa có hệ thần kinh được thực hiện thông qua sự chuyển động của cơ thể hoặc co rút của chất nguyên sinh. Cảm ứng ở động vật đã có hệ thần kinh được thực hiện thông qua các phản xạ. 

4. Phản xạ là các phản ứng của cơ thể đáp trả lại các kích thích từ môi trường dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Một cung phản xạ gồm:

Cơ quan thụ cảm → neuron cảm giác → trung ương của hệ thần kinh có các neuron trung gian → neuron vận động → cơ quan đáp ứng (cơ xương)

- Phản xạ không điều kiện là các phản xạ bẩm sinh, không cần qua học tập

- Phản xạ có điều kiện là phản xạ hình thành trong đời sống cá thể, kết quả của học tập, rèn luyện và rút kinh nghiệm, dễ thay đổi hoặc mất đi nếu không được củng cố.

5. Tế bào thần kinh có cấu tạo gồm thân, sợi trục và các sợi nhánh. Các tế bào thần kinh có vai trò tiếp nhận, xử lí và truyền xung thần kinh trong hệ thần kinh. Ở động vật có ba dạng hệ thần kinh: dạng lưới, chuỗi hạch và ống

6. Synapse là vị trí tiếp nối giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc với tế bào khác, cấu tạo gồm phần trước synapse, khe synapse và phần sau synapse.

7. Quá trình truyền tin qua synapse: xung thần kinh truyền đến chùy synapse làm cho Ca+ đi vào trong tế bào, Ca+ làm cho các bóng synapse dung hợp với màng trước và giải phóng chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau synapse làm xuất hiện xung thần kinh ở màng sau và tiếp tục lan truyền.

8. Thụ thể cảm giác gồm các dạng: cơ học, hóa học, điện tử, nhiệt, đau.

9. Mỗi giác quan ở động vật: vị giác, khứu giác, xúc giác, thính giác, thị giác đều đóng vai trò nhất định trong quá trình cảm ứng ở động vật

10. Khi hệ thần kinh bị tổn thương sẽ gấy ảnh hưởng đến các hoạt động sống như mất nhận thức, vận động kém, mất cảm giác,...

11. Cơ chế tác dụng của thuốc giảm đau: ức chế sự tổng hợp chất gây cảm giác đau, ức chế thụ thể ở màng sau synapse, ngăn chặn quá trình truyền tin qua synapse

12. Để bảo vệ sức khỏe hệ thần kinh, cần ngủ đủ giấc, có chế độ lao động, nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lí; luyện tập thể dục thể thao, không lạm dụng các chất kích thích và không sử dụng ma túy,...