BÀI 6. HÀNH TRÌNH ĐI ĐẾN ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á

KIẾN THỨC MỚI 

1. Phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở Đông Nam Á

a. Đông Nam Á hải đảo

Câu hỏi: Tóm tắt nét chính về cuộc đấu tranh chống thực dân xâm lược ở một số nước Đông Nam Á hải đảo.

Giải nhanh:

- Phong trào đấu tranh chống thực dân Hà Lan xâm lược bắt đầu từ thế kỉ XVII tại In-đô-nê-xi-a, dưới sự lãnh đạo của các vương triều Hồi giáo. Đến đầu thế kỉ XIX, hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô tiến hành cuộc kháng chiến nhưng thất bại.

- Tại Phi-lip-pin, phong trào đấu tranh chống thực dân Tây Ban Nha bắt đầu từ giữa thế kỉ XVI.

b. Đông Nam Á lục địa

Câu hỏi: Tóm tắt nét chính về cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược ở Mi-an-ma và ba nước Đông Dương.

Giải nhanh:

• Tại Mi-an-ma, các cuộc kháng chiến chống thực dân Anh xâm lược đã diễn ra mạnh mẽ. Đến năm 1885, Anh mới xâm chiếm được toàn bộ Mi-an-ma.
• Tại Việt Nam, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra quyết liệt trong gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề.
• Tại Cam-pu-chia, sau khi vua Nô-rô-đôm kí hiệp ước thừa nhận nền bảo hộ, nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ
• Tại Lào, phong trào bùng nổ mạnh mẽ sau khi hiệp ước bảo hộ của thực dân

2. Các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 3, 4 (SGK, tr.37), trình bày các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á trên đường thời gian.

Giải nhanh:

- Cuối thế kỉ XIX đến 1920:

• Phong trào ý thức hệ phong kiến chủ yếu ở Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia.
• Phong trào giải phóng xu hướng tư sản Phi-lip-pin, In-đô-nê-xi-a, Mi-an-ma

- 1920-1945:

• Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc phát triển đồng thời theo hai khuynh hướng tư sản và vô sản  
• Sau khi quân phiệt Nhật đầu hàng Đồng minh (1945), nhân dân một số nước đã tiến hành cách mạng giành độc lập dân tộc.

- 1945-1975:

• Tại Phi-lip-pin, Mi-an-ma, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, diễn ra đấu tranh yêu cầu các nước thực dẫn phương Tây trao trả độc lập.
• Đông Dương kháng chiến chống xâm lược của Pháp và Mỹ cho đến năm 1975.

3. Thời kì tái thiết và phát triển sau khi giành được độc lập

a. Những ảnh hưởng của chế độ thực dân

Câu hỏi: Nêu ảnh hưởng của chế độ thực dân đối với các thuộc địa Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Giải nhanh:

- Thành tựu: gắn kết khu vực với thị trường thế giới, du nhập nền sản xuất công nghiệp, xây dựng một số cơ sở hạ tầng, thúc đẩy phát triển một số yếu tố về văn hoá như chữ viết, tôn giáo, giáo dục,...

- Hậu quả:

• Về chính trị – xã hội, chính sách “chia để trị” của thực dân phương Tây là một trong những nguyên nhân dẫn tới xung đột sắc tộc, tôn giáo
• Về kinh tế, chế độ thực dân để lại hệ thống cơ sở hạ tầng nghèo nàn, lạc hậu. 
• Về văn hoá, thực dân phương Tây áp đặt nền văn hoá nô dịch, thi hành chính sách ngu dân và hạn chế hoạt động giáo dục

b. Quá trình tái thiết và phát triển

Câu hỏi: Tóm tắt nét chính về quá trình tái thiết và phát triển ở Đông Nam Á.

Giải nhanh:

• Từ những năm 60 của thế kỉ XX, 5 nước sáng lập ASEAN triển khai chính sách công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu với mục tiêu nhanh chóng xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng nền kinh tế tự chủ. Những năm 70 của thế kỉ XX, nhóm nước sáng lập ASEAN bắt đầu thực hiện chiến lược công nghiệp hóa hướng tới xuất khẩu. 
• Đối với ba nước Đông Dương, cuối những năm 80 của thế kỉ XX, Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia mới bắt đầu đẩy mạnh phát triển kinh tế bằng cách từng bước chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường.

LUYỆN TẬP 

Câu 1. Hoàn thành bảng về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á từ cuối thế kỉ XIX đến năm 1975 theo các nội dung sau:

Giải nhanh:

Câu hỏi 2. Trình bày nội dung cơ bản của lịch sử Đông Nam Á trong thế kỉ XX.
Giải nhanh:

Một số nét khái quát về phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới:

• Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào độc lập dân tộc phát triển hầu khắp ở các nước Đông Nam Á.
• Phong trào đấu tranh có nhiều tiến bộ rõ rệt cùng với sự phát triển và lớn mạnh của giai cấp tư sản dân tộc.
• Một số chính đảng tư sản ở Đông Nam Á ra đờii.
• Dưới sự lãnh đạo của các Đảng cộng sản, phong trào đấu tranh của nhân dân các nước Đông Nam Á diễn ra sôi nổi và quyết liệt.

-  Quá trình tái thiết và phát triển ở Đông Nam Á:

Từ những năm 60 của thế kỉ XX, 5 nước sáng lập ASEAN triển khai chính sách công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu với mục tiêu nhanh chóng xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng nền kinh tế tự chủ. Những năm 70 của thế kỉ XX, nhóm nước sáng lập ASEAN bắt đầu thực hiện chiến lược công nghiệp hóa hướng tới xuất khẩu. Chính sách này đã tạo ra bước phát triển kinh tế, xã hội mới, thay đổi bộ mặt của nhiều nước trong khu vực.

Đối với ba nước Đông Dương, cuối những năm 80 của thế kỉ XX, Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia mới bắt đầu đẩy mạnh phát triển kinh tế bằng cách từng bước chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường.

VẬN DỤNG

Câu hỏi 3. Tìm hiểu về một nhân vật lịch sử có đóng góp trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á và giới thiệu với thầy cô, bạn học.

Giải nhanh:

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, Người đã trải qua cuộc hành trình suốt 30 năm, qua các đại dương và châu lục, lăn lộn trong thực tiễn đấu tranh, tiếp xúc với mọi người lao động nghèo khổ, dù khác màu da, tiếng nói nhưng cùng chung một cảnh ngộ bị áp bức đọa đầy, cùng chung một kẻ thù là đế quốc thực dân, cùng có một khát vọng giải phóng mình khỏi thân phận nô lệ, giành lại độc lập, tự do và nhân phẩm con người.