BÀI 4. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI TỪ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI ĐẾN NAY

KIẾN THỨC MỚI

1. Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến năm 1991 

a. Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 1 (SGK, tr.24), trình bày sự phát triển của chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu sau Chiến tranh thế giới thứ hai.

Giải nhanh:

- 1944-1945: Trước những thất bại về quân sự và được sự giúp đỡ của Hồng quân Liên Xô, các nước đứng lên thành lập chính quyền dân chủ nhân dân.

- 1945-1949: Sau khi thành lập chính quyền dân chủ nhân dân, các nước Đông Âu hoàn thành việc thực hiện những nhiệm vụ của cách mạng dân chủ nhân dân

- 1950 – đầu những năm 70 của thế kỉ XX: Các nước Đông  Âu bắt đầu xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội, đồng thời đạt được nhiều thành tựu.

b. Sự mở rộng của chủ nghĩa xã hội ở châu Á và khu vực Mỹ La-tinh

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 2 (SGK, tr.24), trình bày sự mở rộng của chủ nghĩa xã hội ở châu Á và khu vực Mỹ La-tinh.

Giải nhanh:

Sự mở rộng chủ nghĩa xã hội ở châu Á:

• Năm 1949, nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa được thành lập và lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
• Năm 1954, miền Bắc Việt Nam được giải phóng và tiến hành xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tháng 4/1975: Cả nước Việt Nam tiến lên xây dựng CNXH.
• Tháng 12/1975: Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đi lên xây dựng CNXH.

Sự mở rộng chủ nghĩa xã hội ở Mỹ La-tinh: Từ năm 1961, Cu-ba bước vào thời kì xây dựng xã hội chủ nghĩa.

c. Nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô

Câu hỏi: Giải thích nguyên nhân dẫn tới sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô.

Giải nhanh:

• Thứ nhất, do đường lối lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô và các nước Đông Âu mang tính chủ quan, duy ý chí
• Thứ hai, những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại không được áp dụng kịp thời vào sản xuất
• Thứ ba, quá trình cải cách, cải tổ phạm sai lầm nghiêm trọng về đường lối, cách thức tiến hành. 
• Thứ tư, hoạt động chống phá của các lực lượng thù địch

2. Chủ nghĩa xã hôi từ năm 1991 đến nay

a. Khái quát về chủ nghĩa xã hội từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về chủ nghĩa xã hội từ năm 1991 đến nay.

Giải nhanh:

Từ năm 1991 đến nay:

• Các nước Trung Quốc, Việt Nam, Lào,... từng bước tiến hành cải cách mở cửa, đổi mới, kiên định đi lên con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa
• Ở khu vực Mỹ La-tinh, Cu-ba vẫn quyết tâm đi theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội

b. Thành tựu của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình trong mục b, trình bày những thành tựu cơ bản của công cuộc cải cách, mở cửa ở Trung Quốc. Những thành tựu đó có ý nghĩa như thế nào?

Giải nhanh:

Về kinh tế:

• Duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao liên tục trong nhiều năm. 
• Kinh tế Trung Quốc trở thành một trong những nhân tố quan trọng cho sự tăng trưởng của kinh tế thế giới.
• Dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc đứng hàng đầu thế giới. Thu nhập bình quân đầu người năm 2021 vượt mộc 12 500 USD. 

Về khoa học - công nghệ:

• Trung Quốc là quốc gia thứ ba trên thế giới có tàu bay vào vũ trụ.
• Hệ thống tàu cao tốc hết sức phát triển.

Về đối ngoại:

• Vai trò và vị thế quốc tế của Trung Quốc ngày càng được nâng cao.
• Từ năm 1997 đến năm 1999, Hồng Kông và Ma Cao lần lượt trở lại thuộc chủ quyền của Trung Quốc. 

Về văn hoá - giáo dục:

• Thực hiện cải cách giáo dục toàn diện, nâng cao vị trí của nền giáo dục trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho công cuộc xây dựng và hiện đại hoá đất nước.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Hoàn thành sơ đồ theo mẫu sau để thực hiện các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa xã hội.

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 2: Thành tựu trong công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay đã để lại những bài học kinh nghiệm gì cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?

Giải nhanh:

• Kiên trì chủ nghĩa Mác – Lênin, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa.
• Thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng giữ vững vai trò lãnh đạo, gắn bó mật thiết với nhân dân. 
• Nâng cao cảnh giác, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch