BÀI 4. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI TỪ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

ĐẾN NAY

KIẾN THỨC MỚI

1. Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến năm 1991 

a. Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 1 (SGK, tr.24), trình bày sự phát triển của chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu sau Chiến tranh thế giới thứ hai.

Đáp án chuẩn:

• 1944-1945: Các nước thành lập chính quyền dân chủ nhân dân nhờ sự giúp đỡ của Hồng quân Liên Xô.

• 1945-1949: Hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân chủ nhân dân.

• 1950-1970: Bắt đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội và đạt nhiều thành tựu.

b. Sự mở rộng của chủ nghĩa xã hội ở châu Á và khu vực Mỹ La-tinh

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 2 (SGK, tr.24), trình bày sự mở rộng của chủ nghĩa xã hội ở châu Á và khu vực Mỹ La-tinh.

Đáp án chuẩn:

Châu Á:

• 1949: Thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, chọn con đường xã hội chủ nghĩa.
• 1954: Miền Bắc Việt Nam giải phóng, xây dựng xã hội chủ nghĩa; 1975: Cả nước tiến lên xây dựng CNXH.
• 1975: Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào xây dựng CNXH.

Mỹ La-tinh: Từ 1961, Cu-ba xây dựng xã hội chủ nghĩa.

c. Nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô

Câu hỏi: Giải thích nguyên nhân dẫn tới sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô.

Đáp án chuẩn:

• Đường lối lãnh đạo của Đảng Cộng sản mang tính chủ quan.
• Thành tựu khoa học - công nghệ không được áp dụng kịp thời.
• Cải cách, cải tổ sai lầm nghiêm trọng.
• Hoạt động chống phá từ các lực lượng thù địch.

2. Chủ nghĩa xã hôi từ năm 1991 đến nay

a. Khái quát về chủ nghĩa xã hội từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về chủ nghĩa xã hội từ năm 1991 đến nay.

Đáp án chuẩn:

Từ năm 1991 đến nay:

• Các nước Trung Quốc, Việt Nam, Lào,... từng bước tiến hành cải cách mở cửa, đổi mới, kiên định đi lên con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa

• Ở khu vực Mỹ La-tinh, Cu-ba vẫn quyết tâm đi theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội

b. Thành tựu của công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình trong mục b, trình bày những thành tựu cơ bản của công cuộc cải cách, mở cửa ở Trung Quốc. Những thành tựu đó có ý nghĩa như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Về kinh tế:

• Trung Quốc duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao liên tục.

• Kinh tế Trung Quốc là nhân tố quan trọng trong tăng trưởng kinh tế thế giới.

• Dự trữ ngoại tệ đứng đầu thế giới, thu nhập bình quân đầu người năm 2021 vượt 12.500 USD.

Về khoa học - công nghệ:

• Trung Quốc là quốc gia thứ ba có tàu bay vào vũ trụ.

• Hệ thống tàu cao tốc phát triển mạnh.

Về đối ngoại:

• Vai trò và vị thế quốc tế của Trung Quốc ngày càng cao.

• Hồng Kông và Ma Cao trở lại thuộc chủ quyền Trung Quốc từ 1997 đến 1999.

Về văn hóa - giáo dục: Cải cách giáo dục toàn diện, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ hiện đại hóa đất nước.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Hoàn thành sơ đồ theo mẫu sau để thực hiện các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa xã hội.

Đáp án chuẩn:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 2: Thành tựu trong công cuộc cải cách mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay đã để lại những bài học kinh nghiệm gì cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?

Đáp án chuẩn:

• Kiên trì chủ nghĩa Mác – Lênin, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa.

• Thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng giữ vững vai trò lãnh đạo, gắn bó mật thiết với nhân dân. 

• Nâng cao cảnh giác, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch