BÀI 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG CỦA CÁCH MẠNG TƯ SẢN

KIẾN THỨC MỚI

1. Tiền đề của cách mạng tư sản

a. Về kinh tế

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu, Bảng 1 và quan sát Hình 2 (SGK, tr.5), trình bày tiền đề kinh tế dẫn đến Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

Ở Anh:

• Anh có nền kinh tế phát triển nhất châu Âu
• Ngoại thương phát triển mạnh => Tư sản, quý tộc mới giàu lên nhanh chóng.

13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Giữa thế kỉ XVIII, công thương nghiệp tư bản chủ nghĩa ngày càng phát triển.

Ở Pháp:

• Cuối thế kỉ XVIII, công thương nghiệp rất phát triển, đặc biệt là vùng ven biển.
• Ngoại thương có bước tiến mới

b. Chính trị

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 2, Hình 3 (SGK, tr.6), trình bày tiền đề chính trị của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

Ở Anh: Từ năm 1625, Sác-lơ I lên làm vua cản trở việc kinh doanh làm giàu của tư sản và quý tộc mới.

13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Chính phủ Anh thi hành nhiều chính sách kìm hãm sự

Pháp: duy trì chế độ quân chủ chuyên chế

c. Xã hội

Câu hỏi: Nêu tiền đề xã hội của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

• Ở Anh: Mâu thuẫn giữa quần chúng nhân dân với các thế lực phòng kiến 
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: mâu thuẫn nhân dân Bắc Mỹ với thực dân Anh, đặc biệt là mâu thuẫn giữa tư sản và chủ nô với thực dân Anh.
• Ở Pháp: Mâu thuẫn tư sản và nhân dân với tăng lữ, quý tộc gay gắt.

d. Tư tưởng

Câu hỏi: Dựa vào thông tin ở mục d, trình bày tiền đề tư tưởng của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

• Ở Anh:  tư sản và quý tộc mới sử dụng Thanh giáo làm ngọn cờ tư tưởng 
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ:  khẩu hiệu: “Tự do và tư hữu”, “Thống nhất hoàn toàn hay là chết”
• Ở Pháp: Trào lưu Triết học Ánh sáng đã kịch liệt phê phán tình trạng mục nát, lỗi thời của chế độ phong kiến và Giáo hội Thiên Chúa giáo đương thời

2. Mục tiêu, nhiệm vụ, giai cấp lãnh đạo, động lực của cách mạng tư sản

a. Mục tiêu, nhiệm vụ

Câu hỏi: Phân tích mục tiêu, nhiệm vụ của Cách mạng tư sản Anh, chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

Mục tiêu:

• Ở Anh: Lật đổ phong kiến; thiết lập thống trị của giai cấp tư sản và quý tộc mới; mở đường CNTB 
• 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: Lật đổ thống trị Anh; thiết lập chính quyền của giai cấp tư sản và chủ nô; mở đường cho CNTB phát triển.
• Ở Pháp: Lật đổ chế độ phong kiến; thiết lập nền thống trị của giai cấp tư sản; mở đường cho CNTB phát triển.

Nhiệm vụ:

• Nhiệm vụ dân tộc: xoá bỏ tình trạng phong kiến cát cứ, đánh đuổi thực dân, giải phóng đân tộc, thông nhất thị trường, tạo thành một quốc gia dân tộc 
• Nhiệm vụ dân chủ thể hiện thông qua việc xoá bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản, mỗi người dân đều có quyền tự do chính trị, tự do kinh doanh và có quyên tư hữu.

b. Giai cấp lãnh đạo, động lực cách mạng

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Bảng 6, Hình 6 (SGK, tr.9-10), phân tích giai cấp lãnh đạo, động lực cách mạng của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

3. Kết quả, ý nghĩa của một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu

a. Kết quả

Câu hỏi: Trình bày kết quả của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

- Các cuộc cách mạng tư sản đã lật đổ, xoá bỏ được tàn dư của chế độ phong kiến, thiết lập chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền.

- Tùy thuộc vào điều kiện lịch sử của mỗi nước mà kết quả của các cuộc cách mạng tư sản có sự khác nhau:

• Cách mạng ở Nê-đéc-lan và các bang thuộc địa ở Bắc Mỹ đã giải phóng 
• Cách mạng tư sản Anh thiết lập chế độ quân chủ lập hiến;
• Cách mạng tư sản Pháp dựng nền cộng hoà dân chủ.

b. Ý nghĩa

Câu hỏi: Trình bày ý nghĩa của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp.

Giải nhanh:

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Hoàn thành bảng theo mẫu sau về một trong số các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 2: Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

• Sưu tầm tư liệu về các nhà lãnh đạo của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ, Cách mạng tư sản Pháp. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
• Tìm hiểu mối liên hệ giữa bản Tuyên ngôn Độc lập (Mỹ, năm 1776) và bản Tuyên ngôn Nhân quyên và lân quyên (Pháp, năm 1789) với bản Tuyên ngôn Độc lập (năm 1945) của Việt Nam.

Giải nhanh:

 Mối liên hệ giữa bản Tuyên ngôn Độc lập (Mỹ, năm 1776) và bản Tuyên ngôn Nhân quyên và lân quyên (Pháp, năm 1789) với bản Tuyên ngôn Độc lập (năm 1945) của Việt Nam.

Ra đời sau hai bản Tuyên ngôn lịch sử của nhân loại hơn một trăm năm, trong bối cảnh lịch sử mới, bản Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam đã kế thừa, chắt lọc phát triển giá trị căn cốt, mang tính bền vững và phổ quát nhất của hai bản Tuyên ngôn trước đó. Với những giá trị đó, Tuyên ngôn Độc lập của Việt Nam không chỉ là lời tuyên bố độc lập, khai sinh cho một Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa theo đuổi mục tiêu “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, mà còn đóng góp quan trong cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng con người và vì hạnh phúc của con người.