BÀI 11. TƠ – CAO SU – KEO DÁN TỔNG HỢP

MỞ ĐẦU

Năm 1839, khi trộn cao su thiên nhiên với lưu huỳnh để cải thiện các tính năng của cao su, Charles Goodyear vô tình đánh rơi hỗn hợp này vào bếp đang nóng. Ông ngạc nhiên thấy rằng hỗn hợp tạo thành trở nên cứng nhưng linh động. Tiếp tục nghiên cứu quá trình đun nóng cao su với lưu huỳnh và ông gọi đây là quá trình lưu hoá cao su”.

Cao su là gì? Cao su có những đặc tính nào? Bản chất của quá trình lưu hoá cao su là gì?

Đáp án chuẩn:

- Cao su là vật liệu polymer có khả năng bị biến dạng khi chịu tác dụng của lực bên ngoài và trở lại trạng thái ban đầu khi lực dừng tác dụng.

- Tính đàn hồi.

- Là quá trình chế biến cao su với lưu huỳnh.

1. TƠ

Luyện tập: Tơ tự nhiên có nguồn gốc từ đâu?

Đáp án chuẩn:

Trong tự nhiên: quả bông, lông cừu, dê, thỏ, …

Vận dụng: Tơ tằm cấu tạo gồm 2 loại protein chính: sericin và fibroin. Tại sao không nên sử dụng xà phòng có độ pH cao để giặt quần áo bằng tơ tằm?

Đáp án chuẩn:

Vì dễ bị thuỷ phân làm quần áo mau hỏng.

Thảo luận 1: Tại sao tơ nylon-6,6 kém bền với acid và kiềm?

Đáp án chuẩn:

Vì trong tơ nylon-6,6 có liên kết -CONH- 

Luyện tập: Tơ nitron được điều chế từ acrylonitrile (CH₂=CH-CN). Cho biết công thức của tơ nitron.

Đáp án chuẩn:

-(CH₂-CH(CN))-_n

2. CAO SU

Luyện tập: Liệt kê các lĩnh vực ứng dụng của vật liệu cao su.

Đáp án chuẩn:

- Công nghiệp ô tô và vận tải: lốp xe, phớt,…

- Công nghiệp điện tử: bàn phím, con lăn chuột, linh kiện điện tử,…

- Y tế: bình xịt, dây đeo, găng tay y tế,…

- Xây dựng: đệm cách âm, gioăng kín nước,…

- Công nghiệp hàng tiêu dùng: vòi cao su, đồ chơi,…

Vận dụng: Cây cao su là cây công nghiệp chủ đạo của nước ta. Em hãy tìm hiểu và cho biết sản lượng cao su của nước ta hiện nay khoảng bao nhiêu? Cao su được trồng nhiều ở các tỉnh nào nước ta và loại cây này phù hợp với loại đất nào?

Đáp án chuẩn:

- 1,226 nghìn tấn (năm 2020)

- Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Đồng Nai.

- Đất badan.

Luyện tập: Chloroprene là chất có công thức CH₂=C(Cl)-CH=CH₂. Hãy viết phương trình phản ứng điều chế cao su chloroprene từ chloroprene.

Đáp án chuẩn:

CH₂=C(Cl)-CH=CH₂ -(CH₂-C(Cl)=CH-CH₂)-_n

Luyện tập: Viết phương trình phản ứng điều chế cao su buna-N từ buta-1,3-diene và acrylonitrile (CH₂=CH-CN).

Đáp án chuẩn:

nCH₂=CH-CH-CH₂ + nCH₂=CH-CN –(CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂-CH-CN)-_n

Luyện tập: Kể tên thương mại một số loại keo dán thường gặp.

Đáp án chuẩn:

Keo 502, keo con chó, keo nến, keo silicon, keo sữa, keo AB,…

BÀI TẬP

Bài 1: Loại vật liệu nào sau đây không  phải là tơ tự nhiên?

A. Len         B. Tơ cellulose acetate               C. Bông                 D. Tơ tằm

Đáp án chuẩn:

B 

Bài 2: Cần cho bao nhiêu tấn acrylonytrile để điều chế 1 tấn tơ nitron? Biết hiệu suất của phản ứng trùng hợp là 65%.

Đáp án chuẩn:

1,54 tấn

Bài 3: Hãy tìm hiểu quy trình khai thác và chế biến cao su thiên nhiên.

Đáp án chuẩn:

- Khai thác:

+ Cạo mủ, thu gom, bảo quản.

+ Chu kỳ cạo mủ thường là 3 ngày 1 lần. 

- Chế biến: 

+ Pha loãng: dùng Na₂S₂O₅.

+ Lọc: loại bỏ tạp chất.

+ Cán mỏng: cán cao su đông tụ thành tấm mỏng.

+ Sấy: sấy khô cao su thành dạng tấm.

+ Phân loại và đóng gói.

Bài 4: Len thường để sản xuất các loại áo len giữ ấm vào mùa đông. Đặc biệt, một số loại áo làm bằng lông cừu rất ấm và có giá thành cao. Nêu các điểm cần chú ý khi giặt quần áo làm bằng len.

Đáp án chuẩn:

- Giặt tay.

- Dùng nước ấm để giặt.

- Để tránh áo bị giãn nên pha vào một ít giấm.

- Nên lộn ngược áo len khi giặt.

- Không nên vắt khô áo.

- Đối với áo len, tuyệt đối không được sấy.

- Khi phơi, không nên dùng kẹp hoặc móc treo mà để áo nằm trên khung phơi.

- Nếu giặt máy, không giặt áo len chung với các loại áo khác chất liệu.