BÀI 18. HỢP CHẤT CARBONYL                           

Bài 1: Cinnamaldehyde là hợp chất carbonyl có trong...

Đáp án chuẩn:

Phân tử hợp chất hữu cơ chứa nhóm >C=O được gọi là hợp chất carbonyl. 

I. KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP

Bài 1: Cho các hợp chất có công thức sau...

Đáp án chuẩn:

Hợp chất carbonyl: (B), (D).

• Aldehyde: (B).

• Ketone: (D).

Bài 2: Hãy mô tả hình dạng phân tử methanal và ethanal...

Đáp án chuẩn:

Phân tử methanal có 1 C liên kết với 1 O và 2 H đều nằm trên một mặt phẳng.

Phân tử ethanal có 2 C liên kết với nhau, trong đó 1 C nằm ở tâm một hình tứ diện liên kết với 3H , C còn lại liên kết với 1 O và 1 H

Bài 3: Viết công thức cấu tạo và gọi tên thay thế...

Đáp án chuẩn:

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Bài 1: Dựa vào đặc điểm cấu tạo của hợp chất carbonyl...

Đáp án chuẩn:

Vì lực tương tác giữa các phân tử formic aldehyde hay acetic aldehyde nhỏ 

=>  các chất khí ở điều kiện thường.

Bài 2: Cho các chất có công thức như sau: C₂H₆, C₂H₅OH, HCH=O, CH₃CH=O...

Đáp án chuẩn:

Nhiệt độ sôi: hydrocarbon < carbonyl < alcohol có phân tử khối tương đương.

Những chất có phân tử khối càng lớn thì độ sôi càng cao.

Bài 3: Vì sao các hợp chất carbonyl mạch ngắn...

Đáp án chuẩn:

Vì tạo liên kết hydrogen với nước. Khi số nguyên tử carbon trong gốc hydrocarbon tăng, khả năng tan của hợp chất carbonyl giảm xuống.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Bài 1: Dựa vào giá trị độ âm điện của carbon và oxygen...

Đáp án chuẩn:

Liên kết C=O trong hợp chất carbonyl phân cực về phía nguyên tử oxygen.

Bài 2: Viết sơ đồ phản ứng của các hợp chất carbonyl...

Đáp án chuẩn:

CH₃–CH₂–CH₂–CHO →(LiAlH4) CH₃–CH₂–CH₂–CH₂–OH

CH₃–CH(CH₃)CHO →(LiAlH4) CH₃–CH(CH₃)–CH₂–OH

CH₃–CH₂–CO–CH₃ →(LiAlH4) CH₃–CH₂–CHOH–CH₃ 

Bài 3: Viết phương trình hoá học (nếu có) của...

Đáp án chuẩn:

a) CH₃-CH₂-CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH →to CH₃-CH₂-COONH₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O

CH₃-CO-CH₃ + 2[Ag(NH₃)₂]OH →to không phản ứng.

b) CH₃-CH₂-CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH →to CH₃-CH₂-COONa + Cu₂O + 3H₂O

CH₃-CO-CH₃ + NaOH →to không phản ứng.

Bài 4: Hãy trình bày cách phân biệt acetaldehyde và acetone.

Đáp án chuẩn:

Sử dụng thuốc thử Tollens vì acetone không có phản ứng với thuốc thử Tollens.

PTHH: 

CH₃-CH=O + 2[Ag(NH₃)₂]OH →to CH₃-COONH₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O

Bài 5: Thí nghiệm 1: Phản ứng oxi hóa aldehyde bằng thuốc thử Tollens...

Đáp án chuẩn:

- Có kết tủa xám xuất hiện

PTHH: AgNO₃  +  NH₃ +  H₂O → AgOH + NH₄NO₃

- Sau đó kết tủa tan dần, tạo dung dịch trong suốt

PTHH: AgOH +  2NH₃ → [Ag(NH₃)₂]OH

- Hiện tượng: xuất hiện kết tủa màu trắng xám của kim loại bạc, bám vào thành ống nghiệm, có thể soi gương được.

CH₃CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH →to CH₃COONH₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O

Bài 6: Vì sao trong phản ứng tráng bạc, người ta không đun sôi hỗn...

Đáp án chuẩn:

Aldehyde trong hỗn hợp chất phản ứng có nhiệt độ sôi thấp nên nếu đun sôi, aldehyde sẽ bay hơi. 

Bài 7: Thí nghiệm 2: Phản ứng oxi hóa aldehyde bằng Cu(OH)_2...

Đáp án chuẩn:

Kết tủa màu xanh lam.

PTHH: CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + Na₂SO₄

Màu đỏ gạch (Cu₂O).

CH₃CHO + 2Cu(OH)₂ → CH₃COONa + Cu₂O + 3H₂O

Bài 8: Phản ứng tạo iodoform...

Đáp án chuẩn:

Hiện tượng: xuất hiện kết tủa màu vàng

PTHH: CH3COCH3 + 3I2 + 4NaOH ⟶ CH3COONa  + CHI3 + 3NaI + 3H2O 

IV. ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU CHẾ

Bài 1: Tìm hiểu và trình bày các ứng dụng...

Đáp án chuẩn:

- Formaldehyde: sản xuất nhựa, phẩm nhuộm, chất nổ và dược phẩm.

- Acetaldehyde: điều chế nhiều dược phẩm hoặc các chất có ứng dụng trong thực tiễn. 

- Acetone: dung môi trong sản xuất tơ nhân tạo, thuốc súng không khói,... tổng hợp bisphenol-A, chloroform, thuốc an thần solfonal,...

BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 1: Công thức cấu tạo của acetone là...

Đáp án chuẩn:

C.

Bài 2: Khử CH₃COCH₃ bằng LiAlH₄, thu được sản phẩm là...

Đáp án chuẩn:

D.

Bài 3: Viết công thức cấu tạo và gọi tên thay thế...

Đáp án chuẩn:

Bài 4: Biết công thức cấu tạo của các chất carbonyl...

Đáp án chuẩn:

Công thức có thể có của A là: CH₃–CH₂–CHO và CH₃–CO–CH₃.

Bài 5*: Hợp chất hữu cơ X được dùng nhiều trong tổng hợp hữu cơ...

Đáp án chuẩn:

CH₃-CO-CH₃.

Bài 6: Cho ba chất hữu cơ A, B, C có cùng công thức phân tử là C₃H₆O...

Đáp án chuẩn: