BÀI 14. PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ SỐ NGUYÊN

PHẦN I. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI CUỐI SGK

1. HỆ THỐNG BÀI TẬP CUỐI SGK

Bài 3.9: Tính tổng hai số cùng dấu

a) (-7) + (-2)                             b) (-8) + (-5)

c) (-11) + (-7)                           d) (-6) + (-15)

Bài 3.10: Tính tổng hai số khác dấu

a) 6 + (-2)                                 b) 9 + (-3)

c) (-10) + 4                               d) (-1) + 8

Bài 3.11: Biểu diễn số -4 và số đối của nó trên một trục số

Bài 3.12: Thực hiện các phép trừ sau:

a) 9 - (-2)                        b) (-7) - 4

c) 27 – 30                       d) (-63) - (-15)

Bài 3.13: Hai ca nô cùng xuất phát từ C đi về phía A hoặc B như hình vẽ. Ta quy ước chiều dương từ C đến B (nghĩa là vận tốc và quãng đường từ C về phía B được biểu thị bằng số dương và theo chiều ngược lại là số âm). Hỏi sau một giờ hai ca nô cách nhau bao nhiêu kilômét nếu vận tốc của chúng lần lượt là:

a) 11km/h và 6km/h

b) 11km/h và -6km/h

Bài 3.14: Mỗi hình sau mô tả phép tính nào?

Bài 3.15: Tính nhẩm:

a) (-3) + (-2)                             b) (-8) - 7

c) (-35) + (-15)                         d) 12 - (-8)

Bài 3.16: Tính một cách hợp lí:

a) 152 + (-73) - (-18) - 127

b) 7 + 8 + (-9)  + (-10)

Bài 3.17: Tính giá trị của biểu thức (-156) - x, khi:

a) x = -26

b) x = 76

c) x = (-28) - (-143)

Bài 3.18: Thay mỗi dấu " * " bằng một chữ số thích hợp để có :

2. 5 PHÚT GIẢI BÀI CUỐI SGK

Đáp án bài 3.9:

a) -9                      b) -13

c) -18                    d) -21

Đáp án bài 3.10:

a) 4

b) 6

c) -6

d) 7

Đáp án bài 3.11:

Đáp án bài 3.12: 

a) 11           b) -11

c) -3            d) -78

Đáp án bài 3.13: 

a) 11 - 6 = 5 (km)

b) 11 - (-6) = 17 (km)

Đáp án bài 3.14: 

a) (-5) + 3 = -2

b) 2 - 5 = -3

Đáp án bài 3.15: 

a) -5            b) -15

c) -50          d) 20

Đáp án bài 3.16: 

a) [152 - (-18)] - [127 - (-73)] = -30

b) -4

Đáp án bài 3.17: 

a) -130                  b) -232                  c) -271

Đáp án bài 3.18: 

a) 6                                 b) lần lượt là 7 và 4.

PHẦN II. HỆ THỐNG BÀI TẬP, BÀI GIẢI GIỮA SGK

1. HỆ THỐNG BÀI TẬP GIỮA SGK

Hoạt động 1: Từ gốc O trên trục số, di chuyển sang trái 3 đơn vị đến điểm A (H.3.10). Điểm A biểu diễn số nào ?

Hoạt động 2: Di chuyển tiếp sang trái thêm 5 đơn vị đến điểm B (H.3.11). B chính là điểm biểu diễn kết quả của phép cộng (-3) + (-5). Điểm B biểu diễn số nào ? Từ đó suy ra giá trị của tổng (-3) + ( -5)

Luyện tập 1: Thực hiện các phép cộng sau :

(-12) + (-48)                                                (-236) + (-1 025)

Vận dụng 1: Sử dụng phép cộng hai số nguyên âm để giải bài toán sau (H.3.12):

Một chiếc tàu ngầm cần lặn (coi là theo phương thẳng đứng) xuống điểm A dưới đáy biển. Khi tàu đến điểm B ở độ cao – 135 m, máy đo báo rằng tàu còn cách A một khoảng 45 m. Hỏi điểm A nằm ở độ cao bao nhiêu mét?

Câu hỏi: Tìm số đối của 4; -5; 9; -11

Luyện tập 2: Tìm số đối của mỗi số 5 và -2 rồi biểu diễn chúng trên cùng một trục số.

Hoạt động 3: Từ điểm A biểu diễn số -5 trên trục số di chuyển sang phải 3 đơn vị (H.3.15) đến điểm B. Điểm B biểu diễn kết quả phép cộng nào?

Hoạt động 4: Từ điểm A di chuyển sang phải 8 đơn vị (H.3.16) đến điểm C. Điểm C biểu diễn kết quả của phép cộng nào?

Luyện tập 3: Thực hiện các phép tính:

a) 203 + (- 195).

b) (- 137) + 86.

Vận dụng 2: Sử dụng phép cộng hai số nguyên khác dấu để giải bài toán sau:

Một máy thăm dò đáy biển ngày hôm trước hoạt động ở độ cao – 946 m (so với mực nước biển). Ngày hôm sau người ta cho máy nổi lên 55 m so với hôm trước. Hỏi ngày hôm sau máy thăm dò đáy biển hoạt động ở độ cao nào?

Tranh luận:

Hoạt động 5: Tính và so sánh giá của a + b và b + a với a = - 7, b = 11.

Hoạt động 6: Tính và so sánh giá trị của (a + b) + c và a + (b + c) với a = 2; b = -4 ; c = -6.

Luyện tập 4: Tính một cách hợp lí :

a) (-2 019) + (-550) + (-451)

b) (-2) + 5 + (-6) + 9

Hoạt động 7: Nửa tháng đầu một cửa hàng bán lẻ lãi được 5 triệu đồng, nửa tháng sau bị lỗ 2 triệu đồng. Hỏi tháng đó cửa hàng lãi hay lỗ bao nhiêu triệu đồng?

Giải bài toán trên bằng hai cách:

Cách 1. Tính hiệu giữa số tiền lãi và số tiền lỗ.

Cách 2. Hiểu lỗ 2 triệu là “lãi” – 2 triệu để quy về tính tổng của hai số nguyên.

Hoạt động 8: Hãy quan sát ba dòng đầu và dự đoán kết quả ở hai dòng cuối:

3 - 1 = 3 + (-1)

3 - 2 = 3 + (-2)

3 - 3 = 3 + (-3)

3 - 4 = ?

3 - 5 = ?

Luyện tập 5: Tính các hiệu sau:

a) 5 – (-3)

b) (-7) - 8

Vận dụng 3: Nhiệt độ bên ngoài của một máy bay ở độ cao 10 000 m là – 48^oC. Khi hạ cánh, nhiệt độ ở sân bay là 27^oC. Hỏi nhiệt độ bên ngoài của máy bay khi ở độ cao 10 000 m và khi hạ cánh chênh lệch bao nhiêu độ C?

2. 5 PHÚT GIẢI BÀI GIỮA SGK

Đáp án HD1: 

-3

Đáp án HD2: 

-8

=> Tổng: -8

Đáp án LT1: 

-60

-1 261

Đáp án VD1: 

-(135 + 45) = -180 (m)

Đáp án CH: 

- 4; 5; -9; 11

Đáp án LT2:

-5 và 2.

Đáp án HD3: 

(-5) + 3

Đáp án HD4: 

(-5) + 8

Đáp án LT3: 

a) 8

b) -51

Đáp án VD2: 

(-946) + 55 = -891 (m)

Đáp án TL: 

Số âm.

Đáp án HD5: 

4 và 4

=> Bằng nhau.

Đáp án HD6: 

-8 và -8

=> Bằng nhau

Đáp án LT4:

a) [(-2019) + (-451)] + (-550) = -3020

b) 6

Đáp án HD7: 

Cách 1: 5 - 2 = 3 => Lãi 3 triệu đồng

Cách 2: 5 + (-2) = 3 => Lãi 3 triệu đồng

Đáp án HD8: 

3 + (-4)

3 + (-5)

Đáp án LT5: 

a) 8

b) -15

Đáp án VD3: 

27 - (-48) = 75 (⁰C)