BÀI 5. CỘNG ĐỒNG ASEAN: TỪ Ý TƯỞNG ĐẾN HIỆN THỰC

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN.

CH: Nêu ý tưởng xây dựng cộng đồng ASEAN.

CH: Nêu mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN.

CH: Nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng cộng đồng ASEAN.

CH: Tại sao khẳng định sự ra đời của cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á?

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN.

CH: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN.

CH: Nguyên tắc chính trị cơ bản của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN là gì?

CH: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Kinh tế ASEAN.

CH: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN.

CH: Nêu những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN. Lấy ví dụ minh họa.

LUYỆN TẬP

CH1: Hoàn thành bảng sau về quá trình phát triển của ASEAN theo mẫu sau vào vở ghi.

VẬN DỤNG

CH2: Sưu tầm tư liệu về Cộng đồng ASEAN. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

CH3: Hoàn thành bảng sau về cơ hội và thách thức của Cộng đồng ASEAN đối với Việt Nam theo mẫu sau vào vở ghi.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN.

CH:

- Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này được thành lập năm 1967. Trong Tuyên bố Băng Cốc (1967), các nước thành viên nêu mục tiêu xây dựng một cộng đồng hoà bình và thịnh vượng ở Đông Nam Á.

- Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định
nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập ASEAN. 

- Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một bản sắc khu vực chung cùng nhau giữ gìn hoà bình, hướng tới ổn định, tương trợ, hợp tác phát triển phồn vinh, tăng cường vị thế ASEAN trên trường quốc tế.

CH:

- Mục tiêu tổng quát: là xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN được hình thành dựa trên ba trụ cột là Cộng đồng Chính trị- An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

CH:

- Trên cơ sở văn bản Tầm nhìn ASEAN 2020, các nước thành viên trải qua một
thập kỷ xây dựng mô hình và cơ sở pháp lý cho Cộng đồng ASEAN thông qua Tuyên bố Bali II (2003) và Hiến chương ASEAN (2007). 

- Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 — 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị- an ninh, kinh tế, văn hoá- xã hội.

- Trong giai đoạn 2009 — 2015, nhiều biện pháp tích cực đã được triển khai nhằm
chuẩn bị cho sự xác lập của Cộng đồng ASEAN. 

- Ngày 22-11-2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhóm họp tại Ma-lai-xi-a, tham dự lễ kí kết chính thức Tuyên bố Kua-la Lăm-pơ về thành lập Cộng đồng ASEAN. => Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31-12-2015.

CH:

- Tăng cường sự đồng nhất và tăng cường quan hệ hợp tác: thúc đẩy tinh thần đồng đội.

- Mục tiêu phát triển bền vững: không chỉ chú trọng vào tăng cường kinh tế mà còn vào các khía cạnh như an ninh, văn hóa, xã hội, và môi trường.

- Đa dạng và tích hợp kinh tế: tăng cường sức mạnh cạnh tranh của khu vực trước thách thức từ các nền kinh tế toàn cầu.

- Tăng cường quyền lực chung: cung cấp một nền tảng cho các quốc gia thành viên để thảo luận và đưa ra các giải pháp chung đối với những vấn đề như an ninh, biển Đông, và các thách thức đa chiều khác.

- Hỗ trợ hòa bình và ổn định: giúp ngăn chặn xung đột và tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững.

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN.

CH: Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) là khuôn khổ hợp tác chính trị- an ninh toàn diện nhằm mục tiêu xây dựng một môi trường hoà bình và an ninh
cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á thông qua việc nâng cao hợp tác chính trị - an ninh trong khối ASEAN, kết hợp với sự tham gia của các đối tác bên ngoài.

CH:Nguyên tắc chính trị cơ bản của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN là đồng thuận, không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực.

CH:

- Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là khuôn khổ hợp tác xây dựng ASEAN thành một thị trường và một hệ thống sản xuất thống nhất, trong đó có sự lưu chuyển tự do của hàng hoá, dịch vụ, đầu tư, ...

- AEC thúc dây chính sách cạnh tranh về kinh tế, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ sở hữu trí tuệ, .... hướng tới sự thịnh vượng chung của các quốc gia thành viên.

CH:

- Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC) xây dựng một ASEAN lấy con
người làm trung tâm; có trách nhiệm xã hội nhằm xây dựng tình đoàn kết và thốngnhất bên lâu giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN bằng cách tạo dựng bản sắc chung.

- Trên cơ sở đó, Kế hoạch Tổng thể xây dựng ASCC được thông qua, gồm 6 nội dung chính: phát triển con người, bảo đảm các quyền và công bằng xã hội, bảo đảm môi trường bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển, tạo dựng bản sắc ASEAN, phúc lợi và bảo hiểm xã hội. 

CH:

Thách thức của Cộng đồng ASEAN:

- Chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích. 

- Khả năng hạn chế của cơ sở hạ tầng. 

- Đối mặt với thách thức an ninh. 

- Chênh lệch phát triển kinh tế. 

Ví dụ về việc chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích: Trong vấn đề Biển Đông, các quốc gia thành viên có độ chênh lệch về quan điểm và lợi ích, gây khó khăn trong việc đạt được một tuyên bố chung và xử lý hiệu quả các tranh chấp.

Triển vọng của Cộng đồng ASEAN:

- Tiềm năng thị trường chung lớn

- Tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư:

- Hợp tác về phát triển bền vững:

- Quyền lực hành động chung trên trường quốc tế:

- Giao lưu văn hóa và giáo dục:

Ví dụ về giao lưu văn hóa và giáo dục: Việc tăng cường giao lưu văn hóa và giáo dục trong Cộng đồng ASEAN có thể tạo ra sự hiểu biết sâu sắc hơn giữa các quốc gia thành viên, đồng thời tạo ra cơ hội hợp tác trong lĩnh vực nghệ thuật, văn hóa và giáo dục.

LUYỆN TẬP

CH1:

VẬN DỤNG

CH2:

Quyết định xây dựng Cộng đồng ASEAN được các nhà lãnh đạo thông qua tại hội nghị cấp cao ASEAN 9 (Bali, Indonesia tháng 10/2003) với 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị-  An ninh ASEAN (APSC), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN (ASCC).

Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC) nhằm duy trì và tăng cường an ninh, hòa bình và ổn định, tăng khả năng của ASEAN tự bảo đảm an ninh khu vực. Hợp tác trong khuôn khổ APSC bao gồm hợp tác kiến tạo một nền an ninh toàn diện ở khu vực, ứng phó với các thách thức phi truyền thống, như tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, ứng phó thiên tai khẩn cấp và hợp tác về an ninh hàng hải... ASEAN khẳng định không hướng tới hình thành liên minh quân sự ở khu vực, hoặc một khối phòng thủ chung; các nước thành viên có quyền tự do theo đuổi chính sách đối ngoại riêng cũng như bố trí phòng thủ riêng của mình.
Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) có sứ mệnh nhằm tạo dựng: i) Một thị trường chung và cơ sở sản xuất thống nhất; ii) Một khu vực có sức cạnh tranh; iii) Phát triển đồng đều; iv) Hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. 

Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN (ASCC) nhằm gắn bó chặt chẽ các nước Đông Nam Á trong một cộng đồng gắn kết, phát triển đồng đều, hòa hợp, với các “xã hội quan tâm và chia sẻ”. Cộng đồng văn hóa xã hội có 4 thành tố: (1) Xây dựng cộng đồng các xã hội đùm bọc lẫn nhau; (2) Điều tiết những ảnh hưởng về mặt xã hội của các liên kết kinh tế; (3) Đảm bảo tính bền vững của môi trường (4) Tăng cường nền tảng gắn kết xã hội của khu vực.

CH3: