CHỦ ĐỀ 2: NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ

BÀI 5: CỘNG ĐỒNG ASEAN, TỪ Ý TƯỞNG TỚI HIỆN THỰC

I. Mục tiêu bài học

- Nêu được nét chính về ý tưởng, mục tiêu và kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN.

- Trình bày được nội dung ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN.

Nêu được những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN. Có ý thức sẵn sàng tham gia vào các hoạt động xây dựng Cộng đồng ASEAN.

- Biết cách sưu tầm và sử dụng tài liệu để tìm hiểu về quá trình hình thành và mục tiêu của Cộng đồng ASEAN.

II. Bài học

1. Ý tưởng, mục tiêu và kế hoạch xây dựng cộng đồng ASEAN

a. Ý tưởng xây dựng cộng đồng ASEAN

Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một bản sắc khu vực chung, cùng nhau giữ gìn hoà bình, hướng tới ổn định, tương trợ, hợp tác phát triển phồn vinh, tăng cường vị thế ASEAN trên trường quốc tế.

b. Mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN 

- Mục tiêu tổng quát của Cộng đồng ASEAN là xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN được hình thành dựa trên ba trụ cột là Cộng đồng Chính trị - An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá - Xã hội.

c. Kế hoạch xây dựng cộng đồng ASEAN

Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 - 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội.

2. Ba trụ cột chính của Cộng đồng ASEAN

a. Cộng đồng chính trị - an ninh của ASEAN

Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) là khuôn khổ hợp tác chính trị - an ninh toàn diện nhằm xây dựng một môi trường hoà bình và an ninh cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á thông qua việc nâng cao hợp tác chính trị - an ninh trong khối ASEAN, kết hợp với sự tham gia của các đối tác bên ngoài.

b. Cộng đồng kinh tế ASEAN

Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là khuôn khổ hợp tác nhằm xây dựng ASEAN

thành một thị trường và một nền tảng sản xuất thống nhất, trong đó có sự lưu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn và lao động có tay nghề.

c. Cộng đồng văn hóa - xã hội

Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC) là khuôn khổ hợp tác hướng tới xây dựng một ASEAN lấy con người làm trung tâm và có trách nhiệm xã hội, nhằm xây dựng tình đoàn kết và thống nhất bền lâu giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN bằng cách tạo dựng bản sắc chung, xây dựng một xã hội chia sẻ, đùm bọc, hoà thuận và rộng mở, nơi cuộc sống và phúc lợi của người dân được nâng cao.

3. Cộng đồng ASEAN sau năm 2015

a. Thách thức đối với cộng đồng ASEAN

- Thách thức an ninh đến từ cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; thay đổi cấu trúc địa - chính trị khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói riêng và toàn cầu nói chung.

- Sự đa dạng của các nước thành viên về chế độ chính trị, tôn giáo; khoảng cách về

phát triển kinh tế giữa các nước thành viên.

- Nguy cơ chia rẽ của ASEAN về các vấn đề khu vực và quốc tế, đặc biệt là khi ASEAN vận hành dựa trên nguyên tắc đồng thuận.

- Thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng, như ô nhiễm môi trường, biến đổi

khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh, ... đe doạ môi trường hoà bình, an ninh, ổn định để phát triển của Cộng đồng ASEAN.

b. Triển vọng đối với cộng đồng ASEAN

- Cộng đồng ASEAN đang ngày càng hoàn thiện thể chế, chính sách, cơ chế hợp

tác và đạt được nhiều thành tựu.

- Về đối ngoại, vị thế của ASEAN ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế.