BÀI 5. CỘNG ĐỒNG ASEAN: TỪ Ý TƯỞNG ĐẾN HIỆN THỰC

Mở đầu: Từ ngày 23-10-2014 đến ngày 28-10-2014, tại Hà Nội, 293 thí sinh từ 10 nước ASEAN đã tham gia Kì thi tay nghề ASEAN lần thứ 10 với chủ đề “Kỹ năng nghề – giá trị đích thực của chúng ta”. Kì thi này là hoạt động thực hiện Tuyên bố của lãnh đạo cấp cao ASEAN về phát triển nguồn nhân lực và kỹ năng nghề cho phục hồi kinh tế và phát triển bền vững tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 diễn ra ở Hà Nội năm 2010, đồng thời cũng nhằm thực hiện cam kết xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Vậy ý tưởng, mục tiêu, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN đã được xây dựng như thế nào? Cộng đồng ASEAN được xây dựng trên những trụ cột nào? Những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN là gì?

Giải rút gọn:

Ý tưởng: 

- Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này được thành lập năm 1967. 

- Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định
nhân dịp kỉ niệm 30 năm ngày thành lập ASEAN. 

- Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN.

Mục tiêu xây dựng: 

- Mục tiêu tổng quát: là xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN. 

Kế hoạch xây dựng:

- Trên cơ sở văn bản Tầm nhìn ASEAN 2020, các nước thành viên trải qua một
thập kỷ xây dựng mô hình và cơ sở pháp lý cho Cộng đồng ASEAN thông qua Tuyên bố Bali II (2003) và Hiến chương ASEAN (2007). 

- Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009- 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị- an ninh, kinh tế, văn hoá- xã hội.

- Trong giai đoạn 2009- 2015, nhiều biện pháp tích cực đã được triển khai nhằm chuẩn bị cho sự xác lập của Cộng đồng ASEAN. 

- Ngày 22-11-2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhóm họp tại Ma-lai-xi-a, tham dự lễ kí kết chính thức Tuyên bố Kua-la Lăm-pơ về thành lập Cộng đồng ASEAN. => Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31-12-2015

Cộng đồng ASEAN được xây dựng trên 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN, Cộng đồng Kinh tế ASEAN , Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN.

Những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN: 

Thách thức của Cộng đồng ASEAN:

- Chưa đồng nhất về quan điểm và lợi ích. 

- Khả năng hạn chế của cơ sở hạ tầng. 

- Đối mặt với thách thức an ninh. 

- Chênh lệch phát triển kinh tế. 

Triển vọng của Cộng đồng ASEAN:

- Tiềm năng thị trường chung lớn

- Tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư:

- Hợp tác về phát triển bền vững:

- Quyền lực hành động chung trên trường quốc tế:

- Giao lưu văn hóa và giáo dục

1. Ý TƯỞNG, MỤC TIÊU VÀ KẾ HOẠCH XÂY DỰNG CỘNG ĐỒNG ASEAN.

Câu hỏi: Nêu ý tưởng xây dựng cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN khởi nguồn từ khi tổ chức này được thành lập năm 1967. 

- Năm 1997, ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN được chính thức khẳng định
nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập ASEAN. 

- Tầm nhìn ASEAN 2020 là văn bản đầu tiên đề xuất ý tưởng xây dựng một Cộng đồng ASEAN có nhận thức về các mối quan hệ lịch sử, gắn bó với nhau trong một bản sắc khu vực chung.

Câu hỏi: Nêu mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

Mục tiêu xây dựng cộng đồng ASEAN:

- Mục tiêu tổng quát: xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN. 

- Cộng đồng ASEAN được hình thành trên ba trụ cột: Cộng đồng Chính trị- An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hoá- Xã hội.

Câu hỏi: Nêu những nét chính về kế hoạch xây dựng cộng đồng ASEAN.

Giải rút gọn:

- Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN được thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009- 2015) cùng với các hoạt động triển khai cụ thể trên ba nội dung: chính trị- an ninh, kinh tế, văn hoá- xã hội.

- Trong giai đoạn 2009- 2015, nhiều biện pháp tích cực đã được triển khai nhằm
chuẩn bị cho sự xác lập của Cộng đồng ASEAN. 

- Ngày 22-11-2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã họp tại Ma-lai-xi-a, kí kết chính thức Tuyên bố Kua-la Lăm-pơ về thành lập Cộng đồng ASEAN. => Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31-12-2015.

Câu hỏi: Tại sao khẳng định sự ra đời của cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á?

Giải rút gọn:

Sự ra đời của cộng đồng ASEAN đánh dấu bước phát triển mới của hợp tác khu vực ở Đông Nam Á vì: 

- Tăng cường sự đồng nhất và tăng cường quan hệ hợp tác: nó sự thể hiện cho sự đồng nhất và mức độ chặt chẽ hơn trong quan hệ hợp tác. 

- Mục tiêu phát triển bền vững: Cộng đồng ASEAN mang theo một tầm nhìn chiến lược hơn về phát triển khu vực. 

- Đa dạng và tích hợp kinh tế: Cộng đồng ASEAN cũng nhấn mạnh sự quan trọng của tích hợp kinh tế trong quá trình hợp tác khu vực. 

- Tăng cường quyền lực chung: Sự hình thành của Cộng đồng ASEAN cũng tăng cường quyền lực hành động chung trong việc giải quyết các thách thức và xung đột trong khu vực. 

- Hỗ trợ hòa bình và ổn định: Cộng đồng ASEAN cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực. 

2. BA TRỤ CỘT CỦA CỘNG ĐỒNG ASEAN.

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN.

Giải rút gọn:

Nội dung chính của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN:

- Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) là khuôn khổ hợp tác chính trị- an ninh toàn diện nhằm mục tiêu xây dựng một môi trường hoà bình và an ninh
cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á thông qua việc nâng cao hợp tác chính trị - an ninh trong khối ASEAN, kết hợp với sự tham gia của các đối tác bên ngoài.

Câu hỏi: Nguyên tắc chính trị cơ bản của Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN là gì?

Giải rút gọn:

-Đó là sự đồng thuận, không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực.

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Kinh tế ASEAN.

Giải rút gọn:

- Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là khuôn khổ hợp tác xây dựng ASEAN thành một thị trường và một hệ thống sản xuất thống nhất.

- AEC thúc dây chính sách cạnh tranh về kinh tế, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ sở hữu trí tuệ, .... hướng tới sự thịnh vượng chung của các quốc gia thành viên.

Câu hỏi: Trình bày nội dung chính của Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN.

Giải rút gọn:

- Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC) xây dựng một ASEAN lấy con
người làm trung tâm; có trách nhiệm xã hội nhằm xây dựng tình đoàn kết và thốngnhất bên lâu giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN.

- Kế hoạch Tổng thể xây dựng ASCC được thông qua, gồm 6 nội dung chính: phát triển con người, bảo đảm các quyền và công bằng xã hội, bảo đảm môi trường bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển, tạo dựng bản sắc ASEAN, phúc lợi và bảo hiểm xã hội. 

Câu hỏi: Nêu những thách thức và triển vọng của Cộng đồng ASEAN. Lấy ví dụ minh họa.

Giải rút gọn:

Thách thức của Cộng đồng ASEAN:

- Không đồng nhất trong chính sách và quan điểm của các thành viên.

- Khả năng hạn chế của cơ sở hạ tầng. 

- Đối mặt với thách thức an ninh. 

- Chênh lệch phát triển kinh tế. 

Ví dụ về Không đồng nhất trong chính sách và quan điểm của các thành viên: Trong việc xử lý tranh chấp Biển Đông, có sự chênh lệch về quan điểm giữa các thành viên ASEAN về cách tiếp cận và giải quyết vấn đề này.

Triển vọng của Cộng đồng ASEAN:

- Tiềm năng thị trường chung lớn

- Tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư:

- Hợp tác về phát triển bền vững:

- Quyền lực hành động chung trên trường quốc tế:

- Giao lưu văn hóa và giáo dục:

Ví dụ về giao lưu văn hóa và giáo dục: Việc tăng cường giao lưu văn hóa và giáo dục trong Cộng đồng ASEAN có thể tạo ra sự hiểu biết sâu sắc hơn giữa các quốc gia thành viên, tạo ra cơ hội hợp tác trong lĩnh vực nghệ thuật, văn hóa và giáo dục.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hoàn thành bảng sau về quá trình phát triển của ASEAN theo mẫu sau vào vở ghi.

Giải rút gọn:

VẬN DỤNG

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về Cộng đồng ASEAN. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Giải rút gọn:

Quyết định xây dựng Cộng đồng ASEAN được các nhà lãnh đạo thông qua tại hội nghị cấp cao ASEAN 9 (Bali, Indonesia tháng 10/2003) với 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị-  An ninh ASEAN (APSC), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN (ASCC).

Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC) nhằm duy trì và tăng cường an ninh, hòa bình và ổn định, tăng khả năng của ASEAN tự bảo đảm an ninh khu vực. Hợp tác trong khuôn khổ APSC bao gồm hợp tác kiến tạo một nền an ninh toàn diện ở khu vực, ứng phó với các thách thức phi truyền thống, như tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, ứng phó thiên tai khẩn cấp và hợp tác về an ninh hàng hải... 
Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) có sứ mệnh nhằm tạo dựng: i) Một thị trường chung và cơ sở sản xuất thống nhất; ii) Một khu vực có sức cạnh tranh; iii) Phát triển đồng đều; iv) Hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. 

Cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN (ASCC) nhằm gắn bó chặt chẽ các nước Đông Nam Á trong một cộng đồng gắn kết, phát triển đồng đều, hòa hợp, với các “xã hội quan tâm và chia sẻ”. 

Câu 3: Hoàn thành bảng sau về cơ hội và thách thức của Cộng đồng ASEAN đối với Việt Nam theo mẫu sau vào vở ghi.

Giải rút gọn: