BÀI 7: Ý TƯỞNG, CƠ HỘI KINH DOANH VÀ CÁ NĂNG LỰC CẦN THIẾT CỦA NGƯỜI KINH DOANH

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

MỞ ĐẦU

CH: Em hãy chia sẻ với bạn một ý tưởng kinh doanh mà em thấy hấp dẫn.

KHÁM PHÁ

1. Ý tưởng kinh doanh

a. Ý tưởng kinh doanh và sự cần thiết của ý tưởng kinh doanh.

CH: Em hãy đọc trường hợp, quan sát sơ đồ và trả lời câu hỏi:

Trường hợp, sơ đồ (Trang 45, 46 SGK)

a. Theo em, vì sao các hãng sản xuất điện thoại luôn cần phải có ý tưởng kinh doanh?

b. Em hãy khai thác nội dung trong hình ảnh để làm rõ các dấu hiệu nhận diện một ý tưởng kinh doanh?

b. Các nguồn giúp ý tưởng kinh doanh.

CH: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1, 2 (Trang 47 SGK)

a. Em hãy cho biết ý tưởng kinh doanh của các chủ thể được nhắc đến từ thông tin trên đến từ đâu từ các nguồn nào. Theo em nguồn tạo ý tưởng kinh doanh có vai trò như thế nào đối với quá trình kinh doanh của chủ thể.

b. Ngoài những nguồn trên theo em còn có những nguồn nào giúp tạo ý tưởng kinh doanh.

2. Cơ hội kinh doanh

CH: Em hãy quan sát sơ đồ, đọc trường hợp và trả lời câu hỏi

Sơ đồ, trường hợp (Trang 48, 49 SGK)

a. Em hãy khai thác nội dung của hình ảnh để làm rõ các dấu hiệu nhận diện một cơ hội kinh doanh và cho biết thế nào là cơ hội kinh doanh.

b. Theo em, các chủ thể sản xuất kinh doanh trường hợp trên đã nhận diện cơ hội kinh doanh như thế nào?

3. Tầm quan trọng của việc xây dựng ý tưởng kinh doanh và xác định đánh giá các cơ hội kinh doanh.

CH: Em hãy quan sát sơ đồ, đọc thông tin, trường hợp và trả lời câu hỏi

Sơ đồ, Thông tin, Trường hợp (Trang 49, 50 SGK)

a.  Em hãy quan sát sơ đồ trên để làm rõ mối quan hệ ý tưởng kinh doanh và cơ hội kinh doanh

b. Em hãy mô tả việc xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh được thể hiện qua thông tin trên. Theo em, việc xác định đánh giá cơ hội kinh doanh có vai trò như thế nào?

c. Theo em, việc xây dựng ý tưởng không tốt và đánh giá không đúng cơ hội kinh doanh thì hiệu quả thu được không cao, thậm chí có thể khiến các chủ thể sản xuất kinh doanh thất bại.

4. Các năng lực cần thiết của người kinh doanh

CH: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1, Trường hợp 2 (Trang 51 SGK)

a. Em hãy cho biết các chủ thể kinh doanh có các năng lực kinh doanh nào?

b. Theo em ngoài các năng lực trên, người kinh doanh cần có những năng lực nào nữa? Em hãy nêu những hiểu biết của em về năng lực đó?

LUYỆN TẬP

CH1: Em hãy lấy ví dụ về một ý tưởng kinh doanh và cơ hội kinh doanh trong một số lĩnh vực của nền kinh tế hiện nay?

CH2: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Một ý tưởng kinh doanh mới có tính khả thi thể hiện ở việc phân biệt sản phẩm; dịch vụ mới với các sản phẩm/ dịch vụ hiện có.

b. Một ý tưởng kinh doanh rốt phải là một ý tưởng tạo ra sự khác biệt, chẳng hạn như sự tiện lợi, giá trị, tốc độ so với các dịch vụ hiện có.

c. Ý tưởng kinh doanh muốn thành công phải có ý tưởng mới hoàn toàn, chưa có người kinh doanh nào nghĩ ra ý tưởng đó,

d. Ý tưởng kinh doanh là xương sống của kế hoạch kinh doanh.

e. Ý tưởng kinh doanh chỉ là yếu tố phụ, vốn kinh doanh mới là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành bại của doanh nghiệp.

g. Không cần thiết phải có ý tưởng kinh doanh, chỉ cần sao chép ý tưởng của một sản phẩm, dịch vụ khác cũng có thể thành công.

CH3: Em hãy vẽ sơ đồ tư duy về các năng lực cần thiết của người kinh doanh và cho biết tầm quan trọng của mỗi năng lực đó.

CH4: Em hãy cho biết những biểu hiện dưới đây là những biểu hiện cho năng lực nào của người kinh doanh.

a. Sự khéo léo chủ ngữ trong giao tiếp, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, giải quyết hài hòa các mối quan hệ trong và ngoài liên quan đến công việc kinh doanh.

b. Biết lập kế hoạch kinh doanh, tổ chức nguồn lực, phối hợp công việc, giám sát cấp dưới, chuyển giao, chia sẻ quyền lực cho cấp dưới, để đội ngũ nhân lực phát huy hết hiệu quả, tính sáng tạo trong kinh doanh.

c. Có ý chí bền bỉ cả về thể chất và tinh thần duy trì thái độ lạc quan và dám chấp nhận rủi ro trong kinh doanh, biết tự đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu, vai trò, giá trị khả năng điều kiêhn và các quan hệ xã hội của bản thân

d. Biết tạo sự khác biệt trong ý tưởng kinh doanh, phân tích được cơ hội và thách thức trong công việc kinh doanh của bản thân.

e. Thực hiện trách nhiệm của người kinh doanh với tổ chức, cộng đồng và xã hội.

g. Có kiến thức, kĩ năng về ngành nghề/ lĩnh vực kinh doanh

h. Có chiến lược kinh doanh rõ ràng, biết xác định mục tiêu ngắn hạn, dài hạn.

i. Biết đánh giá cơ hội kinh doanh, lựa chọn và chớp cơ hội  kinh doanh.

VẬN DỤNG

CH1: Em hãy tìm hiểu cơ hội kinh doanh một sản phẩm, dịch vụ mà em cho rằng có thể mang lại lợi nhuận cho các chủ thể sản xuất kinh doanh.

CH2: Hãy xây dựng một ý tưởng kinh doanh phù hợp với năng lực của bản thân và làm rõ tính vượt trội; tính mới mẻ, độc đáo; tính hữu dụng; tính khả thi và lợi thế cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ của mình so với các sản phẩm, dịch vụ đã có trên thị trường.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

MỞ ĐẦU

CH: Mở phòng tập GYM

Mọi người ngày nay ai cũng quan tâm đến sức khỏe của mình và dành thời gian cho những buổi luyện tập thể thao mỗi tuần. Đây là cơ hội dành cho bạn khi chưa biết kinh doanh gì hôm nay, chúng ta có thể mở một phòng tập thể hình, yoga… để kinh doanh trong năm 2022 này.

Tất nhiên, chuyện mở phòng tập không còn là ý tưởng mới gì ở đây cả, nhưng bạn có thể làm điều gì đó khác biệt đi. Chẳng hạn như xây dựng một phòng tập với thiết kế mang đậm vẻ thiên nhiên giúp mang đến cho mọi người một không gian khác biệt với những ồn ào thành phố; thường xuyên kết nối với mọi người thông qua các công cụ trực tuyến như Facebook live stream chẳng hạn, vừa giúp tăng sự uy tín thương hiệu và xây dựng mạng lưới liên kết mạnh mẽ hơn.

Hiện nay, rất nhiều CLB thể hình Việt Nam cũng đã biết tận dụng internet để quảng bá hình ảnh của họ, từ xây dựng website, cho đến lập fanpage và thường xuyên chia sẻ các bài tập mới, những thiết bị hiện đại để tăng sự thu hút với mọi người.

KHÁM PHÁ

1. Ý tưởng kinh doanh

a. Ý tưởng kinh doanh và sự cần thiết của ý tưởng kinh doanh.

CH: a. Để duy trì được lợi thế cạnh tranh, tăng doanh số, thu được lợi nhuận cao, giữa vững thị phần và mở rộng sự phát triển trong tương lai, nên các hãng sản xuất điện thoại luôn cần phải có ý tưởng kinh doanh.

b. Những dấu hiệu nhận diện một ý tưởng kinh doanh tốt là:

- Tính vượt trội, thể hiện ở việc: sản phẩm/ dịch vụ của bạn có điểm gì nổi trội so với các sản phẩm/ dịch vụ khác trên thị trường?

- Tính mới mẻ và độc đáo, thể hiện ở việc: sản phẩm/ dịch vụ của bạn có điểm gì mới mẻ, độc đáo, khác biệt so với các sản phẩm/ dịch vụ khác trên thị trường?

- Tính hữu dụng, thể hiện ở việc: sản phẩm/ dịch vụ của bạn có sức sống lâu dài, tính hữu dụng cao và thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng hay không?

- Tính khả thi, thể hiện ở việc: sản phẩm/ dịch vụ của bạn có thể thực hiện chứ không phải là nghĩ hay vẽ ra những ý tưởng kinh doanh bất khả thi.

- Lợi thế cạnh tranh, thể hiện ở việc: cách thức kinh doanh của bạn phải tiến bộ, có khả năng cạnh tranh hơn so với cách thức kinh doanh đang có.

b. Các nguồn giúp ý tưởng kinh doanh.

CH: a. Theo em nguồn tạo ý tưởng kinh doanh có vai trò quan trọng đối với quá trình kinh doanh của chủ thể. Các nguồn tạo ý tưởng kinh doanh có thể xuất phát từ lợi thế nội tại như sự đam mê, hiểu biết, khả năng huy động các nguồn lực,... cơ hội từ bên ngoài....

b. Ngoài những nguồn trên theo em còn có những nguồn khác như bạn bè, gia đình, học tập,... giúp tạo ý tưởng kinh doanh.

2. Cơ hội kinh doanh

CH: a.  - Dấu hiệu nhận diện một cơ hội kinh doanh tốt:

+ Tính hấp dẫn: cơ hội kinh doanh mang lại lợi nhuận cao, sức ép cạnh tranh thấp.

+ Tính thời điểm: cơ hội kinh doanh hợp thời, không sớm hoặc muộn so với thị trường.

+ Tính ổn định: cơ hội kinh doanh có tính lâu dài và bền vững.

+Hướng đến nhu cầu của thị trường: cơ hội kinh doanh tạo ra được giá trị cho khách hàng và người tiêu dùng.

- Cơ hội kinh doanh là tập hợp các hoàn cảnh thuận lợi tạo ra nhu cầu đối với sản phẩm, dịch vụ của một nhóm khách hàng dẫn đến xuất hiện cơ hội thoả mãn nhu cầu này, qua đó thực hiện được mục tiêu kinh doanh (thu lợi nhuận).

b. Theo em, các chủ thể sản xuất kinh doanh trường hợp trên đã nhận diện cơ hội kinh doanh qua lợi nhuận và nhu cầu đối với sản phẩm, dịch vụ của một nhóm khách hàng dẫn đến xuất hiện cơ hội thỏa mãn nhu cầu.

3. Tầm quan trọng của việc xây dựng ý tưởng kinh doanh và xác định đánh giá các cơ hội kinh doanh.

CH: a. Mối quan hệ ý tưởng kinh doanh và cơ hội kinh doanh: có sự tác động quan trọng với nhau cơ hội kinh doanh là tập hợp các hoàn cảnh thuận lợi tạo ra nhu cầu đối với sản phẩm còn ý tưởng kinh doanh là lên kế hoạch để tạo dựng lên cơ hội kinh doanh.

b. Xây dựng ý tưởng và xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Nếu xây dựng ý tưởng không tốt và đánh giá không đúng cơ hội kinh doanh thì hiệu quả thu được không cao, thậm chí khiến chủ thể kinh doanh thất bại.

c. Việc xây dựng ý tưởng không tốt và đánh giá không đúng cơ hội kinh doanh thì hiệu quả thu được không cao, thậm chí có thể khiến các chủ thể sản xuất kinh doanh thất bại.

4. Các năng lực cần thiết của người kinh doanh

CH: a. Các chủ thể kinh doanh có các năng lực kinh doanh: năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; năng lực tổ chức, lãnh đạo, năng lực nắm bắt cơ hội, năng lực thiết lập quan hệ,...

b. - Kỹ năng giao tiếp linh hoạt: Là một người lãnh đạo, bạn sẽ phải giao tiếp với rất nhiều người với nhiều tính cách và cách làm việc khác nhau. Do đó, bạn cần có khả năng ứng biến khi giao tiếp với từng người để đạt được sự đồng thuận, vui vẻ. Hơn thế nữa, bạn phải biết cách truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, dễ hiểu để cấp dưới nắm được đầy đủ mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng.

- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Đây là kỹ năng quan trọng quyết định sự thành công của tập thể hoặc của một nhóm làm việc chung. Bởi vì trong quá trình làm việc chung sẽ luôn xảy ra các vấn đề dẫn đến việc các thành viên bất đồng ý kiến. Người lãnh đạo lúc này sẽ cần phải giải quyết vấn đề một cách khéo léo, tìm ra các giải pháp tối ưu nhất cho cả tập thể. Đôi khi có những vấn đề khó và hóc búa, người lãnh đạo sẽ phải chủ động xem xét cũng như tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi của vấn đề và tập hợp mọi người lại để cùng giải quyết.

- Kỹ năng ra quyết định: Việc ra quyết định của người lãnh đạo ảnh hưởng rất lớn đến tập thể, doanh nghiệp. Đặc biệt là trong môi trường kinh doanh, sự biến động của thị trường và các tác nhân khách quan là điều mà không ai có thể lường trước được. Vậy nên, người lãnh đạo phải nhìn nhận, phân tích được tình hình, nhận thấy các rủi ro và đưa ra quyết định kịp thời, sáng suốt nhất.

- Có tư duy chiến lược: Một người lãnh đạo tài giỏi chắc chắn đều là những người thông minh, có tư duy chiến lược. Đó là chìa khóa để họ có thể thành công trong sự nghiệp và cuộc sống. Với tư duy logic cùng sáng suốt, người lãnh đạo mới có thể phân tích sâu sắc và lập nên kế hoạch hiệu quả, vượt qua đối thủ, đạt được mục tiêu của tổ chức, doanh nghiệp đề ra. Nếu không có tư duy chiến lược, người lãnh đạo sẽ rất khó đưa doanh nghiệp phát triển một cách vượt bậc. 

- Kỹ năng lập kế hoạch: Lập kế hoạch cũng là một kỹ năng quan trọng của người lãnh đạo để vạch ra đường hướng, xác định mục tiêu và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các nhân viên, cấp dưới. Người lãnh đạo giỏi sẽ lập được kế hoạch đầy đủ, chi tiết, có sự phân công hợp lý và giải quyết được vấn đề chung mà công ty hoặc tổ chức đang gặp phải. 

- Kỹ năng quản lý con người: Một tập thể hay công ty đều gồm rất nhiều con người cùng làm việc và sinh hoạt với nhau. Mỗi người một tính cách, một quan điểm và điểm mạnh riêng. Do đó, người lãnh đạo cần phải nắm bắt được những yếu tố đặc biệt của từng người để biết cách sử dụng, khuyến khích cá nhân phát huy hết khả năng trong công việc. Đồng thời thông qua đó, người lãnh đạo còn có thể giải quyết những mâu thuẫn xảy ra giữa các thành viên một cách hợp lý và nhanh nhất.

- Khả năng xây dựng sự tin cậy: Bạn không thể nào trở thành một nhà lãnh đạo thành công nếu chỉ có một mình bạn. Mà bạn cần có sự ủng hộ, tin cậy từ tất cả mọi người trong một tập thể. Để tạo được sự tin tưởng đó, bạn phải luôn luôn thể hiện sự uy tín, năng lực của bản thân và đi đầu trong mọi công việc, nhiệm vụ.

- Truyền cảm hứng, tạo động lực: Một người lãnh đạo tốt không chỉ biết lo cho bản thân mà còn phải luôn nghĩ đến đồng đội và cấp dưới của mình. Trong những thời điểm công việc gặp khó khăn, mọi người nản lòng thì người lãnh đạo phải vững vàng, truyền năng lượng tích cực, hướng mọi người tới kết quả tương lai để tạo động lực cho họ tiếp tục làm việc.

- Kỹ năng giao quyền hiệu quả: Người lãnh đạo tốt sẽ không chỉ giao việc từ trên xuống và theo dõi sát xao nhân viên của mình. Mà còn phải tìm đúng người, giao đúng việc, trao sự tin tưởng cho nhân viên và sẵn sàng giúp đỡ khi họ gặp khó khăn. Điều đó sẽ khiến cho cấp dưới làm việc với tinh thần phấn khởi, công việc được hiệu quả hơn rất nhiều.

- Khả năng giảng dạy và cố vấn: Người lãnh đạo không chỉ là người đứng đầu mà còn là một người thầy, người tiền bối trong lĩnh vực. Do đó, nếu muốn trở thành người lãnh đạo tốt, được mọi người kính trọng thì bạn nên có khả năng cố vấn, chỉ bảo cho người khác, cho cấp dưới của mình, giúp họ vượt qua những khó khăn tạm thời.

LUYỆN TẬP

CH1: Cửa hàng đồ gia dụng

Bất cứ gia đình nào cũng cần đến đồ gia dụng. Vì vậy đây là một trong những mặt hàng được sử dụng phổ biến hiện nay. Cũng chính vì thế mà các nhà bán lẻ luôn đánh giá chúng trở thành mặt hàng kinh doanh lý tưởng khi khởi nghiệp.

Xác định thị trường của bạn là ở đâu? Nhắm vào những đối tượng nào? Hãy trả lời câu hỏi đó một cách cân nhắc trước khi bước vào đầu tư. Không biết bạn bắt đầu sớm hay muộn, trước bạn có bao nhiêu người đã làm, nhưng nếu bạn làm tốt hơn thì thị trường lĩnh vực này vẫn luôn rộng mở.

CH2: - Ý kiến A, không đồng tình. Vì: tính khả thi của ý tưởng kinh doanh thể hiện ở việc: sản phẩm/ dịch vụ của bạn có thể thực hiện chứ không phải là nghĩ hay vẽ ra những ý tưởng kinh doanh bất khả thi.

- Ý kiến B, đồng tình. Vì: Việc tạo ra sự khác biệt (ví dụ: sự tiện lợi, giá trị, tốc độ… so với các sản phẩm/ dịch vụ hiện có) là biểu hiện của tính mới mẻ, sáng tạo, độc đáo trong ý tưởng kinh doanh.

- Ý kiến C, không đồng tình. Vì:

+ Ý tưởng kinh doanh là những suy nghĩ, hành động sáng tạo, có tính khả thi, có thể đem lại lợi nhuận trong kinh doanh.

+ Trong kinh doanh, ý tưởng kinh doanh không nhất thiết phải là ý tưởng mới hoàn toàn; mà chúng ta có thể cải tiến trên cơ sở ý tưởng kinh doanh đã có trước đó.

- Ý kiến D, đồng tình. Vì: ý tưởng kinh doanh là điểm xuất phát của quá trình sản xuất kinh doanh. Trên cơ sở xây dựng được ý tưởng kinh doanh độc đáo, sáng tạo, các chủ thể kinh tế mới có thể đưa ra những quyết định phù hợp nhất cho việc sản xuất, kinh doanh của mình, để có thể thu được lợi nhuận, duy trì được lợi thế cạnh tranh và mở rộng sự phát triển trong tương lai.

- Ý kiến E, không đồng tình. Vì:

+ Sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó, có những yếu tố rất quan trọng như: ý tưởng và cơ hội kinh doanh; năng lực kinh doanh của chủ thể kinh tế,…

+ Nếu có nguồn vốn tốt, nhưng chủ thể kinh tế không có ý tưởng kinh doanh độc đáo, mới mẻ; không tận dụng, nắm bắt được các cơ hội kinh doanh; không có chiến lược kinh doanh phù hợp trong từng giai đoạn,… thì hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn hoặc có thể dẫn đến thất bại.

CH3:

CH4: - Biểu hiện A. Thể hiện năng lực: thiết lập quan hệ.

- Biểu hiện B. Thể hiện năng lực: tổ chức, lãnh đạo.

- Biểu hiện C. Thể hiện năng lực: kiên trì với mục tiêu, nỗ lực hết mình với công việc.

- Biểu hiện D. Thể hiện năng lực: phân tích và sáng tạo

- Biểu hiện E. Thể hiện năng lực: thực hiện trách nhiệm với xã hội.

- Biểu hiện G. Thể hiện năng lực: chuyên môn, nghiệp vụ.

- Biểu hiện H. Thể hiện năng lực: có tầm nhìn chiến lược.

- Biểu hiện I. Thể hiện năng lực: nắm bắt cơ hội kinh doanh.

VẬN DỤNG

CH1: Cơ hội kinh doanh sản phẩm: ống hút thân thiện với môi trường

- Nhu cầu sử dụng ống hút trên thị trường rất lớn.

- Xu hướng “tiêu dùng xanh” và ý thức bảo vệ môi trường của người dân Việt Nam được nâng cao.

- Nguồn cung ứng nguyên liệu dồi dào, đa dạng (giấy, tre, thân cây sậy, bột gạo,…).

CH2: Ý tưởng kinh doanh sản phẩm: cây cảnh mini

- Tính vượt trội:

+ Có thể thiết kế thành các tiểu cảnh, phù hợp với từng mục đích, sở thích và yêu cầu khác nhau của khách hàng.

+ Chi phí sản xuất nhỏ, thời gian sản xuất ra sản phẩm ngắn hơn so với mặt hàng cây cảnh thông thường.

+ Có thể kết hợp kinh doanh sản phẩm chính với các sản phẩm phụ trợ khác, như: hạt giống, cây giống, chậu trồng cây mini, các phụ kiện phục vụ việc thiết kế tiểu cảnh,…

- Tính mới mẻ, độc đáo: Giá thành rẻ hơn so với mặt hàng cây cảnh thông thường.

+ Nhỏ, gọn, chiếm ít không gian, linh hoạt trong việc dịch chuyển => phù hợp cho việc trang trí ở nhiều địa điểm, như: bàn học, bàn uống nước, kệ sách,…

+ Đa dạng về loại cây trồng; có thể linh hoạt trong việc thiết kế kiểu dáng,… từ đó phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng, như: học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng, người dân lao động,…

- Tính hữu dụng: Đáp ứng được nhu cầu chơi cây cảnh của nhiều người.

+ Phù hợp với xu hướng “tiêu dùng xanh” của nhiều người hiện nay.

- Tính khả thi: Chi phí đầu tư không lớn.

+ Bản thân đã có sẵn một số lợi thế nội tại về: kiến thức, kinh nghiệm trồng các loại cây cảnh; có địa bàn để thực hành; có sự hỗ trợ (cả về vốn và kinh nghiệm sản xuất) từ người thân trong gia đình.

- Lợi thế cạnh tranh: Kết hợp bán hàng trực tiếp và bán online.

+ Xung quanh địa bàn đang sinh sống chưa có ai kinh doanh mặt hàng này nên đối thủ cạnh tranh ít.

+ Có thể khai thác và tận dụng tệp khách hàng sẵn có là: các bạn học sinh cùng trường, người dân xung quanh khu phố,…