BÀI 7. CHẾ BIẾN THỰC PHẨM CÓ SỬ DỤNG NHIỆT

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG   

CH: Kể tên các món ăn trong Hình 7.1 và cho biết điểm giống nhau trong cách thức làm chín các món ăn này.

I. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG NƯỚC NÓNG

CH: Theo em, việc chần thịt trước khi luộc có tác dụng gì?

CH: Ngoài cách luộc thịt như trên, em có thể giới thiệu cách luộc thịt khác mà em biết để thịt luộc được mềm, thơm và ngon.

CH: Thực hiện luộc thịt có bổ sung hành khô nướng và không bổ sung. So sánh và nhận xét hương và vị của thịt luộc, nước luộc thịt.

CH: Theo em, việc ướp thịt trước khi nấu canh có tác dụng gì?

CH: Em hãy giới thiệu một số loại nguyên liệu động vật khác có thể nấu với canh rau cải.

CH: Thực hiện nấu canh cải có mở nắp khi sôi và không mở nắp. So sánh và nhận xét màu của rau.

CH: Việc khía nhẹ trên bề mặt cá khi sơ chế trước khi ướp nhằm mục đích gì?

CH: Thực hiện kho cá có bổ sung nước màu hoặc không bổ sung. So sánh và nhận xét chất lượng 2 loại cá kho này.

CH:

1. Ngoài cách kho cá như trên, hãy giới thiệu một số món kho khác em biết hoặc đã làm.

2. Cá kho có thể ăn cùng với những món ăn nào?

II. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG HƠI NƯỚC NÓNG

CH:

1. Mục đích của việc khứa 2 - 3 đường chéo lên mỗi mặt của thân cá trước khi ướp là gì?

2. Theo em, thời gian hấp cá phụ thuộc vào những yếu tố nào?

CH: Để món cá hấp xì dầu thơm ngon, em đã sử dụng những loại gia vị nào?

CH:

1. Ngoài cá rô phi, cá diêu hồng hay cá chim, kể tên những loại cá có thể hấp xì dầu mà em biết.

2. Chế biến một món cá hấp xì dầu phù hợp với thực tiễn ở gia đình, địa phương em.

III. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG KHÔNG KHÍ NÓNG

CH: Để món thịt lợn nướng chín đều, lên màu đẹp và không bị cháy, trước khi chế biến em sẽ lưu ý các bạn trong nhóm những điều gì?

CH: Em hãy kể tên các món thịt nướng khác mà em biết.

CH: 

1. Bạn em rất thích món thịt nướng nên thường xuyên ăn, em có đồng tình với chế độ ăn của bạn em không và tại sao?

2. Chế biến một món thịt nướng sử dụng nguyên liệu sẵn có ở địa phương em.

IV. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG DẦU, MỠ NÓNG

CH: Khi chế biến món bò cuốn lá lốt, em cần phải đeo găng tay nylon để thực hiện những công việc nào? Vì saø?

CH: Những loại nguyên liệu nào có thể thay thế thịt bò và lá lốt khi làm món chả thịt cuốn?

CH:

1. Kể tên những thành phần dinh dưỡng chính trong món bò cuốn lá lốt chiên mà nhóm em đã thực hiện.

2. Em hãy lên thực đơn, tiến hành chế biến món ăn tương tự từ những nguyên liệu thịt và lá cuốn sẵn có ở địa phương em (thịt bò, thịt lợn, lá lốt, lá xương sông,...)

CH: Chế biến các món rang có nhất thiết phải dùng dầu ăn hay mỡ không? Kể tên các món rang có dùng chất béo và không dùng chất béo.

CH: Hãy kể các loại cơm rang mà em biết và những thành phần chính có trong món cơm rang đó.

CH: Nhà bạn A bữa ăn trước còn lại cơm nguội, ít tôm, ít lạc rang, ít dưa chua. Với các nguyên liệu như vậy, bạn A có thể làm món cơm rang thập cẩm được không? Em hãy tư vấn cho bạn nhé.

CH: Vì sao khi chế biến món xảo cần phải dùng lửa to?

CH: Kể tên những chất dinh dưỡng chính trong món thịt lợn xào súp lơ mà nhóm em đã thực hiện.

CH:

1. Kể tên những loại nguyên liệu thực phẩm có thể sử dụng để chế biến món xào.

2. Em hãy lên thực đơn, tiền hành chế biến món ăn tương tự từ những nguyên liệu thịt, rau, củ, quả sẵn có ở địa phương em.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

KHỞI ĐỘNG       

CH:

a) Cá kho

b) Đậu phụ rán

c) Bánh mì

d) Xôi

e) Canh cua

g) Rau củ xào

Điểm giống nhau trong cách thức làm chín các món ăn này là đều sử dụng nhiệt.

I. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG NƯỚC NÓNG

CH: Việc chần thịt trước khi luộc giúp loại bỏ các tạp chất, bọt bề mặt, và làm sạch thịt, giúp cho thịt sau khi luộc có màu sắc đẹp hơn và hương vị tốt hơn.

CH: Cách khác để luộc thịt mềm và thơm là thêm một ít giấm hoặc muối vào nước luộc để thịt không bị tanh và hấp thụ được hương vị từ gia vị.

CH: Việc bổ sung hành khô khi luộc thịt có thể tạo ra hương vị đặc trưng của hành và làm cho nước luộc thêm thơm ngon. Tuy nhiên, việc này cũng tùy thuộc vào khẩu vị và sở thích cá nhân.

CH: Việc ướp thịt trước khi nấu canh giúp thịt thấm gia vị sâu hơn, làm cho thịt mềm và ngon hơn sau khi nấu.

CH: Các loại nguyên liệu động vật khác có thể nấu cùng canh rau cải bao gồm tôm, cá, thịt gà hoặc thịt lợn để tăng thêm hương vị và giá trị dinh dưỡng cho món canh.

CH: Mở nắp khi nấu canh giúp thực phẩm chín đều hơn và giữ được màu sắc tươi sáng của rau cải. Ngược lại, không mở nắp khi nấu có thể giữ lại hương vị và chất dinh dưỡng hơn.

CH: Việc khía nhẹ giúp cho gia vị trong quá trình ướp có thể thẩm thấu sâu vào thịt cá, làm cho cá có hương vị đậm đà và ngon miệng hơn.

CH:

- Cá kho bổ sung nước màu: Thường được chế biến bằng cách thêm một ít nước màu vào quá trình kho, cá sẽ có màu sắc đẹp mắt và hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, việc này có thể làm tăng lượng nước trong món cá, làm giảm độ đậm đà của nước mắm và vị đặc trưng của cá.

- Cá kho không bổ sung nước màu: Màu sắc của cá chủ yếu từ nước mắm và các gia vị khác trong quá trình kho. Mặc dù có thể không sáng bóng như cá kho bổ sung nước màu, nhưng cá kho tự nhiên thường có hương vị đậm đà và thơm ngon hơn, vì không có nước màu làm pha loãng vị cá.

CH:

- Một số món kho khác em biết hoặc đã làm:

+ Cá kho tộ

+ Thịt kho tàu

+ Trứng kho tàu

+ Thịt heo kho tiêu

+ Thịt gà kho gừng

- Cá kho có thể ăn cùng với những món ăn:

+ Cá kho có thể ăn kèm với cơm trắng

+ Một số món rau xào như rau muống xào tỏi đi kèm với cá kho rất ngon.

II. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG HƠI NƯỚC NÓNG

CH:

1. Việc này giúp thân cá hấp nhanh hơn và đồng đều hơn, đồng thời giúp thẩm thấu gia vị vào thân cá.

2. Thời gian hấp cá phụ thuộc vào loại cá, kích thước của miếng cá, và cường độ lửa khi hấp.

CH: Một số gia vị thường được sử dụng cho món cá hấp xì dầu bao gồm dầu mè, nước mắm, đường, tỏi, ớt, gừng và rau mùi.

CH:

1. Các loại cá như cá chẽm, cá lóc, cá trê, cá chép, cá thu đều có thể được sử dụng để chế biến món cá hấp xì dầu, phù hợp với khẩu vị và thực tiễn ẩm thực của địa phương.

III. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG KHÔNG KHÍ NÓNG

CH:

- Chọn những miếng thịt có độ dày đồng đều để đảm bảo thời gian nướng đồng đều và món ăn chín đều từ trong ra ngoài.

- Sử dụng các loại gia vị, gia vị tự nhiên hoặc gia vị chế biến sẵn để ướp thịt trước khi nướng, giúp thịt thấm gia vị và có hương vị đậm đà.

- Đảo chiều thịt đều đặn trong quá trình nướng để thịt chín đều và không bị cháy.

- Đảm bảo nhiệt độ nướng phù hợp để thịt không bị cháy hoặc chín quá nhanh.

CH:

+ Thịt gà nướng

+ Thịt bò nướng

+ Cánh gà nướng

+ Cá nướng

+ Sườn nướng

+ Heo quay

CH:

1. Nếu quan tâm đến sức khỏe và muốn giảm lượng chất béo và chất gây ung thư trong chế độ ăn của mình, bạn em có thể hạn chế lượng thịt nướng và thay vào đó là các loại thực phẩm giàu protein như đậu, hạt, hoặc thực phẩm từ nguồn thực vật. Bởi:

- Thịt nướng thường chứa một lượng cao chất béo và cholesterol, đặc biệt là nếu là loại thịt mỡ.

- Việc nướng thịt trên lửa than hoặc lửa than củi có thể tạo ra các chất gây ung thư khi thịt tiếp xúc với lửa và khói.

IV. PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỰC PHẨM BẰNG DẦU, MỠ NÓNG

CH: Đeo găng tay nylon khi xắn thịt bò lên lá lốt và cuốn giúp bảo vệ tay khỏi tiếp xúc trực tiếp với thịt bò, tránh tiếp xúc với vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng có thể có trong thịt.

CH:

- Thịt gà: Thịt gà có thể được sử dụng thay thế cho thịt bò, tạo ra một phiên bản chả thịt gà cuốn lá lốt.

- Thịt lợn: Thịt lợn cũng là một lựa chọn thay thế phổ biến cho thịt bò khi làm món chả thịt cuốn lá lốt.

- Thịt cá: Thịt cá cũng có thể được sử dụng để làm món chả thịt cuốn lá lốt, tạo ra một phiên bản chả cá cuốn lá lốt ngon miệng và đa dạng về hương vị.

CH:

1. Trong món bò cuốn lá lốt chiên, những thành phần dinh dưỡng chính bao gồm:

- Thịt bò: Cung cấp protein, sắt, kẽm và các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.

- Lá lốt: Chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất xơ, có thể giúp cải thiện hệ tiêu hóa.

- Gia vị và các nguyên liệu chế biến: Như tỏi, tiêu, đường, muối, nước mắm... cung cấp hương vị và dinh dưỡng cho món ăn.

2. Thực đơn với món ăn tương tự có thể bao gồm:

- Món thịt lợn cuốn lá lốt chiên.

- Món cá cuộn lá xương sông.

CH:

Không nhất thiết phải sử dụng dầu ăn hoặc mỡ trong việc chế biến các món rang. Có thể sử dụng các loại chất béo khác như dầu hạt, dầu oliu, hoặc thậm chí là không sử dụng chất béo.

Các món rang có sử dụng chất béo:

+ Cơm rang: Thường sử dụng dầu hoặc mỡ để chiên cơm cùng với các nguyên liệu khác như thịt, rau củ, trứng...

+ Thịt rang: Để thịt có vị giòn và thơm, thường sẽ cần sử dụng chất béo để chiên.

Các món rang không sử dụng chất béo thường là các hạt như lạc, hạt dẻ, hạt hạnh nhân,...

CH:

- Cơm chiên trứng: Cơm chiên với trứng, thường có thêm hành, cà rốt, đậu hủ và các loại gia vị.

- Cơm rang gà: Cơm chiên với thịt gà, có thêm hành, tỏi, cà rốt, hành tây và các loại gia vị khác.

Thành phần chính trong món cơm rang bao gồm cơm đã nấu chín, nguyên liệu chính như trứng, thịt gà (hoặc các loại thịt khác), rau củ và các loại gia vị như muối, đường, tiêu, nước mắm...

CH: Với các nguyên liệu như cơm nguội, ít tôm, ít lạc rang và ít dưa chua, bạn A hoàn toàn có thể làm món cơm rang thập cẩm. Bạn A có thể thêm các loại rau củ khác như cà rốt, hành tây, bắp cải, đậu hủ hoặc thậm chí là thịt gà, thịt heo nếu có.

CH:

- Lửa to, chảo mau nóng, dầu cho vào thì nóng nhanh, không đốt cháy dầu lâu trên bếp. Dầu là thực phẩm có chất béo, nếu đun lâu trên bếp nó cũng sẽ trở thành độc tố, đặc biệt rất khó tiêu. 

- Lửa to có tác dụng làm cho thức ăn vừa "áp chảo". Tức là vừa đủ độ chín ấm 2/3 thực phẩm - giữ lại được phần nhiều vitamin trong thực phẩm - và hương, vị riêng của thực phẩm đó.

CH:

- Protein: Thịt lợn cung cấp protein, là thành phần cần thiết cho sự hình thành và phát triển cơ bắp.

- Chất béo: Thịt lợn chứa một lượng nhất định chất béo, cung cấp năng lượng cho cơ thể.

- Vitamin và khoáng chất: Các loại rau và gia vị như súp lơ, hành, tỏi, và các loại gia vị khác có thể cung cấp vitamin và khoáng chất như vitamin C, kali, magiê, và các dưỡng chất khác.

- Chất xơ: Một số loại rau có trong món xào cũng cung cấp chất xơ, giúp tăng cường sức khỏe tiêu hóa.

CH:

- Nguyên liệu thực phẩm cho món xào:

+ Thịt: Gà, bò, heo, cừu, cá, tôm, etc.

+ Rau cải: Cải bắp, cải thảo, cải xoong, cải ngọt, bí đỏ, etc.

+ Củ quả: Cà rốt, khoai tây, cà chua, cần tây, bí đỏ, hành tây, nấm, etc.

+ Gia vị: Hành tỏi, gừng, ớt, tiêu, dầu ăn, nước mắm, dầu mè, etc.

+ Các loại nước sốt: Nước tương, nước mắm, xốt cà chua, xốt ớt, etc.

- Thực đơn món xào:

+ Món 1: Xào thịt gà với rau cải và cà rốt.

+ Món 2: Xào thịt bò với hành tây, cà chua và ớt.

+ Món 3: Xào tôm sú với nấm và cần tây.

+ Món 4: Xào cá hồi với bí đỏ và hành tỏi.

+ Món 5: Xào thịt lợn với cải bắp và gừng.