Video giảng Ngữ văn 8 kết nối bài 4: Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN 3: MỘT SỐ GIỌNG ĐIỆU CỦA TIẾNG CƯỜI TRONG THƠ TRÀO PHÚNG

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm của “Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng”
• Tìm hiểu chi tiết nội dung văn bản
• Phân tích một số nhận định trong văn bản

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Hãy nêu một số hiểu biết của em về tiếng cười trong thơ trào phúng trong các văn bản văn học. (Gợi ý: Em hiểu thế nào là tiếng cười trong thơ trào phúng? Theo em, tiếng cười trong thơ trào phúng có đặc điểm như thế nào?...)

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung

Em hãy thảo luận và trả lời các câu hỏi sau:

+ Hãy trình bày hiểu biết của em về tác giả Trần Thị Hoa Lê?

+ Trình bày hiểu biết của em về tác phẩm?

Video trình bày nội dung:

1. Tác giả

- Trần Thị Hoa Lê sinh năm 1968 tại Ninh Bình, là giảng viên đại học, nhà nghiên cứu văn học

- Các công trình nghiên cứu chính: Giáo trình văn học trung đại Việt nam tập 2 (2015, viết chung), Văn học trào phúng Việt Nam thời trung đại (2017), …

2. Tác phẩm

- Tác phẩm được trích trong Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 9/2022

Hoạt động 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản

Nhiệm vụ 1: Đối tượng mà tiếng cười trào phúng nhắm tới

Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể nào mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới?

Video trình bày nội dung:

- Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là những thứ không trọn vẹn, không hoàn hảo của con người, của cuộc sống.

- Văn bản đã nêu những đối tượng giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng là hài hước, mỉa mai – châm biếm, đả kích…

Nhiệm vụ 2: Giọng điệu của tiếng cười và dấu hiệu nhận biết

Văn bản đề cập đến những giọng điệu nào của tiếng cười trong thơ trào phúng? Hãy chỉ rõ dấu hiệu để nhận biết từng giọng điệu

Video trình bày nội dung:

- Một số giọng điệu ở thơ trào phúng được đề cập trong văn bản là: hài hước, mỉa mai– châm biếm, đả kích.

- Dấu hiệu nhận biết từng giọng điệu:

+ Hài hước là cách đùa cợt nhẹ nhàng cùng những yếu tố khác lạ phóng túng, phá vỡ các khuôn khổ quen thuộc.

+ Mỉa mai – châm biếm là những yếu tố vô lí hoặc thiếu lô- gíc, đảo lộn trật tự thông thường, tạo nên tiếng cười phê phán, thanh lọc những thói xấu như thói tự mãn, kiêu căng, đạo đức giả, keo kiệt….

+ Đả kích mang giọng điệu phủ nhận gay gắt đối tượng, thể hiện quan niệm nhân sinh, đạo đức của tác giả.

Nhiệm vụ 3: Phân tích nhận định “Tiếng cười trong văn chương nói chung, thơ trào phúng nói riêng thật phong phú và đa sắc màu như chính cuộc sống. Tiếng cười ấy thật cần thiết để đẩy lùi cái xấu, hướng mỗi con người đến những giá trị cao đẹp hơn”.

Trình bày cách hiểu của em về nhận định: “Tiếng cười trong văn chương nói chung, thơ trào phúng nói riêng thật phong phú và đa sắc màu như chính cuộc sống. Tiếng cười ấy thật cần thiết để đẩy lùi cái xấu, hướng mỗi con người đến những giá trị cao đẹp hơn”.

Video trình bày nội dung:

– Thơ trào phúng mang đậm màu sắc cuộc sống, phản ánh được những góc trần trụi của cuộc sống.

– Thơ trào phúng dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tình cảm cho con người, chống lại cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, rởm đời, hoặc để đả kích, vạch mặt kẻ thù, đánh vào những tư tưởng, hành động mang bản chất thù địch với con người.

– Thơ trào phúng vạch mâu thuẫn của sự vật – mâu thuẫn giữa cái bên ngoài và cái thực chất bên trong – để làm cho người đọc nhận thấy sự mỉa mai, trào lộng của sự vật là cách làm chủ yếu của thơ trào phúng; cho nên thơ trào phúng thường sử dụng lối nói phóng đại, so sánh, chơi chữ dí dỏm hay lời nói mát mẻ sâu cay.

Hoạt động 3. Tổng kết

Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm “Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng”?

Video trình bày nội dung:

1. Ngôn ngữ

- Giản dị, gần gũi 

- Giọng điệu tự sự

2. Bố cục

Bố cục văn bản gồm 3 phần, nội dung của các phần đều nhấn mạnh đến chủ đề của văn bản là những giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, qua đó thể hiện nét đắc trong nghệ thuật trào phúng trong văn học Việt Nam.

Nội dung video Bài 4: “Văn bản 3 : Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng” còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.