Slide bài giảng Lịch sử 9 kết nối Bài 8: Cách mạng tháng Tám năm 1945 (phần 3)
Slide điện tử Bài 8: Cách mạng tháng Tám năm 1945 (phần 3). Trình bày với các hiệu ứng hiện đại, hấp dẫn. Giúp học sinh hứng thú học bài. Học nhanh, nhớ lâu. Có tài liệu này, hiệu quả học tập của môn Lịch sử 9 Kết nối tri thức sẽ khác biệt
Bạn chưa đủ điều kiện để xem được slide bài này. => Xem slide bài mẫu
Tóm lược nội dung
BÀI 8. CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
MỞ ĐẦU
Năm 1941, Đảng Cộng sản Đông Dương nhận định: "Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc. Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được".
(Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 7, NXB Chính trị quốc gia, 2000, tr. 113)
Theo em, vấn đề “sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc” trong giai đoạn lịch sử này là gì? Đảng Cộng sản Đông Dương đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam giải quyết vấn đề đó như thế nào?
Trả lời rút gọn:
- Vấn đề “sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc”: Việt Nam chịu ách thống trị của cả Nhật và Pháp, nhân dân bị bóc lột
- Đảng Cộng sản Đông Dương đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam giải quyết vấn đề bằng cách thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi mang tên Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh).
1. TÌNH HÌNH VIỆT NAM DƯỚI ÁCH THỐNG TRỊ CỦA PHÁP – NHẬT BẢN
Câu hỏi: Nêu nét chính về tình hình Việt Nam dưới ách thống trị của thực dân Pháp và quân phiệt Nhật Bản
Trả lời rút gọn:
- Tháng 9/1940, quân phiệt Nhật Bản tiến đánh Việt Nam. Quân Pháp kháng cự yếu ớt rồi đầu hàng, câu kết với quân Nhật ra sức bóc lột nhân dân Đông Dương.
- Về chính trị: tiến hành phát xít hoá bộ máy cai trị, thẳng tay đàn áp phong trào cách mạng, thủ tiêu các quyền lợi mà nhân dân Việt Nam đã giành được trong những năm 1936 – 1939
- Về kinh tế: Pháp thực hiện chính sách “Kinh tế chỉ huy”, tăng cường các loại thuế,...; Nhật bắt nhân dân ta nhổ lúa trồng đay, thu mua lương thực theo lối cưỡng bức với giá rẻ mạt,...
=> Gây nên nạn đói nghiêm trọng ở Bắc Kì và Bắc Trung Kì vào cuối năm 1944 – đầu năm 1945
2. CÔNG CUỘC CHUẨN BỊ TIẾN TỚI KHỞI NGHĨA GIÀNH CHÍNH QUYỀN TRONG TOÀN QUỐC
Câu hỏi: Khai thác thông tin và tư liệu trong mục, hãy cho biết nội dung chuyển hướng chiến lược cách mạng của Đảng Cộng sản Đông Dương trong những năm 1939 – 1941 là gì? Lấy dẫn chứng từ tư liệu 1 để chứng minh.
Trả lời rút gọn:
- Nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam lúc này là đánh đổ đế quốc Pháp và tay sai để giành độc lập
- Giải quyết vấn đề dân tộc trong phạm vi từng nước Đông Dương; chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang, đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa; dự báo về thời cơ của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền;...
- Dẫn chứng từ tư liệu 1: Nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam lúc này không phải là cuộc cách mạng giải quyết hai vấn đề phản đế và điền địa nữa (cách mạng tư sản dân quyền) mà là cuộc cách mạng chỉ phải giải quyết một vấn đề cấp bách là giải phóng dân tộc. Đây là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.
Câu hỏi: Công cuộc chuẩn bị lực lượng diễn ra và đạt được kết quả như thế nào?
Trả lời rút gọn:
- Ngày 19/5/1941, Mặt trận Việt Minh được thành lập
- Mặt trận Việt Minh đã thu hút đông đảo quần chúng nhân dân, công cuộc chuẩn bị mọi mặt cho cuộc Tổng khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền được xúc tiến gấp rút.
- Ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập tại Cao Bằng.
Câu hỏi: Cao trào kháng Nhật cứu nước và những hoạt động chuẩn bị cuối cùng tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền diễn ra như thế nào?
Trả lời rút gọn:
- Ngày 12/3, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương ra chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”
- Ngày 15/4/1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc Kì quyết định thống nhất Cứu quốc quân và Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân thành Việt Nam Giải phóng quân
- Tháng 5/1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, trở thành căn cứ địa chính của cách mạng cả nước
3. DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ
Câu hỏi 1: Hãy trình bày diễn biến chính của Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.
Trả lời rút gọn:
- 14/8: Một số cấp bộ Đảng và tổ chức Việt Minh đã phát động nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền
- 16/8: Võ Nguyên Giáp chỉ huy một đơn vị Giải phóng quân xuất phát từ Tân Trào tiến và giải phóng thị xã Thái Nguyên, mở đường tiến về Hà Nội
- 18/8: Nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành được chính quyền
- 19/8: Tại Hà Nội, quần chúng cách mạng có sự hỗ trợ của các đội tự vệ chiến đấu lần lượt chiếm Phủ Khâm sai, Sở Cảnh sát Trung ương, Trại Bảo an binh,... Đến tối, cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn.
- 23/8: Tại Huế, hàng vạn nhân dân nội, ngoại thành thành phố Huế kéo về biểu tình thị uy, chiếm các công sở, giành chính quyền về tay nhân dân
- 25/8: Tại Sài Gòn, tối 24 – 8, cuộc khởi nghĩa cơ bản giành thắng lợi.
- 28/8: Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là 2 tỉnh cuối cùng giành được chính quyền
Câu hỏi 2: Theo em, sự nhạy bén, sáng suốt của Đảng Cộng sản Đông Dương và Tổng bộ Việt Minh trong lãnh đạo Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 được thể hiện qua những sự kiện nào?
Trả lời rút gọn:
- Chuẩn bị về chủ trương, đường lối cách mạng: trong những năm 1939 – 1941, Đảng ta đã nhanh chóng có chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược
- Chuẩn bị về lực lượng chính trị: với việc thành lập Mặt trận Việt Minh
- Chuẩn bị về lực lượng vũ trang và xây dựng căn cứ cách mạng: các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn…
- Nhạy bén nắm bắt thời cơ:
+ Ngay khi phát xít Nhật nổ súng lật đổ thực dân Pháp ở Đông Dương (9/3/1945)
+ Xác định chính xác thời điểm và phạm vi tiến hành khởi nghĩa
Câu hỏi 1: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời như thế nào?
Trả lời rút gọn:
- Ngày 25/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Tân Trào về đến Hà Nội, soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập, chuẩn bị mọi công việc để Chính phủ lâm thời ra mắt quốc dân.
- Ngày 2/9, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Câu hỏi 2: Khai thác tư liệu 3 và hãy xác định nội dung chính của tư liệu
Trả lời rút gọn:
Khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam trước toàn thể nhân dân Việt Nam và toàn thế giới.
4. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
Câu hỏi: Hãy nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945
Trả lời rút gọn:
- Nguyên nhân thắng lợi:
+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, luôn kiên cường, bất khuất, kiên quyết đấu tranh vì độc lập, tự do
+ Đảng Cộng sản Đông Dương với đường lối đúng đắn, sáng tạo
+ Mặt trận Việt Minh linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo khởi nghĩa, chớp thời cơ
+ Chiến thắng của Hồng quân Liên Xô và quân Đồng minh đã cổ vũ tinh thần, củng cố niềm tin và tạo thời cơ để nhân dân ta đứng lên tổng khởi nghĩa.
- Ý nghĩa lịch sử:
+ Phá tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp và ách thống trị của quân phiệt Nhật Bản
+ Chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ trên đất nước ta,
+ Mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc: kỉ nguyên đất nước độc lập, tự do dưới chế độ dân chủ cộng hoà.
+ Cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu hỏi 1: Lập bảng thống kê về những sự kiện chính trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 (theo gợi ý dưới đây vào vở)
Thời gian | Sự kiện nổi bật | Ý nghĩa |
? | ? | ? |
? | ? | ? |
Trả lời rút gọn:
Thời gian | Sự kiện nổi bật | Ý nghĩa |
19/8
| - Tại Hà Nội: chiếm Phủ Khâm sai, Sở Cảnh sát Trung ương, Trại Bảo an binh,... Đến tối, cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn | - Đánh dấu cột dấu mốc đáng nhớ trong lịch sử dân tộc Việt Nam, đánh dấu một thời kỳ mới của đất nước - Cổ vũ lớn đối với phong trào cả nước, đặc biệt là ở Huế, Sài Gòn. |
23/8 | - Tại Huế: biểu tình thị uy, chiếm các công sở, giành chính quyền về tay nhân dân | Đánh dấu sự cáo chung vĩnh viễn của chế độ quân chủ Việt Nam tồn tại suốt ngàn năm |
25/8
| - Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định và các tỉnh lân cận kéo về trung tâm thành phố dự cuộc mít tinh khổng lồ chào mừng thắng lợi của cuộc khởi nghĩa | Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn, giành chính quyền về tay nhân dân. |
Câu hỏi 2: Hãy đánh giá vai trò của Đảng Cộng sản Đông Dương trong Cách mạng tháng Tám năm 1945
Trả lời rút gọn:
- Đảng đã tích cực vận động và thu hút tầng lớp trung gian ủng hộ cách mạng
- Đảng đã đề ra đường lối cách mạng chính xác và sẵn sàng dẫn đầu quần chúng trong việc đòi lại quyền lực
- Đường lối và quyết định với sự chuẩn bị đầy đủ của Đảng đã đảm bảo rằng thời cơ cách mạng đã được sử dụng hiệu quả
Câu hỏi: Tìm hiểu và chia sẻ thông tin về cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng Tám năm 1945 ở địa phương em (tỉnh hoặc thành phố)
Trả lời rút gọn:
- Đúng 11 giờ, trước hơn 20 vạn người tập trung trước Nhà hát lớn, Uỷ ban Khởi nghĩa đọc lời kêu gọi khởi nghĩa
- Sau đó cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình vũ trang giành chính quyền. Quần chúng cách mạng có các đơn vị võ trang tự vệ dẫn đầu chia thành hai khối lớn đi chiếm các vị trí trọng yếu: Phủ Khâm sai, Sở Bưu điện, Sở Cảnh sát...
- Trước sức mạnh áp đảo của quần chúng và lực lượng tự vệ kiên cường, hầu hết các công sở chính quyền địch đều nhanh chóng về tay nhân dân. Đến tối, cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn
Slide bài giảng lớp 9 cánh diều
Slide bài giảng lớp 9 chân trời sáng tạo
Slide bài giảng lớp 9 kết nối tri thức
