Slide bài giảng Lịch sử 9 kết nối bài 13: Việt Nam trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

Tóm lược nội dung

BÀI 13. VIỆT NAM SAU NĂM ĐẦU TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

MỞ ĐẦU

Trong Thư gửi Tổng thống Pháp Sác-lơ Đờ Gòn (5 – 9 – 1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Chính phủ chúng tôi gồm các thành viên cộng hoà của ba xứ Việt Nam với quyết tâm bảo vệ nền độc lập Việt Nam bằng mọi biện pháp, cam kết bảo đảm an ninh, tỉnh mạng và tài sản của người nước ngoài ở toàn cõi Việt Nam trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và đối xử bình đẳng. Chúng tôi phản đối việc quân đội Pháp xâm nhập lãnh thổ Việt Nam”

Nội dung bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho em biết điều gì về tình hình nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà sau khi thành lập (2 – 9 – 1945)? Theo em, Chính phủ cách mạng đã có những biện pháp gì để bảo vệ nền độc lập vừa giành được?

Trả lời rút gọn:

- Tình hình nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà sau khi thành lập (2 – 9 – 1945) qua bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Có cả những thuận lợi và khó khăn. Có thể nói, tình hình Việt Nam lúc bấy giờ là “ngàn cân treo sợi tóc”

- Những biện pháp của Chính phủ cách mạng nhằm bảo vệ nền độc lập: xây dựng và củng cố chính quyền góp phần giữ vững thành quả cách mạng

1. CÁC BIỆN PHÁP XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1 và thông tin trong mục, hãy trình bày các biện pháp chủ yếu để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Trả lời rút gọn:

- Trong phiên họp đầu tiên, Quốc hội khoá I đã thành lập Ban Dự thảo Hiến pháp và Chính phủ liên hiệp kháng chiến.

- Chính phủ Việt Nam chủ trương tạm thời hòa hoãn, tránh xung đột với quân Trung Hoa Dân quốc

- Sau cuộc Tổng tuyển cử, chính quyền địa phương các cấp được củng cố, kiện toàn

- Khối đại đoàn kết dân tộc được phát triển

- Lực lượng vũ trang nhân dân cùng được phát triển 

- Việt Nam Giải phóng quân được chấn chỉnh, đổi thành Vệ quốc đoàn (9 – 1945) và Quân đội quốc gia Việt Nam (5 – 1946). 

2. GIẢI QUYẾT NHỮNG KHÓ KHĂN VỀ KINH TẾ, VĂN HOÁ, GIÁO DỤC

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 2 và thông tin trong mục, hãy nêu các biện pháp để giải quyết khó khăn về kinh tế của chính quyền cách mạng

Trả lời rút gọn:

- Biện pháp trước mắt như: lập các hũ gạo cứu đói; kêu gọi “nhường cơm sẻ áo”, tổ chức “ngày đồng tâm”; nghiêm trị những kẻ đầu cơ tích trữ lúa gạo

- Vận động toàn dân tăng gia sản xuất với khẩu hiệu “không một tấc đất bỏ hoang”

- Ruộng đất của đế quốc và Việt gian bị tịch thu, đem chia cho nông dân nghèo; còn ruộng đất công được chia lại theo nguyên tắc công bằng, dân chủ; giảm tô, thuế 

- Chính phủ phát động xây dựng “Quỹ độc lập” và phong trào “Tuần lễ vàng”

Câu hỏi: Hãy nêu các biện pháp giải quyết “giặc dốt” và xây dựng nền văn hoá mới của dân tộc

Trả lời rút gọn:

- Ngày 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ

- Các trường phổ thông và đại học được khai giảng. 

- Nhà nước vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hoá mới. Công tác y tế, vệ sinh phòng bệnh được tăng cường

- Báo chí cách mạng được quan tâm, phát triển 

3. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP TRỞ LẠI XÂM LƯỢC CỦA NHÂN DÂN NAM BỘ

Câu hỏi 1: Trình bày những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại của nhân dân Nam Bộ

Trả lời rút gọn:

- Đêm 22 và rạng sáng 23/9/1945, thực dân Pháp đánh úp trụ sở Uỷ ban hành chính Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai

- Sáng 23/9/1945, cơ quan kháng chiến ở Nam Bộ đã thống nhất ra Lời kêu gọi đồng bào cầm vũ khí đánh đuổi quân xâm lược

- Đêm 23/9:

+ Công nhân Sài Gòn – Chợ Lớn đã cắt toàn bộ điện, nước

+ Trên đường phố, các chiến luỹ được dựng lên bằng bàn, ghế, giường, tủ,... để chặn bước tiến của quân Pháp

+ Các đội tự vệ, thanh niên xung kích nhanh chóng triển khai chiến đấu. Hàng trăm xí nghiệp và công sở, kho tàng, bến bãi,... cũng bị phá huỷ, không để rơi vào tay thực dân Pháp

- Ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, phong trào quyên góp “Ủng hộ cuộc kháng chiến anh dũng của đồng bào Nam Bộ” đã diễn ra rộng khắp, thanh niên nô nức tòng quân, các chi đội Nam tiến gấp rút lên đường vào Nam chiến đấu,…

Câu hỏi 2: Khai thác tư liệu 3 và thông tin trong mục, em có nhận xét gì về tinh thần kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại của nhân dân Việt Nam?

Trả lời rút gọn:

Khi chiến tranh xảy ra, nhân dân ta phát huy được truyền thống yêu nước nồng nàn, sức mạnh của lòng dân, sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc 

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Lập bảng tóm tắt (theo gợi ý dưới đây vào vở) về những biện pháp chủ yếu để giải quyết khó khăn của đất nước trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

Trả lời rút gọn:

Câu hỏi 2: Từ kết quả câu trả lời 1, hãy giải thích vì sao Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là Nhà nước của dân, do dân, vì dân?

Trả lời rút gọn:

- Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là Nhà nước của dân, do dân, vì dân bởi Nhà nước ta là thành quả của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 do nhân dân ta tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, bộ máy Nhà nước ta do nhân dân bầu ra. Nhà nước hoạt động vì lợi ích của nhân dân

- Nhiệm vụ, chức năng của Nhà nước là quản lý và điều hành đất nước. Nhà nước thực hiện nhiệm vụ của mình để phục vụ cho lợi ích của dân tộc ta.

Câu hỏi: Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Em có suy nghĩ gì về câu nói đó? Là một học sinh, em có thể làm gì để góp phần xây dựng đất nước?

Bài làm chi tiết:

- Nêu lên tầm quan trọng của tri thức, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, một dân tộc mà yếu thì sẽ không có tiếng nói trên thế giới, càng không thể hội nhập được với xu thế chung toàn cầu.

- Những việc làm để góp phần xây dựng đất nước:

 + Yêu tổ quốc, yêu đồng bào; luôn giữ mối quan hệ gắn bó với gia đình, bạn bè, địa phương và luôn hướng về cội nguồn

+ Chăm chỉ, sáng tạo, chủ động trong học tập và lao động

+ Tích cực rèn luyện đạo đức, sống trong sáng, lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội;…