Slide bài giảng Lịch sử 9 chân trời Bài 21: Liên bang Nga và nước Mỹ từ năm 1991 đến nay

Tóm lược nội dung

BÀI 21. LIÊN BANG NGA VÀ NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Sau Chiến tranh lạnh, Liên bang Nga và nước Mỹ cùng tiến vào thế giới mới trên hai nền tảng chính trị và kinh tế khác nhau. Nhưng trong một thế giới toàn cầu hóa, nhiều biển động, liên đới trên nhiều phương diện, từ năm 1991 đến nay, tình hình chính trị, kinh tế của hai quốc gia này đã phát triển ra sao?

Bài làm rút gọn:

* Liên bang Nga:

– Về kinh tế: Trước năm 1996, việc tư nhân hoá đã làm cho nền kinh tế Nga trở nên rối loạn. Từ năm 1996, nền kinh tế Nga dần dần phục hồi, năm 1997 đạt tăng trưởng kinh tế 0,5%, năm 2000 là 9%.

– Về chính trị:

+ Hiến pháp 1993, quy định Liên bang Nga theo chế độ Tổng thống Liên bang.

+ 1992 – 1999, nước Nga đứng trước hai thử thách: tình trạng không ổn định về chính trị, tranh chấp giữa các đảng phái; những cuộc xung đột sắc tộc.

+ Từ năm 2000, V.Putin làm Tổng thống, nhà nước pháp quyền được củng cố, tình hình xã hội ổn định; nhưng vẫn đứng trước thử thách lớn: xu hướng li khai và nạn khủng bố…

– Về đối ngoại:

+ 1992 – 1993: theo đuổi chính sách “định hướng Đại Tây Dương”. Nhưng sau 2 năm, nước Nga đã không đạt kết quả như mong muốn.

+ Từ năm 1994, chuyển sang chính sách đối ngoại “định hướng Âu – Á”, trong khi tranh thủ phương Tây, vẫn khôi phục và phát triển mối quan hệ với châu Á.

– Từ năm 2000, Nga dần thoát khỏi khó khăn và khủng hoảng, kinh tế hồi phục và phát triển; chính trị, xã hội ổn định và địa vị quốc tế được nâng cao để trở lại vị thế một cường quốc Âu – Á.

* Mỹ: 

- Thập niên 90, kinh tế suy thoái ngắn nhưng vẫn đứng đầu thế giới.

- Tổng thống Clinton cầm quyền, kinh tế Mĩ phục hồi và phát triển trở lại.

- Khoa học – kỹ thuật: Phát triển mạnh.

- Đạt nhiều thành tựu văn hóa.

- Thập niên 90, chính quyền B.Clinton thực hiện chiến lược “Cam kết và mở rộng”.

1. Tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Hãy nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ sau khi Liên Xô tan rã (1991) đến nay. 

- Dựa vào tư liệu 21.2, hãy nêu nhận xét về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Liên bang Nga giai đoạn 1991-2021

Bài làm rút gọn:

– Về kinh tế:

+ Trước 1996: Nền kinh tế Nga trở nên rối loạn. Sản xuất công nghiệp năm 1992 giảm xuống còn 20%. Từ 1990-1995, tốc độ tăng trưởng GDP luôn là số âm.

+ Từ năm 1996, nền kinh tế Nga dần dần phục hồi, năm 1997 đạt tăng trưởng kinh tế 0,5%, năm 2000 là 9%.

– Về chính trị:

+ Hiến pháp 1993, quy định Liên bang Nga theo chế độ Tổng thống Liên bang.

+ 1992 – 1999, Tổng thống Enxin, nước Nga đứng trước hai thử thách lớn. Một là tình trạng không ổn định về chính trị, tranh chấp giữa các đảng phái. Hai là những cuộc xung đột sắc tộc (Trecxia…).

+ Từ năm 2000, V.Putin làm Tổng thống , nhà nước pháp quyền được củng cố, tình hình xã hội ổn định; nhưng vẫn đứng trước thử thách lớn: xu hướng li khai và nạn khủng bố

+ Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Nga: có tăng trưởng xen lẫn sụt giảm, không đồng đều qua các năm. Năm 2000, kinh tế có tốc độ phát triển vượt bậc 

2. Tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài và các tư liệu 21.3, 21.4, 21.5, hãy nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay.

Bài làm rút gọn:

- Thập niên 90, kinh tế suy thoái ngắn nhưng vẫn đứng đầu thế giới.

- Tổng thống Clinton lên cầm quyền, kinh tế Mĩ phục hồi và phát triển trở lại. Kinh tế Mĩ vẫn đứng đầu thế giới .

- 1991 – 2021: tình hình chính trị nước Mỹ có nhiều biến động: xả súng, giết người hàng loạt, biểu tình chống phân biệt chủng tộc, chống tự do vũ khí, khủng bố tấn công vào Trung tâm Thương mại thế giới thành phố New York và Lầu Năm Góc 

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy nêu nhận xét về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Liên bang Nga và nước Mỹ giai đoạn 1991-2021.

Bài làm rút gọn:

* Nga: Năm 2020, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nga giảm 3,0% so với mức giảm 3,8% của nền kinh tế thế giới. Sau khi suy giảm tới 3,0% trong năm 2020, nền kinh tế Nga đã phục hồi mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2021. GDP của Nga tăng 4,7% trong năm 2021, nhanh nhất kể từ năm 2008 => tốc độ tăng trưởng nhanh nhưng còn tồn tại nhiều hạn chế

* Mỹ: Sự xuất hiện của Covid-19 đã đẩy tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Mỹ sụt giảm 31,4% (số liệu đã được hiệu chỉnh yếu tố mùa vụ và quy đổi thành tốc độ tăng/giảm hàng năm) trong quý 2/2020, một cú giảm thuộc loại mạnh nhất trong lịch sử nước này. GDP chỉ giảm trong hai tháng 3 và 4/2020 rồi chuyển sang hồi phục, đánh dấu đợt suy thoái ngắn nhất từng ghi nhận ở Mỹ.  Sự phục hồi mạnh mẽ sau đó đã diễn ra, đưa kinh tế Mỹ tăng trưởng 33,1% trong quý 3/2020 - mức tăng mạnh nhất trong lịch sử Mỹ => tăng trưởng nhanh, nhưng còn tồn tại nhiều rủi ro có thể gây giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế 

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy chọn một vấn đề chính trị hoặc kinh tế của Mỹ, Liên bang Nga mà em cho là có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của hai quốc gia này. Giải thích lý do cho sự lựa chọn của em.

Bài làm rút gọn:

Cuộc xung đột giữa Nga và U-crai-na đã và đang để lại nhiều hệ lụy lớn về kinh tế - xã hội, nhất là lĩnh vực nhân đạo. Sau khi nền kinh tế Nga giảm 2,1% vào năm 2022, nước Nga vào năm 2023 đã lấy lại quy mô nền kinh tế như mức trước cuộc xung đột. Tuy nhiên, nước Nga cũng không tránh khỏi những khía cạnh tiêu cực của cuộc chiến. Nền kinh tế đã bị cản trở nghiêm trọng bởi các lệnh trừng phạt mang tính toàn cầu.