Slide bài giảng KHTN 7 chân trời bài 21: Nam châm điện (1 tiết)

Tóm lược nội dung

CHỦ ĐỀ 6. TỪ

BÀI 21: NAM CHÂM ĐIỆN

1. NAM CHÂM ĐIỆN

Câu 1: Mô tả hiện tượng xảy ra giữa đinh vít và các kẹp giấy trong hai trường hợp có dòng điện và không có dòng điện đi qua cuộn dây.

Trả lời rút gọn:

Hiện tượng: Khi có dòng điện, đinh vít hút các kẹp giấy. Khi không có dòng điện, không xảy ra hiện tượng gì.

Câu 2: Nêu xem đinh vít trở thành nam châm khi có dòng điện đi qua cuộn dây, làm thế nào để xác định các cực của nam châm này?

Trả lời rút gọn: 

• Áp dụng quy tắc Bàn tay phải.

• Tiếp tục áp dụng quy ước về hướng của đường sức từ vào ở cực Nam và ra ở cực Bắc để xác định các cực của nam châm.

Câu 3: Vì sao khi ngắt dòng điện, đinh vít không còn hút kẹp giấy nữa?

Trả lời rút gọn: 

Vì đinh vít đã mất đi từ tính.

2. ẢNH HƯỞNG CỦA DÒNG ĐIỆN ĐẾN TỪ TRƯỜNG CỦA NAM CHÂM ĐIỆN

Câu 4: Quan sát Hình 21.2, ta có thể kết luận gì về lực từ và từ trường của nam châm điện khi sử dụng hai viên pin thay vì một viên pin?

Trả lời rút gọn:

Khi sử dụng hai viên pin thay cho một viên pin, độ lớn dòng điện tăng làm lực từ và từ trường của nam châm điện càng mạnh

Luyện tập: Giải thích vì sao chiếc cần cẩu đã nêu ở đầu bài học có thể tạo ra lực từ mạnh.

Trả lời rút gọn:

Vì cần cẩu được cung cấp một dòng điện rất lớn, đủ để nhấc các vật nặng hàng chục tấn bằng sắt, thép lên cao.

Câu 5: Hãy mô tả chiều của dòng điện trong Hình 21.3.

Trả lời rút gọn:

Khi bật công tác, trong mạch xuất hiện dòng điện đi từ cực dương của pin, qua cuộn dây và đi vào cực âm của pin theo chiều kim đồng hồ.

Câu 6: Đặt một kim nam châm bên cạnh đầu đinh vít. Quan sát và nhận xét chiều của kim nam châm trước và sau khi đổi chiều dòng điện.

Trả lời rút gọn:

Giả sử đặt kim nam châm cạnh cực Nam của nam châm điện: Trước khi đổi chiều,  chiều của kim nam châm là chiều Bắc - Nam. Sau khi đổi chiều, chiều của kim nam châm là chiều Nam - Bắc.

Câu 5: Hãy mô tả chiều của dòng điện trong Hình 21.3.

Trả lời rút gọn:

Khi bật công tác, trong mạch xuất hiện dòng điện đi từ cực dương của pin, qua cuộn dây và đi vào cực âm của pin theo chiều kim đồng hồ.

Quan sát sơ đồ cấu tạo của một chuông điện đơn giản. Hãy giải thích vì sao khi nhấn và giữ công tắc thì nghe tiếng chuông reo liên tục cho đến khi thả ra (loại công tắc trong hình chỉ đóng mạch điện khi nhấn và giữ nút).

Trả lời rút gọn:

Khi nhấn và giữ công tắc, mạch điện sẽ trở thành mạch điện kín. Khi có dòng điện đi qua dây dẫn → từ trường → khuếch đại nhờ cuộn dây → biến lõi sắt thành một nam châm điện → búa gõ chuông nối với thanh sắt và lõi thép đàn hồi bị hút vào, nhả ra theo sự biến thiên của nguồn điện xoay chiều, gõ liên tục làm chuông phát ra tiếng kêu. Khi thả công tắc ra ® mạch điện hở → không tồn tại từ trường làm búa gõ chuông bị tác động nữa.

BÀI TẬP

Câu 1: Khi chế tạo nam châm điện đơn giản, ta chọn vật liệu nào để làm lõi của nam châm điện?

Trả lời rút gọn:

Ta nên chọn vật liệu bằng sắt, thép,... để làm lõi của nam châm điện.

Câu 2: Nêu các ứng dụng của nam châm điện.

Trả lời rút gọn:

Ứng dụng: chuông cửa, báo động chống trộm,...; sản xuất động cơ điện và máy phát điện, máy MRI.

Câu 3: Dùng nam châm điện sẽ có những ưu điểm và hạn chế nào so với dùng nam châm vĩnh cửu?

Trả lời rút gọn:

• Ưu điểm: Có thể tăng lực từ và thay đổi các cực của nam châm điện, chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây, nam châm điện sẽ mất hết từ tính. 

• Nhược điểm: Giá thành tương đối cao, tiêu tốn điện năng khi sử dụng, phụ thuộc vào sự ổn định của điện năng.