Soạn giáo án điện tử ngữ văn 11 KNTT Bài 2 Đọc 2: Tràng giang

Nội dung giáo án

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY

KHỞI ĐỘNG

Cảnh đất trời mênh mông lúc chiều tà thường có ý nghĩa đặc biệt đối với thi nhân. Em hãy nêu một số câu thơ mà em biết có nói về cảnh hoàng hôn.

GỢI Ý

Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?

( Thôi Hiệu - Hoàng Hạc Lâu)

Bước tới đèo Ngang bóng xế tà

Cỏ cây chen lá đá chen hoa

( Bà Huyện Thanh Quan – Qua Đèo Ngang)

BÀI 2: CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH

TRONG THƠ TRỮ TÌNH

BÀI ĐỌC 2: TRÀNG GIANG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Đọc văn bản

Khám phá văn bản

Luyện tập

Vận dụng

HOẠT ĐỘNG 1: ĐỌC VĂN BẢN

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm

Dựa vào nội dung đã đọc trình bày một số hiểu biết của em về tác giả Huy Cận và bài thơ Tràng giang?

1. Tác giả
2. Cuộc đời, sự nghiệp

Cuộc đời

• Huy Cận (1919 – 2005): tên khai sinh là Cù Huy Cận.
• Quê quán: xã Ân Phú – huyện Vũ Quang – Hà Tĩnh.

Sự nghiệp

• Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ Mới.
• Là một cây bút có nhiều đóng góp xuất sắc cho nền thơ Cách Mạng Việt Nam từ sau năm 1945.

Phong cách sáng tác

• Thơ ông giàu chất suy tưởng, tràn đầy cảm xúc về vũ trụ.
• Luôn thể hiện khao khát hòa điệu với cuộc đời và tạo vật.

Tinh hoa của nền thơ truyền thống phương Đông

Nền thơ Pháp

> Sự cân bằng hiếm có giữa vẻ đẹp cổ điển và vẻ đẹp hiện đại, chất lãng mạn và chất tượng trưng.

1. Sáng tác chính
2. Tác phẩm

• Bài thơ Tràng giang nằm trong tập Lửa thiêng.
• Tên gọi ban đầu là Chiều trên sông.
• Đây là bài thơ rất tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Huy Cận trên nhiều phương diện.

HOẠT ĐỘNG 2: KHÁM PHÁ VĂN BẢN

Nhiệm vụ 1: Nhan đề, lời đề từ và cảm hứng chủ đạo của tác phẩm  

1. Em hiểu thế nào về nhan đề Tràng giang? Đọc nhan đề gợi cho em cảm giác gì?
2. Lời đề từ có ý nghĩa gì?
3. Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm là gì?
4. 1. Em hiểu thế nào về nhan đề Tràng giang? Đọc nhan đề gợi cho em cảm giác gì?

Âm “ang” tạo cảm giác vô cùng rộng lớn, vang xa.

Khái quát được sự rộng lớn, thăm thẳm của không gian được đề cập đến trong bài.

Là sự kết hợp giữa hai từ có vần chân “ang”.

2. Lời đề từ có ý nghĩa gì?

Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài

Cảm giác xao xuyến trống trải khi đứng trước không gian rộng lớn của vũ trụ.

Những diện không gian đa chiều phạm vi không gian từ cao đến thấp, từ xa đến gần.

Hoài niệm của con người với những gì xảy ra trong quá khứ.

Ý nghĩa

Góp phần thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả.

Thể hiện tâm trạng suy tư, sầu muộn của Huy Cận về sự nhỏ bé của con người trước vũ trụ rộng lớn.

Bộc lộ nỗi khắc khoải không gian của hồn thơ Huy Cận.

3. Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm là gì?

Là nỗi buồn mênh mang, sâu lắng của một cái tôi cô đơn trước vũ trụ được bộc lộ một cách trực tiếp qua một cách diễn đạt cô đọng và hàm súc.

Nhiệm vụ 2: Khổ 1 – Vẻ đẹp thiên nhiên trên sông.

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;
Củi một cành khô lạc mấy dòng.

1. Khung cảnh thiên nhiên trên sông được nhà thơ miêu tả như thế nào qua khổ thơ đầu tiên?
2. Việc sử dụng các từ láy cùng biện pháp tu từ nghệ thuật có tác dụng gì trong việc miêu tả tâm trạng của nhà thơ?
3. Hình ảnh “củi một cành khô” gợi cho người đọc suy nghĩ gì?

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,

Con thuyền xuôi mái nước song song.

• Mở ra một hình ảnh sông nước mênh mang.
• Gợi tả hình ảnh những đợt sóng cứ nối đuôi nhau vỗ vào bờ không ngừng nghỉ.
• Gợi lên sự nhỏ bé, đơn độc.

> Sự đối lập giữa không gian mênh mông của sông nước với sự nhỏ bé của con thuyền càng tô đậm sự cô đơn lẻ loi.

Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;

Củi một cành khô lạc mấy dòng.

Sự chia li càng tô đậm cho sầu bi của thi nhân.

Tạo nên sự ám ảnh khôn nguôi về cõi nhân sinh. Vô định, lạc lõng giữa cuộc đời vũ trụ.

> Dòng sông được ví như dòng đời vô tận mà trong đó củi khô chính là một hình ảnh tượng trưng cho một kiếp người lẻ loi vô định. Nó thể hiện nỗi buồn nhân thái đang lan rộng tỏa ra khắp tâm hồn của nhà thơ.

Nhiệm vụ 2: Khổ 2+3 - Chi tiết khung cảnh thiên nhiên và nỗi buồn tâm trạng nhà thơ.