Soạn giáo án điện tử ngữ văn 11 CTST Bài 8 Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bức tranh, pho tượng)

Nội dung giáo án

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy thực hiện nhiệm vụ sau:

Hoàn thành Phiếu khảo sát trong 3 phút về tác phẩm văn học (bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bức tranh, pho tượng) mà em yêu thích.

Bài 8: Cái tôi – thế giới độc đáo (thơ)

Viết

VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC HOẶC TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1 KIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC HOẶC TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

• Nêu khái niệm của nghị luận về một tác phẩm văn học (bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bức tranh, pho tượng).
• Kiểu bài nghị luận về một tác phẩm văn học (bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bức tranh, pho tượng) có những yêu cầu gì?

1. Khái niệm

Nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc một tác phẩm nghệ thuật

Là kiểu bài nghị luận dùng lí lẽ, bằng chứng.

• Để làm rõ giá trị nội dung và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của một bài thơ hoặc một bức tranh, pho tượng.

1. Yêu cầu

Về nội dung

Về hình thức

Bố cục

2 ĐỌC VÀ PHÂN TÍCH BÀI VIẾT THAM KHẢO

1. Phân tích bài viết tham khảo “Con chào mào, những thông điệp đa nghĩa”

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy đọc bài viết tham khảo: Con chào mào, những thông điệp đa nghĩa và trả lời các câu hỏi dưới đây:

• Cách mở bài của văn bản trên có gì đặc sắc?
• Các luận điểm trong văn bản bàn về vấn đề gì? Những câu nào là câu chủ đề của mỗi luận điểm?
• Tác giả đã sử dụng lí lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ luận điểm?

Cách mở bài của văn bản

Từ thực tế của việc huỷ hoại môi trường dẫn dắt vào hình ảnh chim chào mào trong bài thơ.

Đồng thời, nêu được tên tác giả, tác phẩm.

Có hai luận điểm trong văn bản

LĐ1: Bàn về nét đặc sắc của nội dung “Về nội dung, bài thơ gợi ra những thông điệp đa nghĩa”.

LĐ2: Bàn về nét đặc sắc của nghệ thuật “Về hình thức nghệ thuật, bài thơ có nhiều nét đặc sắc”.

Lí lẽ, bằng chứng

Để làm sáng tỏ luận điểm thứ nhất, tác giả đã dùng hai lí lẽ:

• Câu chuyện về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
• Giúp người đọc phân biệt được cái đẹp và cái có ích.

Để làm sáng tỏ luận điểm thứ hai, tác giả đã dùng hai lí lẽ:

• Hình ảnh tượng trưng, giàu ý nghĩa.
• Ngôn ngữ thơ giản dị, gần gũi, có sức gợi cảm, kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm.

Để tăng sức thuyết phục cho lí lẽ, tác giả đã sử dụng các bằng chứng từ bài thơ:

• khung nắng, khung gió, nhành cây xanh.
• con chào mào đầm trắng mũ đỏ.
• tôi ôm khung nắng, khung gió,...

1. Phân tích bài viết tham khảo “Thiếu nữ chơi đàn nguyệt – tranh lụa của Mai Trung Thứ”

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy đọc bài viết tham khảo: Thiếu nữ chơi đàn nguyệt – tranh lụa của Mai Trung Thứ và trả lời các câu hỏi dưới đây:

• Nội dung luận điểm thứ nhất và luận điểm thứ hai là gì?
• Tác giả đã dùng những lí lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ luận điểm?
• Cách kết luận của bài viết này có điểm gì khác với cách kết luận của bài viết “Con chào mào”, một thông điệp đa nghĩa?

Luận điểm

Nội dung luận điểm thứ nhất là: nội dung bức tranh.

Nội dung luận điểm thứ hai là: kĩ thuật vẽ tranh.

Lí lẽ, bằng chứng

LĐ1: Trọng tâm bức tranh, sự hoà quyện đầy uyển chuyển và trữ tình giữa hình ảnh và âm thanh, mời gọi người xem trải nghiệm khoảnh khắc được lưu lại trong bức tranh.  

LĐ2: Bố cục bức tranh, hướng nhìn của cô gái và phông nền bức tranh.

Cách kết luận của bài viết

Văn bản “Con chào mào, một thông điệp đa nghĩa”

Một thông điệp đa nghĩa là tóm tắt nội dung, nghệ thuật của bài thơ.

Văn bản “Thiếu nữ chơi đàn nguyệt – tranh lụa của Mai Trung Thứ”

khẳng định giá trị cũng như vai trò của bức tranh trong việc mở ra một chương mới trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam.

3 THỰC HÀNH VIẾT THEO QUY TRÌNH