Câu 1: Chọn một trong hai đề bài sau:

(1) Nghe và tóm tắt nội dung bài thuyết trình về bối cảnh lịch sử, giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ “Vịnh khoa thi Hương" (Trần Tế Xương).

(2) Nghe và tóm tắt nội dung của bài thuyết trình về một bài thơ tự chọn.

Gợi ý:

Chọn đề số (1): Nghe và tóm tắt nội dung bài thuyết trình về bối cảnh lịch sử, giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ “Vịnh khoa thi Hương" (Trần Tế Xương).

*Bối cảnh lịch sử: Tác phẩm đặt trong bối cảnh lịch sử nước Việt vào những năm 60 của thế kỉ XIX, khi đất nước đang rơi vào khủng hoảng và các cuộc khởi nghĩa của nông dân đang bùng nổ. Cuộc thi cử năm Đinh Dậu (1897) tại trường Hà Nam được nhắc đến trong bài thơ là một sự kiện lịch sử quan trọng.

*Giá trị nội dung:

• Bài thơ "Vịnh khoa thi hương" thể hiện đề tài thi cử, một đề tài quen thuộc trong thơ ca cổ điển của Việt Nam. Tác giả tạo hình ảnh rất sống động về cuộc thi cử: nhà nước mở khoa thi mỗi ba năm, sĩ tử đeo lọ, quan trường rộn ràng, và cuộc thi diễn ra với sự chật vật và ồn ào.

• Tác giả bày tỏ sự xót xa và đau đớn trước tình cảnh thảm hại của các nhà Nho trong thời kỳ mạt vận của Nho học. Cuộc thi cử trở thành một sự kiện khủng khiếp khiến những người tham gia phải đau đớn và lo sợ.

• Bài thơ cũng nói lên sự nhốn nháo và xô bồ của xã hội thực dân nửa phong kiến, nửa thực dân buổi đầu của Việt Nam. Tác giả thể hiện tâm trạng bất an và lo lắng trước tình hình đất nước.

*Giá trị nghệ thuật:

• Trần Tú Xương sử dụng nghệ thuật đối và đảo ngữ để tạo nên hiệu ứng nghệ thuật độc đáo. Việc lồng ghép các từ ngữ, câu chữ đầy tính biểu cảm giúp tạo ra sự mạnh mẽ trong cảm xúc.

• Ngôn ngữ trong bài thơ có tính chất khẩu ngữ, đơn giản nhưng rất giàu sức biểu cảm. Tác giả không sử dụng những từ ngữ hoa mỹ mà thay vào đó, ông chọn từ ngữ thường ngày để diễn đạt tâm trạng của mình và của xã hội.

• Tóm lại, bài thơ "Vịnh khoa thi hương" của Trần Tú Xương là một tác phẩm vừa có giá trị nội dung về cuộc thi cử và tình hình xã hội thời kỳ đầu của thời kỳ thực dân, vừa có giá trị nghệ thuật cao với việc sử dụng nghệ thuật đối, đảo ngữ và ngôn ngữ rất cụ thể, giản dị nhưng sâu sắc.