BÀI 1. NGƯỜI LAO ĐỘNG QUANH EM

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Nghe hoặc hát bài hát Lớn lên em sẽ làm gì của nhạc sĩ Trần Hữu Pháp và trả lời câu hỏi. Em hãy kể tên nghề nghiệp được nhắc đến trong bài hát?

Trả lời:

Các nghề được nhắc trong bài hát Lớn lên em sẽ làm gì là: công nhân, nông dân, lái tàu và kĩ sư. 

KHÁM PHÁ

1. Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

Câu hỏi: a. Em hãy nêu những đóng góp của người lao động trong các tranh trên?

1. Hãy kể thêm đóng góp của một số người lao động khác mà em biết?

Trả lời:

1. Những đóng góp của người lao động trong các tranh:

(1) Nghệ sĩ chơi đàn: tạo niềm vui, sự giải trí. 

(2) Chú bộ đội: canh giữ, bảo vệ biên giới. 

(3) Cô nông dân: cung cấp lương thực, thực phẩm.

(4) Người bác sĩ: chữa bệnh.

(5) Cô công nhân may: Tạo ra trang phục.

(6) Diêm dân: cung cấp muối

1. Kể thêm đóng góp của một số người lao động khác mà em biết: 

• Kĩ sư: xây dựng các công trình.

• Thủy thủ: lái tàu đưa người và hàng hóa di chuyển trên biển.

• Giáo viên: truyền đạt kiến thức.

2. Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi:  

"CÁI GÌ QUÝ NHẤT"

( Theo Trịnh Mạnh- Tiếng việt 5 tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014)

Câu hỏi: a. Bài học quý mà Hùng, Quý và Nam nhận được là gì?

1. Theo em, vì sao phải biết ơn những người lao động?

Trả lời:

1. Bài học: Tất cả mọi thứ đều có một giá trị đáng quý của nó, không cái nào là quý nhất. 

2. Cần biết ơn người lao động vì: không có người lao động thì không thể tạo ra được đồ vật và mọi thứ trở nên vô nghĩa.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các ý kiến sau: 

(1) Những người lao động kiếm được nhiều tiền mới có đóng góp cho xã hội.

(2) Tất cả các sản phẩm có được trong xã hội là nhờ những người lao động.

(3) Chỉ cần biết ơn những người lao động mà mình sử dụng sản phẩm do họ tạo ra.

(4) Cuộc sống và xã hội tốt đẹp hơn là nhờ công lao của tất cả người lao động. 

Trả lời:

 (1) Chưa đúng vì: những người lao động tạo ra giá trị đều đóng góp cho xã hội.

(2) Đúng. 

(3) Chưa đúng vì: cần tôn trọng tất cả những người lao động. 

(4) Đúng.

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với lời nói hoặc việc làm nào sau đây? Vì sao?

Trả lời:

 (1) Đồng tình

(2) Không đồng tình vì: Cảnh sát giao thông để xử lí hành vi vi phạm và điều phối giao thông lúc cao điểm, tránh gây tắc đường. 

(3) Đồng tình

(4) Không đồng tình vì: Mình cần biết ơn người hỗ trợ mình và đặc biệt nói cảm ơn để thể hiện sự lịch sự trong giao tiếp.

Câu 3: Xử lí tình huống

Tình huống 1: Một hôm, Nam và Quân chia sẻ với nhau về nghề nghiệp của bố mình. Quân rất tự hào vì bố của Quân lò công nhân. Nam cũng rất hãnh diện vì bố mình là nhà báo. Quân thắc mắc: “Nhà báo có đóng góp gì cho xã hội vậy Nam?”

Câu hỏi: Nếu là Nam em sẽ trả lời bạn như thế nào?

Tình huống 2: Hồng đọc được một bài viết về tấm gương người lao động trên báo Tuổi trẻ. Hồng cảm thấy rất ngưỡng mộ và yêu quý tấm gương này nên chia sẻ với Lan. Lan bảo: “Đây đâu phải là người thân của mình mà mình phải yêu quý, biết ơn. Họ có giúp được gì cho mình đâu."

Câu hỏi: Nếu là Hồng, em sẽ ứng xử như thế nào?

Trả lời:

- Tình huống 1: nhà báo tìm kiếm và cập nhật các thông tin, tin tức thời sự kịp thời trong cuộc sống đến đông đảo mọi người thông qua các kênh thông tin khác nhau. 

- Nếu là Hồng, em sẽ ứng xử: Không phải người thân nhưng họ đã giúp ích cho xã hội, góp phần làm cho xã hội văn minh hơn, tốt đẹp hơn.

VẬN DỤNG

Câu 1: Sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ, bài hát, bài thơ về người lao động.

Trả lời:

- Ca dao, tục ngữ về người lao động:

Chăm làm là đống vàng mười

Ai chăm gánh nặng, ai lười trắng tay

Ai về nhắn chị em cùng.

Muốn cho no ấm, nghề nông chuyên cần.

- Bài hát: Nghề tôi tài xế, Em làm công an tí hon, Bác đưa thư vui tính...

Câu 2: Tìm hiểu và chia sẻ với bạn về một người lao động quanh em.

Gợi ý:

Mẹ em là giáo viên. Hằng ngày, mẹ lên lớp dạy học, tối về mẹ dọn dẹp nhà cửa, chăm lo cơm nước cho gia đình. Tối đến, mẹ dạy em học và soạn giáo án. Dù vất vả nhưng mẹ luôn tự hào và cố gắng cống hiến cho công việc dạy học.