BÀI 1. NGUYÊN TỬ

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

●     Trình bày được mô hình nguyên tử của Rơ-do-pho – Bo (Rutherford – Bohr)

●     mô hình sắp xếp electron trong lớp vỏ nguyên tử. 

●     Nêu được khối lượng của một nguyên tử theo đơn vị quốc tế amu (đơn vị

khối lượng nguyên tử).

2. Năng lực

-       Năng lực chung:

●     Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về nguyên tử, cấu tạo nguyên tử và giải thích tính trung hoà về điện trong nguyên tử.

●     Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về nguyên tử, các hạt tạo thành nguyên tử (proton, electron, neutron); Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày ý kiến.

●     Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

-       Năng lực riêng:

●     Nhận thức khoa học tự nhiên: Trình bày được mô hình nguyên tử của Rutherford – Bohr (mô hình sắp xếp electron trong các lớp vỏ nguyên tử); Nêu được khối lượng của một nguyên tử theo đơn vị quốc tế amu (đơn vị khối lượng nguyên tử).

●     Tìm hiểu tự nhiên: Quan sát các hình ảnh về nguyên tử, mô hình Rutherford - Bohr để tìm hiểu cấu trúc đơn giản về nguyên tử được học trong bài.

●     Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích được nguyên tử trung hòa về điện; Sử dụng được mô hình nguyên tử của Rutherford - Bohr để xác định được các loại hạt tạo thành của một số nguyên tử học trong bài; Tính được khối lượng nguyên tử theo đơn vị amu dựa vào số lượng các hạt cơ bản trong nguyên tử.

3. Phẩm chất

●     Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân. 

●     Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học. 

●     Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT KHTN 7.

-       Hình ảnh động cấu tạo của nguyên tử helium

-       Phiếu học tập số 1

-       Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT KHTN 7.

-       Đọc trước bài học trong SGK.

-       Đất nặn, bìa các – tông, xốp,…

-       Bút màu, chì, compa, kéo,…

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Khơi gợi và gây hứng thù tìm tòi cho HS

b. Nội dung: GV tổ chức hoạt đông khởi động, nêu vấn đề; HS thực hiện nhiệm vụ GV yêu cầu, xác định vấn đề cần tìm hiểu

c. Sản phẩm học tập: HS đưa ra ý kiến về vấn đề mở đầu.   

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm nhỏ, phát cho các nhóm một số đồ vật : giấy, túi nilong, kéo, thước kẻ,…

- GV tổ chức cuộc thi giữa các nhóm, yêu cầu các nhóm tìm cách chia nhỏ nhất có thể 1 trong số các đồ vật được phát.

- GV chiếu hình 1.1 và đặt vấn đề: Khoảng năm 440 trước Công nguyên, nhà triết học Hy Lạp Đê – mô – crit (Democritus) cho rằng nếu chia nhỏ nhiều nhất một đồng tiền vàng cho đến khi “ Không thể phân chia được nữa”, thì sẽ được một hạt gọi là nguyên tử (“Nguyên tử” trong Hy Lạp là atomos, nghĩa là “không chia nhỏ hơn được nữa”). Vậy nguyên tử có phải là hạt nhỏ nhất không?

- GV đặt câu hỏi: Liệu vụn giấy/ mảnh nilon nhóm em vừa chia nhỏ được có thể gọi là nguyên tử được không?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hành theo hướng dẫn của GV, xác định vấn đề bài học. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS đưa ra dự đoán

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV ghi nhận câu trả lời của HS

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Vậy nguyên tử là gì ? Cấu tạo của nguyên tử như thế nào ? Quan điểm của Democritus có còn đúng cho tới ngày nay nữa không ? chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay Bài 1. Nguyên tử

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm nguyên tử 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm nguyên tử

b. Nội dung: GV sử dụng phương pháp đàm thoại, trình bày vấn đề; HS đọc thông tin mục I trả lời câu hỏi 1, 2

c. Sản phẩm học tập: HS trình bày và ghi được vào vở khái niệm nguyên tử, đưa ra đáp án đúng cho các câu hỏi 1, 2 trong SGK

d. Tổ chức hoạt động:

 Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo nguyên tử 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS