VĂN BẢN. VỀ THĂM MẸ

CHUẨN BỊ

Câu 1: Hãy tưởng tượng em đang trên đường trở về nhà để gặp lại người thân sau một chuyến đi xa. Cảm xúc, suy nghĩ trong em lúc đó như thế nào?

Gợi ý:

1. Tìm hiểu về tác giả:

Đinh Nam Khương sinh năm 1949, quê Mỹ Đức, Hà Nội. Ông là phó chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội, hội viên Hội nhà văn Việt nam, hiện sinh sống và làm việc tại Hà Nội.

Giải thưởng:
- Giải A cuộc thi thơ 1981-1982 - Báo Văn nghệ
- Tặng thưởng bài thơ hay nhất 1992 - Báo Văn nghệ Quân đội
- Tặng thưởng chùm thơ hay nhất 2001 - Báo Văn nghệ
- Giải B cuộc thi thơ Lục bát 2002-2003.

2.  Tưởng tượng

Cảm xúc, suy nghĩ: rất hồi hộp mong chờ giây phút gặp mặt họ.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Từ nhan đề bài thơ và tranh minh họa, hãy đoán xem người trong tranh là ai. Tâm trạng của người đó như thế nào?

Giải rút gọn:

Người trong tranh là người con đang ngồi buồn bã nhớ mẹ, nhớ những kỉ niệm về mẹ

Câu 2: Chú ý thể thơ, chỉ ra vần, nhịp, hình ảnh trong bài thơ

Giải rút gọn:

• Thể thơ: Lục bát
• Nhịp thơ: 4/2, 4/4
• Vần:
• Chữ thứ 6 của câu 6 vần với chữ thứ 6 câu 8
• Chữ thứ 8 của câu 8 vần với chữ thứ 6 câu 6

Câu 3: Dấu ba chấm trong dòng thơ ở khổ cuối có tác dụng gì?

Giải rút gọn:

Thể hiện cảm xúc nghẹn ngào không nói thành lời của tác giả

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Bài thơ là lời của ai? Thể hiện cảm xúc về ai? Cảm xúc như thế nào? (Đối chiếu với dự đoán ban đầu của em để xác nhận hoặc điều chỉnh).

Giải rút gọn:

Bài thơ là lời của người con. Thể hiện cảm xúc về mẹ.

Cảm xúc nghẹn ngào, nhớ thương mẹ hiền sau bao ngày đi xa

Câu 2: Cảnh vật quanh ngôi nhà của người mẹ hiện lên với những hình ảnh nào? Những hình ảnh ấy đã giúp tác giả thể hiện được tình cảm gì?

Giải rút gọn:

Hình ảnh ngôi nhà của mẹ hiện ra đơn sơ, mộc mạc và rất đỗi thân thương với chum tương đã đậy, chiếc nón mê cũ, cái áo tơi qua bao buổi cày bừa đã ngắn ngủn, đàn gà con vào ra quanh cái nơm hỏng vành,…

Câu 3: Xác định biện pháp tu từ ở khổ thơ thứ hai và chỉ ra tác dụng của biện pháp ấy.

Giải rút gọn:

Biện pháp nghệ thuật ẩn dụ:" nón mê", " áo tơi" cho hình ảnh người mẹ lam lũ

Câu 4: Điều gì làm người con “Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn...”?

Giải rút gọn:

Người con nghẹn ngào vì:

• Cảm nhận được tình yêu thương của mẹ khi nhìn thấy trái chín trên cây mẹ vẫn để phần.
• Nhận thấy sự tảo tần của mẹ
• Hiểu ra bao nỗi nhọc nhằn của mẹ khi nhìn thây chiếc nón mê tàn, cái áo tơi cũ mòn

Câu 5: Nhận xét cách gieo vần lục bát trong câu: “Áo tơi qua buổi cày bừa / Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm.".

Giải rút gọn:

Cách gieo vần: "Áo tơi qua buổi cày bừa / Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm.".

Trong cặp lục bát trên có sự đối xứng nhau trong các thanh ở các tiếng 2,4,6. Câu lục là B – T – B “tơi- buổi- bừa”; câu bát là B – T – B – B “còn- củn- hờ- rơm"

Câu 6: Hình dung và tái hiện lại cảnh người con về thăm ngôi nhà của mẹ trong bài thơ bằng cách vẽ tranh minh hoạ hoặc miêu tả bằng lời văn.

Gợi ý:

Các em tự vẽ tranh hoặc có thể miêu tả:

Vào một chiều mùa đông, tôi trở về thăm nhà của mình sau những ngày học tập nơi xa. Về đến nhà tôi không thấy khói từ bếp, có lẽ mẹ tôi vắng nhà. Tôi bèn ngồi thơ thẩn trước hiên nhà đi ra đi vào ngóng mẹ về. Chợt trời đổ mưa lớn. Cạnh hiện nhà, chum nước mẹ đã đậy. Mưa rơi làm ướt cái nón mê, ướt cả  Đcái áo tơi ngắn của mẹ khoác hờ người rơm.